Dubas
Dubas – w XVI- XIX wieku był to flisacki statek rzeczny, używany do spławu zbóż, rzadziej artykułów leśnych lub rud metali. Był poruszany za pomocą ośmiu wioseł podczas spływu z prądem rzeki, zaś w drodze powrotnej również żagla podnoszonego na pojedynczym maszcie.
Dubas miał płaską rufę i ostro ścięty dziób. Był wyposażony w 1 lub dwa maszty, 8 wioseł i budę w której mieszkał szyper[1]. Załogę stanowiło 8-14 flisaków. Ponieważ charakteryzował się niewielkim zanurzeniem można było wykorzystywać go do żeglugi po płytszych rzekach. Początkowo był wykorzystywany do transportu na wschodnich terenach Rzeczypospolitej (Bugiem i Sanem do Wisły), a w XVI wieku rozpowszechnił się na całej długości Wisły[1]. Wincenty Pol w swojej pracy pt. „Rzut oka na północne stoki Karpat” (1851) pisał: Od Krakowa na Wiśle, a od Jarosławia na Sanie chodzą galary, szkuty, dubasy i berlinki[2]. W przypisach do wydania z roku 1862 poematu Sebastiana F. Klonowica pt. Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi edytor, Stanisław Węclewski, działający w Chełmnie na dolną Wisłą, podawał już jednak: Dubasy (dziób, dziubas) mierny statek biorący do 20 łasztów; ein Leichter, Leichschiff; dziś już dubasów ani komięg nie ma na Wiśle[3].
Na Wiśle statkami tymi przewożono różne towary, przede wszystkim zboże do Gdańska. Ładowność ich wynosiła 20-24 łasztów, co w przypadku zboża dawało ok. 50-65 ton. Niekiedy po przybyciu do celu statki były sprzedawane na drewno[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Manikowski A. Dubas Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku t. 1 A-N Warszawa Wiedza Powszechna 1981 s. 149 ISBN 83-214-0185-6
- ↑ Wincenty Pol, Rzut oka na północne stoki Karpat, Kraków 1851, s. 45.
- ↑ Flis, to jest (...). s. 104. [dostęp 2024-02-25]. (pol.).