Diecezja kujawsko-kaliska
Diecezja kujawsko-kaliska – jedna z 8 diecezji obrządku łacińskiego metropolii warszawskiej erygowana 30 czerwca 1818 bullą papieża Piusa VII Ex imposita Nobis jako Vladislaviensis seu Calisiensis (łac. ’włocławska czyli kaliska’), zwyczajowo nazywana kujawsko-kaliską.
 Katedra włocławska w 1863 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data powołania | |
| Data zamknięcia | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Katedra diecezjalna | |
| Biskup diecezjalny |
bp Stanisław Zdzitowiecki (ostatni) |
| Dane statystyczne | |
| Liczba wiernych |
1 614 000 (1918) |
| Liczba dekanatów |
39 (1918) |
| Liczba parafii |
390 (1918) |
Historia
edytujDiecezja kujawsko-kaliska obejmowała obszar województwa kaliskiego i obwód kujawski województwa mazowieckiego i była największą diecezją Królestwa Polskiego[2]. Głównymi ośrodkami religijnymi diecezji była Częstochowa i Kalisz, patronem diecezji był św. Józef z Nazaretu.
Ingres pierwszego biskupa kujawsko-kaliskiego Andrzeja Wołłowicza do kościoła św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu odbył się 4 lipca 1819[3].
W latach 1818–1819 przy placu św. Józefa w Kaliszu wzniesiono według projektu Sylwestra Szpilowskiego pałac biskupów kujawsko-kaliskich[4].
Katedra, seminarium duchowne i kapituła katedralna zostały ulokowane we Włocławku – dawnej siedziby biskupstwa kujawskiego. Biskupi rezydowali w Kaliszu. W pierwszej połowie XIX wieku planowano ulokować całą władzę diecezjalną w tym mieście. Jednak już w połowie tegoż wieku biskupi zaczęli rezydować ponownie we Włocławku.
W 1870 diecezja kujawsko-kaliska dzieliła się na trzynaście dekanatów:
- częstochowski (19 parafii)
- kaliski (34 parafie)
- kolski (19 parafii)
- koniński (23 parafie)
- łaski (21 parafii)
- nowo-radomszczański (30 parafii)
- piotrkowski (29 parafii)
- radziejowski (28 parafii)
- sieradzki (26 parafii)
- słupecki (22 parafie)
- turkowski (28 parafii)
- wieluński (36 parafii)
- włocławski (22 parafie)
Diecezja kujawsko-kaliska została zniesiona bullą papieża Piusa XI Vixdum Poloniae unitas z 28 października 1925. Jej spadkobierczynią została diecezja włocławska.
Biskupi kujawsko-kaliscy
edytujbiskupi ordynariusze
- 1818–1822 – Andrzej Wołłowicz
- 1822–1831 – Józef Szczepan Koźmian
- 1831–1836 – sediswakancja
- 1836–1850 – Walenty Maciej Tomaszewski
- 1850–1851 – sediswakancja
- 1851 – Mikołaj Błocki (nominat)
- 1851–1856 – sediswakancja
- 1856–1867 – Jan Michał Marszewski
- 1867–1876 – sediswakancja
- 1876–1883 – Wincenty Teofil Popiel
- 1883–1902 – Aleksander Kazimierz Bereśniewicz
- 1902–1925 – Stanisław Zdzitowiecki
biskupi pomocniczy
Przypisy
edytuj- ↑ Diecezja Włocławska
- ↑ Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1903, s. 360.
- ↑ Adam Chodyński: Kieszonkowa kroniczka historyczna miasta Kalisza. Kalisz: Księgarnia Maksymiliana Hofmańskiego, 1885, s. 73.
- ↑ Władysław Kwiatkowski: Przewodnik po Kaliszu. Kalisz: Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, 1932, s. 46.