Czeladna
Czeladna[2] (cz. Čeladná, niem. Czeladna) – gmina w Czechach, w powiecie Frydek-Mistek, w kraju morawsko-śląskim.
| gmina | |||||
 Widok na główny plac gminy | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Kraina | |||||
| Starosta |
Pavol Lukša | ||||
| Powierzchnia |
59,05 km² | ||||
| Populacja (2015) • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy |
739 15 | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba obrębów ewidencyjnych |
4 | ||||
| Liczba części gminy |
1 | ||||
| Liczba gmin katastralnych |
1 | ||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||
 49°33′N 18°20′E/49,547500 18,337222
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Geografia
edytujMiejscowość leży nad rzeką Čeladenką, lewym dopływem Ostrawicy, na Pogórzu Morawsko-Śląskim. Na północnym zachodzie rozciąga się masyw Ondřejníka ze szczytem Skalka (964 m) a na południu Beskid Morawsko-Śląski ze szczytami Kněhyně (1257) i Smrek (1276). Na północy sąsiaduje z miastem Frydlant nad Ostrawicą, na wschodzie z gminą Ostrawica, a na zachodzie z Kunčicami pod Ondřejníkem. Przez miejscowość przebiega droga krajowa II kategorii nr 483 i linia kolejowa nr 323 z własnym przystankiem, łączące miasto Frenštát pod Radhoštěm z Frydlantem.
Centrum zabudowy wsi leży w dolinie Čeladenki, przy wspominanej drodze z Frenštátu do Frydlantu. Wyżej, u północnych podnóży masywów Smreka i Kněhyni, leżą stare przysiółki Czeladna Górna i Hamry. Nowa zabudowa rozrzucona jest wyspowo w górze doliny Čeladenki a także u wschodnich podnóży masywu Ondřejníka, poza linią kolejową i potokiem Frýdlantská Ondřejnice[3].
Historia
edytujWieś została po raz pierwszy wzmiankowana w 1581 jako miejscowość tzw. państwa hukwaldzkiego. Funkcjonowała na prawie wołoskim, a tego typu miejscowości zakładano w okolicy od przełomu XV i XVI wieku. Nazwa pochodzi od słowa čeládka, polskie czeladź (psł. *čeľadь), zapewne w znaczeniu ogółu osób pełniących jakieś powinności na dworze książęcym. Na początku XVII wieku włodarze z Hukvaldów założyli tu drewnianą stanicę dla tzw. portaszy, celem pilnowania granicy z Węgrami i zwalczania zbójników. Portasze stacjonowali tu do 1828 r.[4] Do 1789 miejscowość należała do parafii we Frydlancie, po czym usamodzielniła się, podobnie jak wiele innych w dobie józefinizmu.
Od roku 1678 funkcjonowała tu huta żelaza (przysiółek Hamry). W 1802 uruchomiono w niej wielki piec i nowoczesną odlewnię. W 1922 r. przeniesiono zakład do Frydlantu[4]. W 1835 miejscowość liczyła 1657 mieszkańców w 191 domach[5]. Mieszkańcy posługiwali się morawskimi gwarami laskimi, a Gregor Wolny określił wieś jako zamieszkałą przez Wałachów, wieś była więc pograniczem pomiędzy Laskiem a Morawską Wołoszczyzną.
Podczas II wojny światowej mieszkańcy wsi wspierali partyzantów Brygady im. Jana Žižki, za nagrodzono ją tytułem partyzanckiej wsi[4].
-
Urząd gminy -
Poczta -
Dawny przystanek kolejowy
Przypisy
edytuj- ↑ Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
- ↑ Zmiany wprowadzone na 78. posiedzeniu Komisji (27 marca 2013 roku)
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2023-12-05].
- ↑ a b c Piotr Nowicki: Beskid Śląsko-Morawski. Warszawa: PTTK "Kraj", 1997, s. 74. ISBN 83-7005-387-4.
- ↑ Gregor Wolny: Die Markgrafschaft Mähren. I. Band: Prerauer Kreis.. Brünn: L. W. Seidelschen Buchhandlung, 1835, s. 144, 157. (niem.).