Borzykowa (województwo łódzkie)
Borzykowa – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Żytno[4][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
260[2] |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
97-532[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ERA |
| SIMC |
0147743 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego  | |
Położenie na mapie gminy Żytno  | |
 50°52′41″N 19°41′28″E/50,878056 19,691111[1]
| |
Historia
edytujBorzykowa mogła istnieć już przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I. Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1098. Natomiast z 1105 pochodzi zapis potwierdzający istnienie w Borzykowej parafii. Miejscowość należała w tym czasie do kapituły gnieźnieńskiej, stanowiąc ważny ośrodek życia religijnego[6].
Istotne znaczenie Borzykowej potwierdza fakt zwołania przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Henryka Kietlicza synodu prowincjonalnego, który odbył się w lipcu 1210. Oprócz wielu biskupów, między innymi bł. Wincentego Kadłubka w synodzie wzięli udział także książęta polscy, między innymi Władysław Odonic, Konrad Mazowiecki i Leszek Biały, przez co stał się on istotnym wydarzeniem politycznym[7].
W XIII wieku Borzykowa była drugą co do wielkości parafią w Polsce, liczącą ponad 900 wiernych[8]. Borzykowa była już wtedy wsią szlachecką, gniazdem rodowym Borzykowskich herbu Abdank[9]. Ufundowali oni w miejscowości kościół parafialny (nieistniejący współcześnie). W 1522 arcybiskup gnieźnieński Jan Łaski przeprowadził wizytację parafii. W Liber Beneficiorum wymienia on Piotra z Białej jako proboszcza borzykowskiego[10].
Za czasów Królestwa Polskiego istniała gmina Borzykowa. W czasie zaborów Borzykowa należała do zaboru rosyjskiego[11]. W latach 1841–1885 wybudowano w Borzykowej nowy kościół. Od 1925 parafia w Borzykowej należy do archidiecezji częstochowskiej (do 1992 diecezji). W 1991 sprowadzono do niego relikwie bł. Wincentego Kadłubka.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borzykowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Zabytki
edytujWe wsi znajduje się kościół pw. św. Piotra i Pawła, wybudowany w latach 1841-1885. Bezstylowy, orientowany, jednonawowy z wielobocznym prezbiterium oraz wieżą po zachodniej stronie. W kościele znajduje się zabytkowa XI-wieczna kamienna chrzcielnica. Na wieży kościoła dzwon z XVI wieku.
W Borzykowej prawdopodobnie w XV i XVI wieku istniał dwór – siedziba Borzykowskich. Nie zachował się niestety do współczesnych czasów. Pozostałością po nim jest wyspa położona wśród stawów rybnych.
Cmentarz parafialny, jako obiekt zabytkowy wpisany jest do rejestru zabytków NID pod nr rej.: 435/88 z 27.05.1988[12]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9490
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 84 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-03-10].
- ↑ Andrzej Siwiński: Zjazd Piastów na synod w Borzykowej. Gazeta Częstochowska. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Franciszek Piekosiński: Uwagi nad ustawodawstwem wiślicko-piotrkowskiem Króla Kazimierza Wielkiego Akademia Umiejętności. Kraków 1891. Świętokrzyska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2012-03-02].
- ↑ Zabytki w powiecie. Gmina Żytno. Powiat radomszczański. [dostęp 2012-03-02].
- ↑ Kasper Niesiecki: Herbarz Polski. t. 2 s. 257-258, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845. [dostęp 2012-03-02].
- ↑ Jan Korytkowski: Jana Łaskiego Liber Beneficiorum Tom 1. Gniezno 1880. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2012-03-02].
- ↑ Anna Wtszyńska: Borzykowa parafia z historycznym rodowodem. Niedziela. Edycja częstochowska 46/2008. [dostęp 2012-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Zabytki Nieruchome. Województwo łódzkie. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2012-03-02].