Wikipedia

Dobra (powiat łobeski)

miasto w województwie zachodniopomorskim
Ten artykuł dotyczy miasta w powiecie łobeskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Dobra (Dobra koło Nowogardu[3], niem. Daber) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, siedziba władz gminy Dobra. Położone w pasie Pojezierza Zachodniopomorskiego, nad strugą Dobrzenicą.

Dobra
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek miejski w Dobrej z ratuszem i kościołem pw. św. Klary
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

łobeski

Gmina

Dobra

Prawa miejskie

przed 1331

Burmistrz

Krzysztof Wrzesień

Powierzchnia

2,37 km²

Wysokość

72-92[1] m n.p.m.

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


2324[2]
980,6 os./km²

Strefa numeracyjna

91

Kod pocztowy

72-210

Tablice rejestracyjne

ZLO

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Dobra”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dobra”
Położenie na mapie powiatu łobeskiego
Mapa konturowa powiatu łobeskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Dobra”
Położenie na mapie gminy Dobra
Mapa konturowa gminy Dobra, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dobra”
Ziemia53°35′08″N 15°18′25″E/53,585556 15,306944
TERC (TERYT)

3218014

SIMC

0978852

Urząd miejski
Rynek 1
72-210 Dobra
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 2305 mieszkańców[4].

Położenie

edytuj
 
Dobra

Miasto leży na pograniczu Wysoczyzny Łobeskiej i Pojezierza Ińskiego, czyli w pasie Pojezierza Zachodniopomorskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 2,37 km²[5].

Dobra jest położona przy drodze wojewódzkiej nr 144 i nr 146, między Chociwlem na południu (14 km) i Nowogardem na północy (17 km).

W granicach administracyjnych miasta znajduje się jezioro Tuczno, w południowo-zachodniej części miasta. W Dobrej ma źródło struga Dobrzenica, która przepływa przez miasto i biegnie w kierunku północnym.

Historia

edytuj
 
Ruiny zamku von Dewitzów

W X-XIII był tu słowiański gród opolny na półwyspie jeziora, obok niego leżała osada palowa (fragmenty tych obiektów archeologowie odnaleźli w latach 60. XX wieku podczas upustu wód z jeziora w pobliżu miasta). W XIII w. treny te zostały zagarnięte przez Brandenburgię, jej lennicy Dziewiczowie rozpoczęli wówczas budowę zamku, wokół niego powstała osada[6]. Prawa miejskie sprzed 1331 roku, pierwsza wzmianka o „civitas” w bulli papieskiej. W XIV w. Dobra i okolice jako lenno stały się na 470 lat własnością rodu von Dewitz. W roku 1647 na skutek epidemii dżumy liczba mieszkańców Dobrej zmniejszyła się z ponad 600 do 48 osób. W XVII i XVIII w mieście miały miejsce bunty przeciwko feudałom. W XVIII rozebrano mury miejskie i umocnienia. Przez Dobrą przechodziły dwie linie Stargardzkiej i Reskiej Kolei Wąskotorowej. Pierwsza z nich ze Stargardu została wybudowana w maju 1895 r., a zamknięta w 2001 r. Druga linia kolei biegała z Dobrej do Łobza, należała ona do Reskiej Kolej Wąskotorowej i została uruchomiona w lipcu 1896 r. Połączenie to funkcjonowało nieprzerwanie do roku 1991[7]. 3 marca 1945 do miasta wkroczyły oddziały I Armii Wojska Polskiego[6].

W 1946 roku zmieniono urzędowo niemiecką nazwę miasta – Daber, na polską nazwę – Dobra[8].

W 2007 roku miasto powiększono o 4,38 ha[9].

Zabytki

edytuj
 
Kościół pw. św. Klary
 
Dom ryglowy z restauracją „Taber”

Cały obszar Starego Miasta Dobrej został wpisany do rejestru zabytków[10]. Lista zabytków w mieście:

  • ruiny zamku von Dewitzów – budowla z XIII w. (budowana w latach ok. 1287–1295). W roku 1308 zniszczony przez Brandenburczyków. W 1338 zamek znalazł się w rękach Ulryka I von Dewitza, który otrzymał go wraz z ziemią doberską przekazaną w lenno przez księcia Warcisława IV. Rodzina von Dewitzów władała zamkiem do 1808 roku. Rozbudowywany przez 530 lat zamek stał się najsilniejszą i najobszerniejszą fortecą księstwa pomorskiego. W roku 1538 Jobst von Dewitz ukończył renowację zamku. Zburzono część pierwotnej budowli, a w jej miejsce wzniesiono dwa budynki – północny (Stary Dom) i południowy (Nowy Dom). W okresie świetności zamek posiadał 13 pokoi, dwie duże sale oraz dwie reprezentacyjne „złote komnaty”, po jednej w obu skrzydłach. Po wojnie trzydziestoletniej północna część zamku została rozdzielona pomiędzy spadkobierców i zaczęła popadać w ruinę. Po okresie napoleońskim południowa część zamku została wysadzona w celu pozyskania materiału budulcowego. W roku 1846 ruiny i majątek von Dewitzów wykupił Karol Juliusz Luepcke. W roku 1862 rozpoczął konserwację obiektu, którą ukończył w latach 1905–1906 generał Henryk von Diest.
  • kościół św. Klary – „według K. Kality-Skwirzyńskiej, budowany był w trzech etapach. W pierwszej połowie XV wieku wzniesiono prezbiterium i zakrystię. W drugim etapie – od końca XV do początku XVI wieku – wybudowano korpus nawowy, kaplicę z lożą kolatorską i kaplicę NMP. Sklepienia założono dopiero po wielkim pożarze w 1539 r. Najmłodszym elementem jest dzwonnica wybudowana w końcu XIX wieku.”[11]
  • budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki 3
  • Pensjonat „Taber” (ul. Kościuszki 4) – najstarszy budynek mieszkalny wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku. Obecnie pełni funkcję pensjonatu, wcześniej urzędu stanu cywilnego.
  • dom przy ul. Bohaterów Westerplatte 25
  • stacja kolei wąskotorowej
  • park dworski

Kultura i oświata

edytuj
 
Jarmark Doberski (2007)
 
Biblioteka Publiczna w Dobrej – Muzeum Ziemi Doberskiej

W lipcu na Rynku ma miejsce dwudniowy Jarmark Doberski, będący imprezą o charakterze rodzinnym. Impreza odbywa się od 1999 roku i nawiązuje do średniowiecznych jarmarków w Dobrej. Towarzyszy mu inscenizacja bitwy o zamek i biesiady rycerskiej, konkurs w jedzeniu Kiełbasy Doberskiej, turnieje rycerskie, biegi uliczne, rowerowe wyścigi przełajowe Szlakiem Olbrzymów, warsztaty taneczne. Program imprezy jest kierowany zarówno dla dorosłych dzieci i młodzieży. W czasie jarmarku odbywają się występy sceniczne, gry i zabawy, warsztaty garncarskie, przejażdżki konne[12].

Od 2006 roku na przełomie stycznia i lutego organizowany jest Rycerski Zjazd Zimowy, na który przybywają bractwa rycerskie goszczące latem w czasie Jarmarku Doberskiego.

W mieście znajduje się szkoła podstawowa oraz Gimnazjum im. Unii Europejskiej.

W Bibliotece Publicznej w Dobrej znajduje się Muzeum Ziemi Doberskiej, które powstało w 2005 roku i mieści się w dwóch salach. Najstarszym eksponatem w muzeum jest neolityczny toporek, który został wykopany na polu niedaleko wsi Krzemienna. Inne ciekawe eksponaty to bardzo stary zestaw narzędzi stolarskich i z XIX w. maszyna do pisania. W drugiej sali są eksponaty związane z powojenną historią miasta. Znajduje się tutaj np. oryginalne wyposażenie biura organizacji przesiedleńczej (PUR), dokumenty i szczegółowe opisy gospodarstw w gminie Dobra, akty nadania ziemi, przedmioty użytku codziennego, wyposażenie zakładu kowalskiego, krawieckiego, fryzjerskiego i inne[13].

Ludzie urodzeni w Dobrej

edytuj
  • Jobst von Dewitz (ur. 1491 w Dobrej, zmarł 20 lutego 1542 w Wolgast) - był radcą książęcym i kanclerzem na Pomorzu-Wolgast
  • Zbigniew Miler (ur. 1954 w Dobrej) - nauczyciel, historyk i regionalista. Autor i współautor kilku książek i setek artykułów o tematyce historycznej. Popularyzator turystyki wśród dzieci i młodzieży.
  • Marek Walesiak (ur. 17 czerwca 1957 r. w Dobrej) – polski ekonomista, specjalizujący się w badaniach marketingowych, ekonometrii, klasyfikacji i analizie danych; nauczyciel akademicki związany z uczelniami we Wrocławiu, Jeleniej Górze i Kielcach.

Ludzie związani z Dobrą

edytuj
  • Stephan Berend von Dewitz (ur. 21 marca 1672, zm. 8 marca 1728) – był pruskim starostą (Landrat). Do śmierci kierował powiatem Daber-Naugard-Dewitz na Pomorzu Zachodnim
  • Christian Heinrich von Dewitz (ur. 4 czerwca 1698 w Daber, zm. 26 lutego 1774 tamże) był pruskim starostą (Landrat) w okręgu Daber-Naugard-Dewitz na Pomorzu Zachodnim.

Sport

edytuj
 
MG LKS Sarmata Dobra

W mieście istnieje działa Miejsko-Gminny Ludowy Klub Sportowy „Sarmata” Dobra. Obecnie występuje on w IV lidze zachodniopomorskiej. Klub został założony w 1946 roku i ma barwy klubowe czerwony, biały i czarny[14]. Miasto posiada stadion piłkarski przy ulicach Sportowej i Wojska Polskiego o wymiarach płyty głównej 105 × 64 m i trybunach z 400 miejscami siedzącymi[15]. Przy stadionie znajduje się także boisko boczne.

Demografia

edytuj

Struktura demograficzna mieszkańców Dobrej wg danych z 31 grudnia 2008[16]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 2320 100 1211 52,2 1109 47,8
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 513 22,11 252 10,86 261 11,25
Wiek produkcyjny (18–65 lat) 1444 62,24 685 29,53 759 32,72
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 363 15,65 274 11,81 89 3,84
  • Piramida wieku mieszkańców Dobrej w 2014 roku[2].


 

Transport

edytuj

W mieście krzyżuje się droga wojewódzka nr 146 z drogą wojewódzką nr 144, która łączy Chociwel i Nowogard.

Miasto posiada nieczynną stację kolei wąskotorowej Dobra Nowogardzkie. Do 2001 roku łączyła kolej miasto ze Stargardem. Stargardzka Kolej Wąskotorowa została zbudowana w 1895 r. i do 1991 roku linia prowadziła dalej z Dobrej do Reska i do Łobza.

W latach 1902–1945 istniała także normalnotorowa linia kolejowa do Nowogardu.

Administracja

edytuj

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. W Radzie Miejskiej w Dobrej zasiada 15 radnych[17]. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy Rynku.

Burmistrzowie Dobrej:

  • Stanisław Glin (od 2002 do 2004)[18]
  • Barbara Ewa Wilczek (od 2004 do 2014)
  • Piotr Remigiusz Hebda (od 2014 do 2018)
  • Krzysztof Wrzesień[19] (od 2018)

Mieszkańcy Dobrej wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu II. Parlamentarzystów wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Szczecin, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego. W latach 1954–1972 miasto było siedzibą władz gromady Dobra. Do 2001 roku w powiecie goleniowskim, a obecnie w powiecie łobeskim.

Ludzie związani z Dobrą ‎

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Dobrą (powiat łobeski)‎‎‎.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Mapa wysokości i głębokości [1].
  2. ↑ a b Dobra w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ Dla odróżnienia od Dobrej Szczecińskiej.
  4. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
  5. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  6. ↑ a b Czesław Piskorski „Pomorze Zachodnie, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 129 ISBN 83-217-2292-X.
  7. ↑ Historia Dobrej [2].
  8. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 2).
  9. ↑ (§ 3.5) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 137, poz. 972).
  10. ↑ Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Szczecinie, nr rej. 81.
  11. ↑ Zbigniew Miler, Dobra i okolice, Szczecin: Wydawnictwo Grapus, 1998, s. 43, ISBN 83-908059-5-2, OCLC 749768784.
  12. ↑ Program. Biuro Jarmarku Doberskiego. [dostęp 2010-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-22)].
  13. ↑ Muzeum Gmina Dobra, [dostęp 2018-05-01].
  14. ↑ Sebastian Czapiewski, Mateusz Marszalec: Barwy klubowe. [w:] MG LKS Sarmata Dobra [on-line]. [dostęp 2010-10-15].
  15. ↑ Stadion. [w:] Strona klubu SarmataDobra.com [on-line]. [dostęp 2010-10-15].
  16. ↑ Dane dla jednostki podziału terytorialnego. [w:] Bank Danych Regionalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny.
  17. ↑ Rada Miejska w Dobrej. Państwowa Komisja Wyborcza, 2006. [dostęp 2009-09-30].
  18. ↑ Odwołany w referendum w 2004 roku.
  19. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe 2018. [dostęp 2020-01-18].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dobra_(powiat_łobeski)&oldid=74952800”