Chevrolet Fleetmaster
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Chevrolet Fleetmaster – samochód osobowy klasy pełnowymiarowej produkowany pod amerykańską marką Chevrolet w latach 1946–1948 w kilku wersjach nadwoziowych. Produkowano je w ramach trzech lat modelowych, różniących się głównie wyglądem atrapy chłodnicy. Napędzany był silnikiem R6 o pojemności 3,5 l. Na rynku amerykańskim należał do najtańszego popularnego segmentu. Wyprodukowano na rynek amerykański ponad 670 tysięcy sztuk, a nadto ponad 570 tysięcy jego podserii, faktycznie stanowiącej odrębny model Fleetline.
 Chevrolet Fleetmaster sedan z 1948 | |
| Producent | |
|---|---|
| Okres produkcji |
1946–1948 |
| Miejsce produkcji |
|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane techniczne | |
| Segment | |
| Typy nadwozia | |
| Silniki |
R6: 3,5 l, 90 KM |
| Skrzynia biegów |
3-biegowa mechaniczna |
| Napęd |
na tylne koła |
| Długość |
5024 mm |
| Szerokość |
1864 mm |
| Wysokość |
1679 mm |
| Rozstaw osi |
2946 mm |
| Masa własna |
1426–1572 kg[1] |
| Zbiornik paliwa |
61 l[1] |
| Bagażnik |
481 l[1] |
| Dane dodatkowe | |
| Modele bliźniacze |
|
| Konkurencja | |
Historia i opis modelu
edytuj
Model 1946
edytujNazwa modelu Fleetmaster została po raz pierwszy użyta przez Chevroleta po wznowieniu produkcji samochodów po II wojnie światowej dla droższego z dwóch produkowanych wówczas modeli samochodów, będącego następcą modelu Special DeLuxe[2][a]. Oba produkowane modele, Fleetmaster i Stylemaster, typowo dla tamtych czasów oparte były na takiej samej konstrukcji nadwozia A koncernu General Motors (A body) i nie różniły się wielkością ani silnikiem, a jedynie wykończeniem i wersjami nadwoziowymi[2]. Model Fleetmaster, o kodzie fabrycznym DK, wprowadzony został do produkcji jako drugi, w kwietniu 1946 roku[2]. Dodatkowo 5 listopada tego roku wprowadzono ponownie bardziej ekskluzywną podserię modelu Fleetmaster, oznaczoną Fleetline, traktowaną jednak marketingowo jako osobny model[2]. Samochody Chevroleta z 1946 roku oparte były z niewielkimi tylko zmianami na przedwojennym modelu z 1942 roku, wywodzącym się z konstrukcji z 1941 roku[3][b].
Samochód miał typowe przedwojenne linie nadwozia, z wyodrębnionymi błotnikami i silnie wystającym wąskim nosem maski, aczkolwiek zgodnie z modą przełomu lat 30/40. błotniki były masywne, opływowo wydłużone, płynnie łączące się z maską. Tak jak w modelu 1942 roku, tylna część długich wystających błotników przednich zachodziła na drzwi i otwierała się razem z nimi[2]. Już w 1941 roku zastosowano natomiast progi nowocześnie zakryte dolną częścią drzwi[4]. W stosunku do poprzedniego modelu zmianę stanowiła głównie szeroka, prosta w formie, lecz elegancka atrapa chłodnicy, którą tworzyły cztery chromowane poziome poprzeczki w obramowaniu zagiętym w dół po obu stronach[2]. Dolna poprzeczka była dłuższa i wraz z równoległym dolnym obramowaniem atrapy obejmowała na końcach prostokątne światła parkingowe[2]. Na nosie maski była zmieniona ozdoba i emblemat firmowy, z charakterystycznymi dla tego rocznika skrzydełkami skierowanymi do góry[2][5]. Przez całą długość nadwozia na poziomie klamek poprowadzona była dekoracyjna listwa stalowa, z nazwą modelu w przedniej części[2][5]. Przemodelowano również zderzaki, które były szersze i lekko zachodzące na boki[2]. Model kombi (Station Wagon) miał drewniano-stalowe dekoracyjne nadwozie, ze szkieletem z mahoniowymi wstawkami, a z tyłu miał pojedyncze światło[3]. Fleetmaster różnił się od modelu Stylemaster lepszym wykończeniem i wyposażeniem m.in. w zegar, zapalniczkę, przednie podłokietniki i osłonę przeciwsłoneczną także dla pasażera[1]. Model Fleetline miał dodatkowo trzy ozdobne stalowe paski na błotnikach za wycięciami kół[3].
Chevrolet Fleetmaster był produkowany jako dwu- lub czterodrzwiowy sedan (nazwany odpowiednio Town Sedan lub Sport Sedan), dwudrzwiowe coupé, dwudrzwiowy kabriolet (Convertible) lub pięciodrzwiowe kombi (Station Wagon)[1]. Coupé i sedan miały nadwozie notchback[5]. Ponadto, podseria Fleetline była dostępna jako dwudrzwiowy sedan (Aero Sedan) i czterodrzwiowy sedan (Sportsman Sedan)[1]. Fleetline Aero Sedan wyróżniał się tyłem fastback i dachem niższym o 14 cm[6][7]. Czterodrzwiowy sedan Fleetline Sportsman odróżniał się od zwykłego sedana Sport Sedan innym profilem dachu z tyłu, bez trzeciego okna bocznego za tylnymi drzwiami[8]. Kabriolet miał dach rozkładany mechanicznie[6]. Wszystkie odmiany miały taką samą długość, oprócz kombi[5]. Wszystkie nadwozia były pięcio- lub sześciomiejscowe, z wyjątkiem ośmiomiejscowego kombi[5]. Produkowane były w fabrykach Chevroleta w Atlancie, Baltimore, Buffalo, Flint, Janesville, Kansas City, Norwood, Oakland, Saint Louis i Tarrytown[2]. Poza USA samochody Chevrolet były również montowane w Antwerpii w Belgii[9].
Samochód był napędzany przez silnik rzędowy 6-cylindrowy górnozaworowy OHV Thrift-Master o pojemności skokowej 216,5 in³ (3,5 l), z jednogardzielowym gaźnikiem, rozwijający moc brutto 90 KM[2]. Napęd przenoszony był na koła tylne przez trzybiegową skrzynię mechaniczną[7]. Opony miały rozmiar 6×16 cali[2]. Rozstaw osi wynosił 116 cali (2946 mm)[1]. Koło zapasowe przewożono pionowo w bagażniku[8].
Ceny bazowe wynosiły od 1212 dolarów za coupe przez 1249 dolarów za 2-drzwiowy Fleetline Aero Sedan i 1280 za 4-drzwiowy sedan do 1476 dolarów za kabriolet i 1712 za kombi[1]. Należy zaznaczyć, że drugi model Chevroleta Stylemaster był tańszy jedynie o poniżej 100 dolarów[1]. W osobno płatnym wyposażeniu dodatkowym było m.in. ogrzewanie, spryskiwacze szyby i radio[2]. Wyprodukowano w pierwszym roku na rynek USA 228 065 sztuk modelu Fleetmaster (57% produkcji Chevroleta), w tym 65 433 podserii Fleetline[1]. Najpopularniejszy był czterodrzwiowy sedan (73 746), następnie dwudrzwiowe sedany Fleetline Aero (57 932) i Town Sedan (56 538)[1]. W pierwszym roku powstało natomiast jedynie 804 kombi i 4508 kabrioletów[1]. Chevrolet Fleetmaster plasował się w najtańszym popularnym segmencie rynku amerykańskiego, konkurując z samochodami takimi jak Ford Super Deluxe, Plymouth Special DeLuxe i Nash 600[1]. W pierwszym powojennym roku nie zdołał jednak pokonać Forda, zajmując drugie miejsce na rynku, częściowo z powodu trwającego do marca strajku pracowników General Motors[10].
Chevrolety Fleetmaster były także eksportowane, w tym do Europy. Były stosunkowo popularne też w Polsce, dokąd od 1946 roku sprowadzono ich partię na zamówienie rządu[11]. W 1949 roku Chevrolet Fleetmaster został urzędowo zaliczony do typowych samochodów służbowych na wyposażeniu państwowych jednostek organizacyjnych w Polsce[12].
Model 1947
edytuj
W styczniu 1947 roku przeprowadzono ograniczony lifting samochodu[13]. Zmianie uległa atrapa chłodnicy z poziomymi poprzeczkami, w której na pogrubionym górnym obramowaniu umieszczono wytłoczony napis „Chevrolet”[13]. Poprzeczki wewnątrz atrapy teraz były trzy, a na szerokość wychodziły poza obramowanie; pod dolną najdłuższą poprzeczką nadal znajdowały się prostokątne światła parkingowe[8]. Zmieniono styl emblematu na masce, z pionowego na poziomy, ze znakiem firmowym Chevroleta na czerwonej tarczy herbowej[13][8]. Zrezygnowano z bocznej listwy ozdobnej, zastępując ją przez cienką listewkę ze stali nierdzewnej podkreślającą linię okien[13]. Nazwa modelu została natomiast umieszczona na metalowej plakietce ozdobnej w kształcie ostrza włóczni po bokach tylnej części maski[5]. Nadal podseria Fleetline wyróżniała się trzema chromowanymi paskami na błotnikach za wycięciami kół[13]. Wersje nadwoziowe i napęd pozostały takie same, natomiast ulepszono w podwoziu przednie amortyzatory ramieniowe[13].
Ceny wzrosły o 5–10%, wynosząc od 1281 dolarów za coupe przez 1345 dolarów za 4-drzwiowy sedan do 1893 dolarów za kombi[13]. Tegoroczne modele Fleetmaster miały kod fabryczny EK[13]. Samochody były sprzedawane od lutego 1947 roku[5]. Wyprodukowano na rynek USA 478 522 samochody Fleetmaster, w tym 213 938 podserii Fleetline, a najpopularniejszy był dwudrzwiowy Fleetline Aero Sedan (159 407), za nim 4-drzwiowy sedan (91 440)[13]. Stanowiło to większość produkcji Chevroleta (71%) i pozwoliło wyprzedzić Forda w rocznej sprzedaży[13].
Model 1948
edytuj
W styczniu 1948 roku ponownie nieznacznie zmieniono stylistykę, przede wszystkim przez dodanie pionowego centralnego żebra na atrapie chłodnicy i nieco zmienionego emblematu i ozdoby na masce[14]. Jako pakiet dealerski Country Club, autoryzowany przez fabrykę, dostępne były drewniane okleiny boków, produkowane przez Engineered Enterprises z Detroit (za 149,50 dolarów)[5]. Wersje nadwoziowe i napęd pozostały takie same[14]. W tym roku Fleetmaster Convertible jako pierwszy Chevrolet został wybrany jako oficjalny samochód bezpieczeństwa (pace car) wyścigu Indianapolis 500[14].
Ceny wzrosły o ok. 7%, wynosząc od 1381 dolarów za 2-drzwiowy sedan przez 1439 dolarów za 4-drzwiowy do 2013 dolarów za kombi[14]. Fleetmaster nosił w tym roku kod fabryczny FK[14]. Samochody były sprzedawane od lutego 1948 roku[5]. Wyprodukowano 544 399 samochodów Fleetmaster 1948 rocznika, w tym 295 621 Fleetline, a ponownie najpopularniejszy był dwudrzwiowy Fleetline Aero Sedan (211 861), a następnie czterodrzwiowy sedan (93 142)[14]. Chevrolet powtórnie zajął pierwsze miejsce pod względem sprzedaży na rynku amerykańskim, przy czym Fleetmaster (wraz z Fleetline) stanowił 76% jego sprzedaży[14]. Już w czerwcu 1948 roku konkurencyjny Ford zaprezentował pierwszy nowo skonstruowany powojenny model 1949 roku[15]. W grudniu 1948 roku także Chevrolet wprowadził swoje nowe modele 1949 roku, zastępując nazwę modelu Fleetmaster przez oznaczenie DeLuxe (z odmianami Styleline i Fleetline)[16].
Produkcja w Australii
edytuj
Chevrolet Fleetmaster był produkowany także przez zakłady Holden w Australii. Ponieważ jednak Holden wykorzystywał posiadane oprzyrządowanie do produkcji modelu Chevroleta z 1940 roku, australijski Fleetmaster różnił się starszym nadwoziem z tylnymi drzwiami zawieszonymi na tylnej krawędzi i otwieranymi do tyłu oraz większym bagażnikiem[17]. Atrapy chłodnicy i ozdoby na australijskich Fleetmasterach odpowiadały modelom amerykańskim[18]. Australijski Fleetmaster produkowany był również w latach modelowych: 1946, 1947 i 1948[19].
Dane techniczne
edytuj| Model 1947 | |
|---|---|
| Wymiary: | |
| • Rozstaw osi: | 2946 mm (116″)[13] |
| • Długość: | 5023 mm / 5270 mm kombi (197¾ / 207½″)[5] |
| • Szerokość: | 1864 mm (73,4″)[13] |
| • Wysokość: | 1679 mm / 1763 mm (66,1″ / 69,4″)[13] |
| • Masa własna: | 1402 – 1560 kg[13] |
| • Rozstaw kół: | 1463 mm przód, 1524 tył[5] |
| Napęd: | |
| • Silnik: | gaźnikowy, R6, górnozaworowy OHV, chłodzony cieczą, umieszczony podłużnie z przodu, napędzający koła tylne[6] |
| • Pojemność skokowa: | 3548 cm³ (216,5 cali sześciennych)[20] |
| • Średnica cylindra × skok tłoka: | 89 × 95 mm (3½″ × 3¾″)[5] |
| • Moc maksymalna: | 90 KM[c] przy 3300 obr./min (brutto)[5] |
| • Stopień sprężania: | 6,5:1[5] |
| • Układ zasilania: | gaźnik Carter jednogardzielowy[5] |
| • Skrzynia przekładniowa: | mechaniczna 3-biegowa[5] |
| • Sprzęgło: | |
| • Przekładnia główna: | hipoidalna, o przełożeniu 4,11:1[5][8] |
| • Instalacja elektryczna: | 6 V[5] |
| Układ jezdny: | |
| • Podwozie: | spawana rama nośna o przekroju skrzynkowym[8] |
| • Zawieszenie przednie: | niezależne, resorowane sprężynami, ramieniowe amortyzatory hydrauliczne[8] |
| • Zawieszenie tylne: | sztywna oś na podłużnych resorach półeliptycznych, ramieniowe amortyzatory hydrauliczne[8] |
| • Hamulce: | przednie i tylne bębnowe o średnicy 279 mm[8] |
| • Ogumienie: | diagonalne o wymiarach 6×16″[8] |
Uwagi
edytuj- ↑ Według Flory 2008 ↓, s. 23 nazwa Fleetmaster była wcześniej użyta jako nazwa podserii modelu Special DeLuxe Fleetmaster, lecz nie potwierdza tego prospekt Chevrolet for 1942 (istniała podseria Fleetline).
- ↑ USA przystąpiły do wojny dopiero po ataku japońskim w grudniu 1941 roku, natomiast produkcja samochodów na rynek cywilny została wstrzymana przez rząd w lutym 1942 roku. (Flory 2008 ↓, s. 5).
- ↑ Moc w rzeczywistości podawana w koniach parowych (HP = 1,0139 KM), 90 HP = 91 KM. Należy zaznaczyć, że moc silników samochodów amerykańskich podawana była przed 1972 rokiem jako moc „brutto” (gross BHP), mierzona w optymalnych warunkach na samym silniku – wyższa niż moc mierzona według późniejszych bardziej rzeczywistych norm (J. „Kelly” Flory: American Cars, 1960–1972: Every Model, Year by Year. Jefferson: McFarland & Company, 2004, s. 864. ISBN 978-0-7864-1273-0. (ang.).).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Flory 2008 ↓, s. 25–26.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Flory 2008 ↓, s. 23–24.
- ↑ a b c Flory 2008 ↓, s. 23–26.
- ↑ 1941. W: John Gunnell: Standard Catalog of Chevrolet, 1912-2003. Penguin, 2011.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r 1946, 1947, 1948. W: John Gunnell: Standard Catalog of Chevrolet, 1912-2003. Penguin, 2011.
- ↑ a b c New Chevrolet 1946, Detroit: Chevrolet Motor Division (ang.). (prospekt)
- ↑ a b Daniel Vaughan: 1947 Chevrolet Fleetmaster. Conceptcarz, listopad 2008. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j The New Chevrolet, Detroit: Chevrolet Motor Division (ang.). (prospekt)
- ↑ The end for car production in Antwerp [online], vrt.be, 15 grudnia 2010 (ang.).
- ↑ Flory 2008 ↓, s. 16, 24–25, 40–41.
- ↑ Tomasz Szczerbicki, Pierwsze były Chevrolety [online], nowoczesnaflota.pl, 5 marca 2021.
- ↑ Tomasz Szczerbicki, Hillmany Minx dla „przewodniej siły narodu” [online], nowoczesnaflota.pl, 12 marca 2021.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Flory 2008 ↓, s. 77–79.
- ↑ a b c d e f g Flory 2008 ↓, s. 134–136.
- ↑ Flory 2008 ↓, s. 135–136, 210.
- ↑ Flory 2008 ↓, s. 193–195.
- ↑ Norm Darwin: History of Holden in Australia since 1917. EL Ford Publications, 1983, s. 62.
- ↑ The Post-war Chevrolet, 1946-1948. „Restored Cars”. No 156, s. 20-23, styczeń – luty 2003.
- ↑ 100 years of GM in Australia. 2002, s. 76. ISBN 0-646-41476-3.
- ↑ Flory 2008 ↓, s. 77-79.
Bibliografia
edytuj- J. „Kelly” Flory: American Cars, 1946–1959: Every Model, Year by Year. McFarland & Company, 2008. ISBN 978-0-7864-3229-5. (ang.).
- John Gunnell: Standard Catalog of Chevrolet, 1912-2003. Penguin, 2011. (ang.).