Biebrzański Park Narodowy

Biebrzański Park Narodowy
	park narodowy
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Siedziba	Osowiec-Twierdza 8; 19-110 Goniądz
Mezoregion	Kotlina Biebrzańska
Data utworzenia	9 września 1993
Akt prawny	Dz.U. z 1993 r. nr 86, poz. 399
Powierzchnia	592,23 km²
Powierzchnia otuliny	668,24 km²
Ochrona	ścisła 7494 ha; czynna 27 699 ha; krajobrazowa 24 030 ha
Odwiedzający	23 193 (2013)
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Biebrzański Park Narodowy
	Położenie na mapie Polski Biebrzański Park Narodowy
	53°36′18″N 22°55′36″E/53,605000 22,926667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Biebrzański Park Narodowy – polski park narodowy, utworzony w 1993 roku na terenach Kotliny Biebrzańskiej w województwie podlaskim, w celu ochrony największych w Polsce i jednych z większych w Europie torfowisk niskich, które gdzie indziej zostały już bezpowrotnie zniszczone^[3]. Największy Park w Polsce o powierzchni 592,23 km². Siedziba Parku znajduje się w Osowcu-Twierdzy w gminie Goniądz^[4].

Widok z Góry Skobla na rozlewiska Biebrzy

Droga Carska, zdjęcie sprzed remontu drogi

Położenie

Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od ujścia Niedźwiedzicy do Biebrzy, a skończywszy na ujściu Biebrzy do Narwi^[5]. Niemal cały bieg Biebrzy znajduje się na terenie parku (ok. 155 km). Ochronę tego terenu zapoczątkowano w latach międzywojennych, tworząc dwa rezerwaty: Czerwone Bagno (w zmienionych granicach istniejący do dziś) oraz Grzędy.

Historia

1989

Staraniem Towarzystwa Biebrzańskiego powstaje Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący tereny basenów biebrzańskich – dolnego i środkowego.

1993

Przekształcenie parku krajobrazowego w park narodowy^[4].

1995

Wpisanie Parku na listę wodno-błotnych obszarów chronionych Konwencją Ramsar^[4].

2010

Włączenie Parku w całości do spisu ostoi ptaków IBA prowadzonego przez BirdLife International^[6].

19–26 kwietnia 2020

Pożar strawił ok. 5280 hektarów Parku, co stanowi ok. 9,5% jego powierzchni. Objął szereg cennych przyrodniczo obszarów, m.in. w okolicy Czerwonego Bagna; przyczynami były susza i wypalanie traw^[7]^[8]. Przez ponad tydzień z ogniem walczyło prawie dwa tysiące strażaków, żołnierzy WOT i ratowników. Wykorzystano 6 samolotów gaśniczych i dwa śmigłowce, które wykonały blisko tysiąc zrzutów wody. Cała akcja gaśnicza została sfinansowana z budżetu państwa, w tym ze środków Ministerstwa Środowiska i Lasów Państwowych. Przekazano na ten cel prawie 8 mln zł^[9]. Według biegłych, przyczyną pożaru było podpalenie. Prokuratura umorzyła dochodzenie w związku z niewykryciem sprawców^[10]. Badania przeprowadzone po pożarze wykazują znaczące spadki populacji 14 gatunków ptaków, m.in. wodniczki, brzęczki, świerszczaka^[11].

2023

Jubileusz 30-lecia utworzenia parku narodowego pod hasłem „Rok Biebrzańskiego Parku Narodowego”. Promocja wiedzy o historii parku, dziejach bagien biebrzańskich, walorów przyrody parku i dziedzictwa kulturowego^[12].

Walory przyrodnicze

Osobny artykuł: Bagna Biebrzańskie.

Osobny artykuł: Obszar ochrony ścisłej Czerwone Bagno.

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, brzeziny, łęgi). Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych, zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska^[4], wierzba lapońska, gnidosz królewski), zanikające w innych częściach kraju^[13].

Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków, jak storczyki (storczyk krwisty, obuwik pospolity, podkolan biały, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, tajęża jednostronna), rosiczki (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna), widłaki (jałowcowaty, goździsty, wroniec)^[13].

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego występuje 49 gatunków ssaków, 271 gatunków ptaków, 36 – ryb, 12 – płazów, 5 – gadów. Bezkręgowce są reprezentowane przez ponad 700 gatunków motyli, 448 gatunków pająków, ponad 500 gatunków chrząszczy, 19 gatunków pijawek oraz 42 gatunki chruścików^[13].

Na Bagnach Biebrzańskich gniazduje wiele gatunków ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Występują tu izolowane stanowiska lęgowe gatunków borealnych, a także gatunków, których centrum zasięgu geograficznego znajduje się w strefach tajgi i tundry. Ponadto Kotlina Biebrzańska ma ogromne znaczenie dla wielu gatunków ptaków żerujących oraz wypoczywających w czasie corocznych wędrówek. Dla ptaków siewkowatych, wymagających rozległych, podmokłych obszarów, Biebrza stanowi jedną z najważniejszych ostoi w Europie Środkowej^[13].

Najbardziej charakterystyczne lęgowe gatunki ptaków to: batalion (widoczny w emblemacie parku), wodniczka, bekasik^[4], dubelt, kszyk, kulik wielki, biegus zmienny, żuraw, rybitwa białoskrzydła i białowąsa, puchacz^[4], orlik krzykliwy oraz sowa błotna^[13].

Najbardziej charakterystycznym ssakiem Biebrzańskiego PN jest łoś^[4], dla którego park jest największą ostoją w Polsce. Ich liczebność wynosi tu około 400 sztuk^[14].