Cyklopropan, C
3H
6 – organiczny związek chemiczny, najprostszy cykloalkan. W warunkach normalnych jest to bezbarwny, cięższy od powietrza gaz o słodkawym zapachu. Jest bardzo łatwopalny, w kontakcie z tlenem tworzy silną mieszankę wybuchową.
Cyklopropan
|
|
| Nazewnictwo
|
|
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
| PIN
|
cyklopropan[1]
|
|
| Ogólne informacje
|
| Wzór sumaryczny
|
C3H6
|
| Masa molowa
|
42,08 g/mol
|
| Wygląd
|
bezbarwny gaz[2] o łagodnym, słodkim zapachu[3]
|
| Identyfikacja
|
| Numer CAS
|
75-19-4
|
| PubChem
|
6351
|
| DrugBank
|
DB13984
|
|
|
| InChI
|
InChI=1S/C3H6/c1-2-3-1/h1-3H2
|
| InChIKey
|
LVZWSLJZHVFIQJ-UHFFFAOYSA-N
|
|
| Właściwości
|
|
|
| Gęstość
|
| 0,001789 g/cm³ (15 °C)[3]; gaz
|
|
|
| Rozpuszczalność w wodzie
|
| 464 mg/l (25 °C)[3]
|
| w innych rozpuszczalnikach
|
| rozpuszczalny w benzenie i eterze naftowym, dobrze w etanolu i eterze dietylowym[2]
|
|
|
| Temperatura topnienia
|
−127,6 °C[2]
|
| Temperatura wrzenia
|
−31 °C[2]
|
| Punkt krytyczny
|
125,1 °C[4]; 5,58 MPa[4]; 164 cm³/mol ≈ 0,256 g/cm³[4]
|
| logP
|
1,72[3]
|
| Współczynnik załamania
|
1,3799 (589 nm, −42 °C)[2]
|
| Prężność pary
|
631,5 kPa (20 °C)[3]
|
|
|
|
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
|
Cyklopropan w anestezjologii
edytuj
Jest stosowany w znieczuleniu ogólnym w anestezjologii. Łatwo wchłania się i wydala przez pęcherzyki płucne, dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Nieznacznie drażni drogi oddechowe i wzmaga napięcie nerwu błędnego, a efektem tego działania może być wystąpienie kurczu głośni i skurcz oskrzeli, ślinienie, nudności i wymioty. Obserwuje się też silne pobudzenie chorych.
Tym niepożądanym objawom zapobiega atropina i barbiturany podane w premedykacji[8].
Cyklopropan działa silnie anestetycznie (znieczulająco) i analgetycznie (przeciwbólowo), podany w mieszaninie oddechowej w stężeniach 50% powoduje anestezję już po kilku oddechach (w czasie około 1 minuty)[8].
Cyklopropan daje dobre zwiotczenie mięśni, działa depresyjnie na ośrodek oddechowy przy równoczesnym przyspieszeniu rytmu oddechowego, co przy zachowanym oddechu własnym chorego powoduje zmniejszenie wentylacji pęcherzykowej i hiperkapnię[8].
- ↑ P-22.1 Monocykliczne węglowodory, [w:] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 131 .
- ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 3-138.
- ↑ a b c d e f Cyclopropane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 31000 [dostęp 2022-07-12] (niem. • ang.).
- ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-69.
- ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-221.
- ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 16-20.
- ↑ Cyclopropane, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-13] (ang.).
- ↑ a b c Anestezjologia. Podręcznik dla studentów medycyny, BogdanB. Kamiński (red.), Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1980, s. 30–31, ISBN 83-200-0301-6 .
