Wikipedia

Andrzej Feliks Grabski

polski historyk

Andrzej Feliks Grabski (ur. 13 września 1934 w Warszawie, zm. 26 czerwca 2000 w Łodzi) – polski historyk, ekspert z zakresu historii historiografii i historii średniowiecza.

Andrzej Feliks Grabski
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

13 września 1934
Warszawa

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 2000
Łódź

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia
Alma Mater

Uniwersytet Łódzki

Doktorat

1962

Habilitacja

1967

Profesura

1988

Był synem Andrzeja Kazimierza i Marii z Jaśkowskich, wnukiem Władysława – ekonomisty i premiera RP.

Kariera naukowa

edytuj

W 1951 rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ, gdzie kształcił się m.in. pod okiem Stanisława Zajączkowskiego, Stefana Krakowskiego i Mariana Henryka Serejskiego. Ukończył je w 1955. W 1962 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy Polska X–XII wieku w opinii współczesnych[1]. Po skończeniu studiów podjął pracę w Instytucie Historii PAN, gdzie w 1967 przedstawił pracę habilitacyjną Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV–XV wieku[2]. Profesorem nadzwyczajnym został w 1976, zwyczajnym w 1988.

W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.

Zajmował się historią średniowiecza, dziejami myśli społecznej i politycznej XIX i XX wieku oraz przede wszystkim historią historiografii.

Przez cały okres swej kariery zawodowej związany z Instytutem Historii PAN nie zerwał związków z UŁ, gdzie pod koniec lat 70. współtworzył Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych. Ponadto od 1988 do 1990 jako bezpartyjny pełnił funkcję przewodniczącego Rady Narodowej m. Łodzi (i z urzędu przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w tym mieście) [3]. W latach 90. objął Katedrę Historii Historiografii UŁ, którą kierował aż do śmierci.

Członek-założyciel Międzynarodowej Komisji Historii Historiografii, członek komitetu redakcyjnego periodyku Storia della Storiografia, redaktor serii Klasycy Historiografii, uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami.

Opublikował 17 książek i kilkaset artykułów naukowych, w tym liczne monografie oraz podręczniki i syntezy z zakresu historii historiografii. Wśród nich, wyróżniają się zwłaszcza pozycje Zarys historii historiografii polskiej i Dzieje historiografii. Wiele z jego prac zostało wydanych również za granicą.

Według Sławomira Nowinowskiego był tajnym współpracownikiem SB[4].

Uczniowie

edytuj

Do grona jego uczniów należą: Rafał Stobiecki, Andrzej Wierzbicki.

Publikacje

edytuj
  • Polska sztuka wojenna w okresie wczesnofeudalnym, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959.
  • Bolesław Chrobry. Zarys dziejów politycznych i wojskowych, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964.
  • Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1964.
  • Bolesław Krzywousty, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968.
  • Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV–XV w., Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968.
  • Orientacje polskiej myśli historycznej. Studia i rozważania, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972[5].
  • Mieszko I ok. 930–992, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973.
  • (redakcja) Michał Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, oprac. i wstęp Marian Henryk Serejski, A. F. Grabski, Warszawa: PIW 1974 (wiele wydań).
  • (redakcja) Tadeusz Korzon, Odrodzenie w upadku: wybór pism historycznych, oprac. i wstępem poprzedzili Marian Henryk Serejski, i A. F. Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975.
  • Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1976[6].
  • Historiografia i polityka. Dzieje konkursu historycznego im. Juliana Ursyna Niemcewicza 1867–1922, Warszawa: PIW 1979[7].
  • (redakcja) Zygmunt Wojciechowski, Zygmunt Stary (1506–1548), oprac. i wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979.
  • W kręgu naczelnika. Rapperswilskie inicjatywy kościuszkowskie 1894–1897, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981[8].
  • Troski i nadzieje. Z dziejów polskiej myśli społecznej i politycznej XIX wieku, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981[9].
  • (redakcja) Marc Bloch, Społeczeństwo feudalne, tł. Eligia Bąkowska, wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981.
  • Perspektywy przeszłości. Studia i szkice historiograficzne, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1983.
  • Dzieje polskiej myśli politycznej w czasach nowożytnych i najnowszych, cz. 1, pod red. Andrzeja Feliksa Grabskiego, Łódź: UŁ 1985.
  • Kształty historii, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1985[10].
  • (redakcja) Władysław Smoleński, Szkoły historyczne w Polsce (główne kierunki poglądów na przeszłość), przedmową poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986.
  • Joachim Lelewel i demokracja niemiecka: z dziejów międzynarodowych kontaktów polskiej lewicy w dobie Wielkiej Emigracji, Łódź: Wydawnictwo UŁ 1987[11].
  • (wstęp) Wiaczesław P. Wołgin, Szkice o zachodnioeuropejskim socjalizmie utopijnym, tł. Janina Smoleńska, wyboru dokonała Alina Barszczewska-Krupa, wstępem poprzedził Andrzej Feliks Grabski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989.
  • (redakcja) Między Wschodem a Zachodem. Studia z dziejów polskiego ruchu i myśli socjalistycznej, pod red. Andrzeja Feliksa Grabskiego i Pawła Samusia, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1995[12].
  • (redakcja) Zygmunt Zaremba (1895–1967). Materiały z ogólnopolskiej sesji naukowej, pod red. Andrzeja F. Grabskiego i Jerzego Kukulskiego, Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo WSP 1997.
  • Zarys historii historiografii polskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2000[13].
  • Spór o prawa dziejowe. Kontrowersje wokół Henry’ego Thomasa Buckle’a w Polsce w dobie pozytywizmu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej 2002[14].
  • Dzieje historiografii, wprowadzenie Rafał Stobiecki, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2003 (wyd. 2 – 2006)[15].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Recenzje: Juliusz Bardach, „Kwartalnik Historyczny” 1965, z. 1, s. 190–192; Jerzy Strzelczyk, „Studia Źródłoznawcze” 12 (1967), s. 181
  2. ↑ Recenzja: I. Zarębski, „Studia Źródłoznawcze” 16 (1971), s. 236
  3. ↑ Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022, s. 325. ISBN 978-83-8229-465-1. [dostęp 2024-11-26].
  4. ↑ S. Nowinowski, Andrzeja Feliksa Grabskiego żywoty równoległe, Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989, 4 (2007), nr 1 (5),
  5. ↑ Recenzja: Krystyna Śreniowska, „Przegląd Historyczny” 1973, z. 3, s. 619–622
  6. ↑ Recenzje: I. Soós , „Acta Hist. Acad. Scient. Hungaricae” 26 (1980), nr 1/2, s. 210–213; Jerzy Topolski, „Kwartalnik Historyczny” 1977, z. 2, s. 481
  7. ↑ Recenzja: Henryk S. Michalak, „Rocznik Łódzki” 30 (1981), s. 332–336
  8. ↑ Recenzje: Jerzy Ziembiński, Obchody kościuszkowskie w Rapperswilu, „Nowe Książki” 33 (1981), nr 11, s. 26–27; Halina Florkowska-Francić, „Kwartalnik Historyczny” 90 (1983), nr 11, s. 245–257
  9. ↑ Recenzje: Ţ M. Marekov, „Hist. Łasop” 30 (1982), z. 4 s. 627–630; Radomir Vlek, „Slov. Póehl” 69 (1983), nr 4, s. 326–328; Andrzej Wierzbicki , Przegląd Humanistyczny” 26 (1983), nr 3/4, s. 171–174
  10. ↑ Recenzje: Radomir Vlek, „Slov. Póehl” 73 (1987), nr 3, s. 249–252; Marian Dyba, „Historyka” 19 (1989), s. 137–142
  11. ↑ Recenzje: Bogusław Cygler, Nowe spojrzenie na Joachima Lelewela i jego kontakty niemieckie w latach trzydziestych-czterdziestych XIX wieku, „Historyka” 20 (1990), s. 121–128; Stefan Kieniewicz, „Przegląd Historyczny” 1987, z. 3, s. 295–599
  12. ↑ Recenzja: Lucjan Kieszczyński, „Dzieje Najnowsze” 28 (1996), nr 3/4, s. 185–187
  13. ↑ Recenzje: Janusz Tazbir, Clio we własnym zwierciadle, „Nowe Książki” 50 (2000), nr 9, s. 66; Ewa Domańska, Historia – historiografia – ideologia. (Refleksje nad „Zarysem historii historiografii polskiej” Andrzeja F. Grabskiego), „Historyka” 31 (2001), s. 109–115; Lidia Michalska-Bracha, W sprawie syntezy dziejów historiografii polskiej, „Studia Historyczne” 44 (2001), z. 3, s. 507–516; Piotr Kurlenda, „Słupskie Studia Historyczne” 10 (2003), s. 319–321; Maria Wierzbicka, Wokół syntetycznego zarysu dziejów historiografii polskiej, „Przegląd Humanistyczny” 51 (2007), nr 3, s. 133–147; Antoni Krawczyk, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 47 (2002), nr 1, s. 226–238
  14. ↑ Recenzje: Cezary Rzęchowski, „Historyka” 34 (2004), s. 173–177
  15. ↑ Recenzje: Krystyna Szelągowska, „Studia Podlaskie” 14 (2004), s. 336–340

Bibliografia

edytuj
  • Jarosław Kita, Rafał Stobiecki, Słownik biograficzny historyków łódzkich, Łódź – Kurowice: Ibidem 2000. s. 39–40.
  • Lidia Michalska-Bracha, Pamięci Profesora Andrzeja Feliksa Grabskiego (13 września 1934 – 26 czerwca 2000), „Almanach Historyczny” 3 (2001), s. 343–350.
  • Benon Miśkiewicz, Profesor Andrzej Feliks Grabski o metodologii historii wojskowej [w:] Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej, red. Benon Miśkiewicz, t. 11, Poznań: Instytut Historii UAM 2009, s. 19–26.
  • Sławomir M. Nowinowski, Andrzeja Feliksa Grabskiego żywoty równoległe, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 4 (2007), nr 1 (5), s. 234–269.
  • Rafał Stobiecki, Historia była Jego pasją (wspomnienie o prof. A. F. Grabskim), „Kronika. Pismo Uniwersytetu Łódzkiego” 2000, nr 4, s. 16–17.
  • Rafał Stobiecki, Andrzej Feliks Grabski (1934–2000), „Rocznik Łódzki” 47 (2000), s. 273–275.
  • Rafał Stobiecki, Andrzeja Feliksa Grabskiego droga do historii historiografii, „Przegląd Nauk Historycznych” 1 (2002), s. 235–243.
  • Eugeniusz Rudziński, Jerzy Zawitaj, Dziejopisarstwo Andrzeja Feliksa Grabskiego, Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna imienia Aleksandra Gieysztora 2005.
  • Andrzej Wierzbicki, Andrzej Feliks Grabski, „Kwartalnik Historyczny” 108 (2001), nr 1, s. 155–159.
  • Andrzej Wierzbicki, Andrzej Feliks Grabski (1934–2000) jako historyk historiografii, „Historyka” 31 (2001), s. 3–14.
  • W kręgu historii, historiografii i polityki, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1997 (Zawiera prace dedykowane Andrzejowi Feliksowi Grabskiemu oraz bibliografię prac A. F. Grabskiego).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Feliks_Grabski&oldid=75359502”