Atropo (1912)
Atropo – włoski okręt podwodny z początku XX wieku. Jednostka została zwodowana 22 marca 1912 roku w niemieckiej stoczni Germaniawerft w Kilonii, a w skład Regia Marina została wcielona 5 lutego 1913 roku. „Atropo” pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w I wojnie światowej. Jednostka została wycofana z czynnej służby 23 stycznia 1919 roku.
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
marzec 1911 |
| Wodowanie |
22 marca 1912 |
 Regia Marina
| |
| Wejście do służby |
5 lutego 1913 |
| Wycofanie ze służby |
23 stycznia 1919 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
44,5 metra |
| Szerokość |
4,4 metra |
| Zanurzenie |
2,71 metra |
| Zanurzenie testowe |
50 metrów |
| Rodzaj kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 700 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 200 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 950 Mm przy 12 węzłach |
| Uzbrojenie | |
| 4 torpedy | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 450 mm |
| Załoga |
14 |
Projekt i budowa
edytujW 1910 roku Regia Marina zdecydowała się zamówić w Niemczech okręt podwodny o sprawdzonej konstrukcji, podobny do użytkowanych przez Kaiserliche Marine[1]. Projekt jednostki był dziełem inż. Hansa Techela[2]. Zakładał on zbudowanie dwukadłubowego okrętu o wyporności nawodnej 237 ton i podwodnej 318 ton, osiągającego prędkość 12 węzłów na powierzchni i 7,3 węzła w zanurzeniu[3][4]. Kadłub sztywny miał przekrój kołowy i zwiększoną grubość blach, co znacznie zwiększyło jego wytrzymałość na działanie ciśnienia hydrostatycznego i umożliwiło bezpieczne osiąganie większej głębokości[1]. Kształt kadłuba lekkiego został zmodyfikowany przez włoskich inżynierów na podobieństwo linii kadłuba torpedowców, co zwiększyło uzyskiwaną przez okręt prędkość nawodną i podwodną[1][3]. Przestrzeń między kadłubem lekkim a sztywnym zajmowały zbiorniki balastowe i zbiorniki paliwa[1].
„Atropo” zbudowany został w stoczni Germaniawerft w Kilonii[3][5]. Stępkę okrętu położono w marcu 1911 roku, a zwodowany został 22 marca 1912 roku[5][6]. Był pierwszym okrętem we włoskiej flocie noszącym nazwę „Atropo”, nawiązującą do bogini losu z mitologii greckiej[5][7]. Motto okrętu brzmiało „Inesorabilmente” (pol. „Nieubłagany”)[7].
Dane taktyczno-techniczne
edytuj„Atropo” był niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym[3][4]. Długość całkowita wynosiła 44,5 metra, szerokość 4,4 metra i zanurzenie 2,71 metra[5][6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 231 ton, a w zanurzeniu 315 ton[5][7]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Germania o łącznej mocy 700 KM[5][6]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne AEG o łącznej mocy 200 KM[5][6]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 14,75 węzła na powierzchni i 7,8 węzła w zanurzeniu[5][7]. Zasięg wynosił 2300 Mm przy prędkości 8,5 węzła w położeniu nawodnym oraz 70 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu (lub 950 Mm przy prędkości 12 węzłów w położeniu nawodnym oraz 16 Mm przy prędkości 7,8 węzła w zanurzeniu)[5][7][a]. Energia elektryczna magazynowana była w jednej baterii akumulatorów[7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[4][5].
Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[3][5].
Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 12 podoficerów i marynarzy[5][6].
Służba
edytuj„Atropo” został wcielony do służby w Regia Marina 5 lutego 1913 roku[5][6]. Po przybyciu z Niemiec załoga okrętu rozpoczęła proces szkolenia, wchodząc w skład 2. eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych w La Spezia, bazując też w La Maddalena[1]. Jednostka uczestniczyła też w manewrach morskich na Morzu Tyrreńskim[1]. W momencie przystąpienia Włoch do I wojny światowej okręt wchodził w skład 1. dywizjonu okrętów podwodnych w Wenecji (wraz z jednostkami typu Medusa: „Medusa”, „Jalea”, „Jantina”, „Salpa” i „Zoea”)[8]. Dowództwo „Atropo” sprawował wówczas kpt. mar. (wł. tenente di vascello) Tullio Bonamico[7]. Jednostka brała udział w ofensywnych patrolach na wodach Morza Adriatyckiego[2][1]. 23 października 1915 roku w pobliżu Civitanova Marche okręt wystrzelił torpedy w kierunku dwóch austro-węgierskich niszczycieli typu Huszár, które jednak zdołały je wymanewrować[7]. 4 czerwca 1916 roku w pobliżu wyspy Pag, dowodzony przez kpt. mar. Giotto Maraghiniego „Atropo” zatopił dwiema torpedami austro-węgierski parowiec „Albanien” o pojemności 1122 BRT[1][7][b]. 31 grudnia 1917 roku okręt wchodził w skład Flotylli Górnego Adriatyku w Wenecji (wraz z „Delfino”, X 1, „Tricheco”, „Fisalia”, „Argonauta”, „Narvalo”, „Zoea”, „Otaria”, „Argo”, „Squalo”, F 2, F 3, F 4, F 5, F 12, F 13 i F 16)[9]. W marcu 1918 roku okręt przeszedł pod dowództwo kpt. mar. Mario Viottiego, po czym uczestniczył do końca konfliktu w patrolach, operując z Porto Corsini pod Rawenną[7]. 1 listopada okręt nadal wchodził w skład Flotylli Okrętów Podwodnych w Wenecji (razem z „Delfino”, X 1, F 2, F 3, F 5, F 8, F 9, F 10, F 12, F 15, F 17, F 19 i F 20)[10].
Okręt został skreślony z listy floty 23 stycznia 1919 roku[5][6].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276 i Moore 1990 ↓, s. 218 podają, że zasięg nawodny wynosił 1300 Mm przy prędkości 12,5 węzła, a podwodny 40 Mm przy prędkości 8 węzłów.
- ↑ Identycznie podaje Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 317. Natomiast Csonkaréti 2004 ↓, s. 110 podaje, że sprawcą zatopienia „Albanien” był francuski okręt podwodny „Archimède”.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Pollina 1963 ↓, s. 52.
- ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 94.
- ↑ a b c d e Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276.
- ↑ a b c Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Pollina 1963 ↓, s. 50.
- ↑ a b c d e f g Fraccaroli 1970 ↓, s. 114.
- ↑ a b c d e f g h i j Grupsom 2022 ↓.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 278.
- ↑ Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 138.
- ↑ Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 183.
Bibliografia
edytuj- Erminio Bagnasco, Achille Rastelli: Navi e marinai italiani nella Grande Guerra. Parma: Ermanno Albertelli Editore, 1997. ISBN 88-85909-75-2. (wł.).
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914–1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
- Ivan Gogin: ATROPO small submarine (1912). Navypedia. [dostęp 2022-04-05]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
- Regio Sommergibile ATROPO. Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2022-04-05]. (wł.).