Andrzej Kłopotowski (wojskowy)
Andrzej Kłopotowski (ur. 8 września 1917, zm. 13 września 2004 w Gdyni) – polski oficer, w stanie spoczynku awansowany na komandora[1]. Był morskim oficerem pokładowym niszczycieli i okrętów podwodnych. W czasie II wojny światowej dosłużył stanowiska dowódcy okrętu na ORP „Dzik” w ramach Polskich Sił Zbrojnych. Po wojnie pozostał na emigracji do 1990. Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Odrodzenia Polski.
 komandor
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 września 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 września 2004 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca ORP „Dzik” |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się 8 września 1917 roku. Po zakończeniu I wojny światowej przybył wraz z rodziną do odrodzonej Polski. W 1935 roku ukończył Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego w Warszawie.
Służba wojskowa
edytuj15 listopada został przyjęty na Wydział Morski Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu[2]. Podczas nauki odbył rejs szkolny na szkunerze ORP „Iskra” w rejon Azorów i Morza Śródziemnego (20 maja – 23 września 1936 roku). Szkołę ukończył z lokatą 18/22 i 15 października 1938 roku otrzymał promocję oficerską oraz stopień podporucznika marynarki. Następnie odbył kurs aplikacyjny dla podporuczników marynarki w Kadrze Floty, a 15 grudnia rozpoczął służbę jako oficer nawigacyjny okrętu szkolnego ORP „Wilia”. Od 3 lutego 1939 roku był dowódcą plutonu w morskim dywizjonie lotniczym w Pucku.
8 maja 1939 roku wyznaczono go II oficerem broni podwodnej ORP „Błyskawica” w dywizjonie niszczycieli w Gdyni. W dniach 30 sierpnia – 1 września tego roku na pokładzie „Błyskawicy” brał udział w realizacji Planu „Peking”, czyli ewakuacji trzech niszczycieli[3] do Wielkiej Brytanii przed rozpoczęciem kampanii wrześniowej. Po przybyciu do Leith koło Edynburga „Błyskawica” rozpoczęła służbę patrolową wokół Wysp Brytyjskich. 9 września okręt wykonał jako pierwszy w II wojnie światowej atak na U-Boota. Na początku 1940 roku Andrzej Kłopotowski podpisał wraz z zastępcą dowódcy okrętu kpt. mar. Tadeuszem Gorazdowskim i innymi oficerami meldunek na pełniącego obowiązki dowódcę ORP „Błyskawica” kmdra ppor. Jerzego Umeckiego za nieudolne dowodzenie, w konsekwencji czego zarówno kmdr Umecki jak i kpt. Gorazdowski zostali zdjęci z okrętu[4]. Od 23 kwietnia do 10 maja „Błyskawica” prowadziła skuteczny ostrzał pozycji niemieckich koło Narwiku, natomiast pod koniec maja brała udział w ewakuacji wojsk z Dunkierki, ratując uszkodzony brytyjski niszczyciel HMS „Greyhound”[5] i załogę francuskiego niszczyciela „Sirocco”.
W 1940 roku został na własną prośbę przeniesiony na okręty podwodne. W okresie 20 października 1940 roku – 1 stycznia 1941 roku był oficerem nawigacyjnym podwodnego stawiacza min ORP „Wilk”, po czym został oficerem broni podwodnej ORP „Sokół”[6] w pierwszej załodze. Od 19 stycznia do 3 września pełnił obowiązki zastępcy dowódcy okrętu, a 3 maja otrzymał awans na porucznika marynarki. 28 marca „Sokół” rozpoczął służbę bojową, jednak pierwszy udany atak torpedowy miał miejsce dopiero siedem miesięcy później na Morzu Tyrreńskim[7]. 31 marca 1942 roku por. mar. Andrzej Kłopotowski został lekko ranny w wyniku nalotu. Do momentu poważnego uszkodzenia przez lotnictwo w marcu 1942 na Malcie, „Sokół” zatopił na Morzu Śródziemnym dwie włoskie jednostki pływające[8]. W trakcie remontu okrętu w Wielkiej Brytanii por. Kłopotowskiego skierowano 24 sierpnia na kurs dowódców okrętów podwodnych. Z dniem 12 grudnia 1942 roku objął funkcję zastępcy dowódcy okrętu w pierwszej załodze ORP „Dzik”[9]. Na pokładzie „Dzika” uczestniczył w konwojach i patrolach śródziemnomorskich, Operacji Husky oraz blokadzie Zatoki Genueńskiej, operując z Gibraltaru, Algieru, Malty i Bejrutu. W listopadzie 1943 roku dowodził okrętem w trakcie patrolu na Morzu Egejskim[10].
Po przebazowaniu jednostki do Plymouth w dniach 19 marca – 8 kwietnia 1944 roku zdał obowiązki. 4 maja przeniesiono go do dyspozycji komendanta Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej kmdra por. Wojciecha Franckiego z przeznaczeniem na wykładowcę broni podwodnej. Od 6 stycznia 1945 roku był dowódcą ORP „Dzik”. Brał udział w patrolach na wodach Skagerraku i wokół Norwegii, a także w realizacji zadań szkoleniowych. 3 maja 1945 roku awansował do stopnia kapitana marynarki. 1 sierpnia 1946 roku, będąc ostatnim dowódcą przekazał „Dzika” Anglikom[11]. Podczas jego całego pobytu na tym okręcie w latach 1942–1946 zatopiono lub uszkodzono łącznie 18 jednostek nieprzyjaciela[12], jednak żadnej, gdy nim dowodził.
Okres powojenny
edytuj
Podobnie jak większość polskich żołnierzy służących u boku aliantów, po zakończeniu II wojny światowej nie zdecydował się na powrót do Ojczyzny w obawie przed represjami stalinowskimi. Kiedy w 1947 roku ostatecznie rozwiązano Marynarkę Wojenną w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, uzyskał zezwolenie na pobyt w Wielkiej Brytanii. W latach pięćdziesiątych prowadził wraz z kpt. mar. Zbigniewem Plezią i kpt. mar. Karolem Góralczykiem[13] firmę handlową „K.G. Food”. Następnie przeniósł się na Maltę, gdzie pełnił funkcję eksperta rządu ds. kontaktów handlowych z Polską Rzecząpospolitą Ludową. Przez cały okres życia na emigracji kpt. mar. w st. spocz. Andrzej Kłopotowski działał w Stowarzyszeniu Marynarki Wojennej, od 1957 roku będąc jego dożywotnim członkiem. W 1959 roku wybrano go wiceprezesem tej organizacji. Brał udział w światowych zjazdach Stowarzyszenia w 1975 i 1981 roku oraz w ostatnim zjeździe w 1989 roku.
W 1990 roku powrócił z żoną Barbarą do Polski i związał się blisko ze środowiskiem marynarskim. Początkowo mieszkał w Warszawie, a w połowie lat dziewięćdziesiątych przeniósł się do Gdyni. Awansował kolejno od komandora podporucznika do komandora. 16 maja 1996 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski powołał kmdra Kłopotowskiego w skład Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. Był również członkiem Zarządu Stowarzyszenia Oficerów Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej oraz członkiem honorowym Bractwa Okrętów Podwodnych. Zmarł 13 września 2004 roku w Gdyni. Został pochowany na Cmentarzu Marynarki Wojennej na Oksywiu[14].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (18 sierpnia 1944)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (24 stycznia 2002)
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (2 grudnia 1943, 3 marca 1944)
- Krzyż Wybitnej Służby (ang. Distinguished Service Cross, brytyjski, 28 lipca 1942 roku)
- Medal Morski (z trzema okuciami, kolejno w 1940, 1941, 1942 i 1943 roku)
- Medal za Narwik, właśc. Medal Uczestnictwa (nor. Deltagermedaljen, norweski, w 1945 roku)
Twórczość
edytuj- Moja wojna. Wspomnienia ostatniego dowódcy ORP „Dzik”, Oficyna Wydawnicza Finna. Seria z Kotwiczką, Gdańsk 2002
Przypisy
edytuj- ↑ Kolejne awanse w stanie spoczynku na stopnie wojskowe: komandora podporucznika, komandora porucznika i komandora.
- ↑ W 1938 roku Szkoła Podchorążych Marynarki Wojennej została przeniesiona do Bydgoszczy.
- ↑ Oprócz ORP „Błyskawica” jeszcze OORP „Burza” i „Grom”.
- ↑ Wyrokiem Wojennego Sądu Morskiego z dnia 17 marca 1940 roku kmdr ppor. Jerzy Umecki został skazany na półtora miesiąca twierdzy w zawieszeniu, natomiast zarządzeniem szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej z dnia 27 marca 1940 roku pozbawiono go możliwości zaokrętowania. Kpt. mar. Tadeusz Gorazdowski powrócił do linii, dowodząc w późniejszym czasie OF „Ouragan” oraz OORP „Błyskawica”, „Krakowiak” i „Piorun”.
- ↑ Uszkodzony okręt ORP „Błyskawica” odholowała do Dover.
- ↑ Przekazany Polsce przez Wielką Brytanię był okrętem podwodnym typu U (Ursula), eks HMS „Urchin”.
- ↑ 28 października 1941 roku ORP „Sokół” uszkodził włoski krążownik pomocniczy „Citta de Palermo”.
- ↑ Były to: transportowiec SS „Balila” (2 listopada 1941 roku) i szkuner SY „Giussepina” (12 lutego 1942 roku).
- ↑ ORP „Dzik” podobnie jak ORP „Sokół” był wydzierżawionym okrętem typu U. Otrzymały one później przydomek „Straszne Bliźniaki” (ang. „Terrible Twins”) w związku z zatopieniem na Morzu Śródziemnym łącznie około czterdziestu jednostek wroga.
- ↑ Etatowy dowódca kpt. mar. Bolesław Romanowski miał zapalenie ucha środkowego.
- ↑ Okręt przekazano następnie siłom morskim Danii i jako „Springeren” służył do 1958 roku.
- ↑ Były to m.in.: włoski tankowiec MS „Carnaro” (uszkodzony 24 maja 1943 roku), włoski frachtowiec SS „Goggiam” (zatopiony 15 sierpnia 1943 roku) oraz niemiecki frachtowiec SS „Nicolaus” (zatopiony 21 września 1943 roku).
- ↑ Kpt. Plezia był oficerem artylerii na niszczycielach, natomiast kpt. Góralczyk był oficerem nawigacyjnym niszczycieli i dowódcą ścigaczy. Pierwszy ukończył Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej z kpt. Kłopotowskim w 1938 roku, a drugi otrzymał wojenną promocję w 1939 roku.
- ↑ W pogrzebie kmdra Andrzeja Kłopotowskiego uczestniczyli m.in. dowódca Marynarki Wojennej adm. floty Roman Krzyżelewski oraz kanclerz Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari gen. bryg. w st. spocz. Stanisław Nałęcz-Komornicki.
Bibliografia
edytuj- Kmdr w st. spocz. Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, st. kust. dypl. dr Maria Babnis, inż. Alfons Jankowski, dr Jan Sawicki, Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947, Wyższa Szkoła Morska w Gdyni, Gdynia 1996, ISBN 83-86703-50-4)
- Kmdr w st. spocz. mgr inż. Stanisław Wielebski, Wspomnienie pośmiertne. Komandor Andrzej Kłopotowski (1917–2004), Opublikowano w „Przeglądzie Morskim”, Wyd. grudzień 2004, Nr 12/2004. Art. nr 7, Redakcja Czasopism Marynarki Wojennej, Gdynia 2004, ISSN 0137-7205