Carlos de Sigüenza y Góngora

Carlos de Sigüenza y Góngora
Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1645 ; Meksyk, Nowa Hiszpania
Data i miejsce śmierci	22 sierpnia 1700 ; Nowa Hiszpania
	Multimedia w Wikimedia Commons

Carlos de Sigüenza y Góngora (ur. 14 sierpnia 1645 w Meksyku, zm. 22 sierpnia 1700) – meksykański historyk, matematyk, kartograf, astronom, kolekcjoner azteckich kodeksów.

Życiorys

Urodzony 14 sierpnia 1645 r.^[1] w Meksyku^[2]. Siostrzeniec Luisa de Góngory^[3]. Pierwszą edukację zdobywał w rodzinnym domu pod okiem ojca, który zanim przybył do Meksyku był nauczycielem królewskiej rodziny w Hiszpanii^[4]. Studiował matematykę i astronomię^{[potrzebny przypis]}. W 1662 roku wstąpił do kolegium jezuitów^[3] w Tepotzotlán^[2], a następnie przeniósł się do Puebla, by tam kontynuować studia w Kolegium Ducha Świętego^[4]. Z jezuitami był związany jako świecki kleryk^[3], ale został usunięty ze zgromadzenia za naruszenie jego dyscypliny^[2] w 1667 roku^[4].

Po usunięciu z zakonu wrócił do miasta Meksyk, by studiować na uniwersytecie, który nosił nazwę uniwersytetu królewskiego i papieskiego, przez co był wówczas ściśle powiązany z Kościołem katolickim^[4]. W 1672 roku objął posadę profesora matematyki na Uniwersytecie Meksykańskim^[3], wygrywając konkurs na to stanowisko^[2], i sprawował je przez 20 lat. Jako wykładowca uczelni zajmował się nie tylko matematyką, ale także astronomią i kosmografią^[4]. Ok. 1673 r. został księdzem^[3]. W 1680 r. został mianowany królewskim kosmografem, w tym samym roku powierzono mu także konstrukcję łuku triumfalnego wznoszonego na powitanie nowego wicekróla^[2]. Od 1682 r. do śmierci był kapelanem Szpitala Miłości Bożej, który zajmował się opieką nad chorymi na syfilis^[3].

Jako geograf był zaangażowany w liczne wyprawy badawcze i kolonizacyjne, podczas których opracowywał nowe mapy badanych obszarów^[3]. Jest autorem pierwszej mapy Nowej Hiszpanii sporządzonej przez osobę tam urodzoną, a także twórcą map Doliny Meksyku i Pensacola Bay na Florydzie^[4]. Już jako emerytowany profesor uniwersytetu został w 1693 roku wysłany^[5] przez wicekróla Gaspara de Sandovala^{[potrzebny przypis]} na dwumiesięczną^[6] wyprawę naukową admirała Andresa de Pez, mającą na celu zbadanie Zatoki Meksykańskiej^[5].

Dzięki znajomości z Juanem de Alva, synem Fernando de Alva Cortesa Ixtlilxotchitla, odziedziczył bogate^[7] zbiory azteckich manuskryptów^[8] i rycin^[7] pochodzących z Texcoco^{[potrzebny przypis]}. Od 1688 Góngora rozpoczął badania nad historią Azteków i rozszyfrowaniem tolteckiego pisma. Na podstawie tych badań ustalił, że przez Toltekami istniała wcześniej inna cywilizacja, którą nazwał Olmekami, i której przypisał pochodzenie z Atlantydy oraz autorstwo piramid w Teotihuacán^[7]. Uczestniczył w wyprawach naukowych^[3] i zajmował się także badaniami w terenie, m.in. wykopał w Piramidzie Księżyca w Teotihuacán szyb, aby sprawdzić, czy jest górą naturalną czy sztuczną^[9].

W swoich pracach pisał na temat poezji, astronomii, matematyki, historii i geografii, jednak większość jego książek nie przetrwało do czasów współczesnych. Uważany wraz z Sor Juaną Inés de la Cruz za jednego z największych pisarzy meksykańskich XVII wieku^[3].

Zmarł w Meksyku^{[potrzebny przypis]} 22 sierpnia 1700 roku^[2] i został pochowany w kościele św. Piotra i św. Pawła w mieście Meksyk, a swoją bibliotekę zapisał jezuitom^[3]. Jego zbiory zostały częściowo zniszczone przez inkwizycję, a częściowo zaginęły. Informacje nt. antycznej cywilizacji indiańskiej znane są z pism Gemelliego Careri, z którym utrzymywał korespondencję^[7].

Publikacje

Primavera Indiana (1662)^[2]
Las Glorias de Queretaro, wiersz (1668)
Libra Astronomica y Filosófica (1691)^[2]
Manifiesto filosofico contra los Cometas (1681)
Los infortunios de Alonso Ramirez^[2], dzieło opisujące przygody człowieka, który został schwytany przez piratów na Filipinach, od których następnie uciekł łodzią i dopłyną do wybrzeża Jukatanu (1690)
Relacion histdrica de los sucesos de la Armada de Barlovento en la isla de Santo Domingo con la quelna del Guarico (1691)
Mercurio Volante (1693)^[2]
Descripcion de la bahia de Santa Maria de Galve, alias Panzacola, de la Mobila y del Rio Missisipi (1694)
Elegio funebre de Sor Juana Ines de la Cruz (1695)^[2]

Rękopisy:

del Historia Imperio de Chichimecas los
Genealogia de los Reyes Mexicanos
Un Fragmento de la antigua Historia de los Indie (z ilustracjami)
Calendario de fiestas y meses los de Mexicanos los
Cidografia Mexi – cana
Anotaciones criticas a las obras de Bernal Diaz del Castillo y P. Torquemada
Historia de la Provincia de Tejas

Bibliografia

E Beltran, Biography in Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990).
I A Leonard, Don Carlos de Siguenza y Gongora : A Mexican Savant of the Seventeenth Century (Berkeley, 1929).
F Perez Salazar, Obras de Carlos de Siguenza y Gongora con una biografia (Mexico City, 1928).
J Rojas GArciduenas, Don Carlos de Siguenza y Gongora : Erudito barroco (Mexico City, 1945).

Przypisy

↑ +Carlos de Sigüenza y Góngora [online], matematicos.matem.unam.mx [dostęp 2018-11-14] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Muere Carlos de Sigüenza y Góngora un 22 de agosto de 1700, „Círculo de Estudios de Filosofía Mexicana”, 22 sierpnia 2013 [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Biografia de Carlos de Sigüenza y Góngora [online], biografiasyvidas.com [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Siguenza biography [online], www-groups.dcs.st-and.ac.uk [dostęp 2018-11-15] .
↑ ^a ^b Robert W.R.W. Hastings Robert W.R.W., The Lakes of Pontchartrain: Their History and Environments, Univ. Press of Mississippi, 2009, ISBN 978-1-60473-470-6 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
↑ DennisD. Reinhartz DennisD., Gerald D.G.D. Saxon Gerald D.G.D., Mapping and Empire: Soldier-Engineers on the Southwestern Frontier, University of Texas Press, 1 października 2005, ISBN 978-0-292-70659-0 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d E.A.E.A. Jensen E.A.E.A., Manipulating The Last Pure Godly DNA: The Genetic Search for God’s DNA on Earth, Trafford Publishing, 27 listopada 2012, ISBN 978-1-4669-6106-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
↑ GalenG. Brokaw GalenG., JongsooJ. Lee JongsooJ., Fernando de Alva Ixtlilxochitl and His Legacy, University of Arizona Press, 12 maja 2016, ISBN 978-0-8165-0072-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).
↑ JoannaJ. Grabowska JoannaJ., Droga do zaświatów? Sekretna komora i tunel pod Piramidą Księżyca, „wyborcza.pl”, 13 listopada 2018 [dostęp 2018-11-14] (pol.).

Linki zewnętrzne

Praca Carlos Siguenza y Gongora

[1] +Carlos de Sigüenza y Góngora [online], matematicos.matem.unam.mx [dostęp 2018-11-14] .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Muere Carlos de Sigüenza y Góngora un 22 de agosto de 1700, „Círculo de Estudios de Filosofía Mexicana”, 22 sierpnia 2013 [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).

[:0-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Biografia de Carlos de Sigüenza y Góngora [online], biografiasyvidas.com [dostęp 2018-11-14] (hiszp.).

[:2-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Siguenza biography [online], www-groups.dcs.st-and.ac.uk [dostęp 2018-11-15] .

[:3-5] Robert W.R.W. Hastings Robert W.R.W., The Lakes of Pontchartrain: Their History and Environments, Univ. Press of Mississippi, 2009, ISBN 978-1-60473-470-6 [dostęp 2018-11-15] (ang.).

[6] DennisD. Reinhartz DennisD., Gerald D.G.D. Saxon Gerald D.G.D., Mapping and Empire: Soldier-Engineers on the Southwestern Frontier, University of Texas Press, 1 października 2005, ISBN 978-0-292-70659-0 [dostęp 2018-11-15] (ang.).

[:4-7] E.A.E.A. Jensen E.A.E.A., Manipulating The Last Pure Godly DNA: The Genetic Search for God’s DNA on Earth, Trafford Publishing, 27 listopada 2012, ISBN 978-1-4669-6106-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).

[8] GalenG. Brokaw GalenG., JongsooJ. Lee JongsooJ., Fernando de Alva Ixtlilxochitl and His Legacy, University of Arizona Press, 12 maja 2016, ISBN 978-0-8165-0072-7 [dostęp 2018-11-15] (ang.).

[9] JoannaJ. Grabowska JoannaJ., Droga do zaświatów? Sekretna komora i tunel pod Piramidą Księżyca, „wyborcza.pl”, 13 listopada 2018 [dostęp 2018-11-14] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]