Akwesasne Notes
„Akwesasne Notes” – czasopismo północnoamerykańskich Indian z plemienia Mohawków, powstające w latach 1969–1992 w położonym po obu stronach granicy amerykańsko-kanadyjskiej rezerwacie St. Regis (Akwesasne) (stan Nowy Jork).
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Pierwszy numer |
1969 |
| Ostatni numer |
1992 |
| ISSN | |
Historia
edytujUkazujące się ze zmienną częstotliwością (zwykle jako kwartalnik) „Akwesasne Notes” (ISSN:5 M105650) było jednym z pierwszych anglojęzycznych panindiańskich pism wydawanych przez współczesnych Indian z Ameryki Północnej dla ludów tubylczych i naturalnych (jak głosił jego podtytuł). Mimo skromnego zaplecza finansowego i organizacyjnego, czasopismo – przygotowywane po części przez wolontariuszy przyjeżdżających do Akwesasne – w latach 70. XX w. było najbardziej znanym głosem młodego i często radykalnego pokolenia tubylczych Amerykanów. W szczytowym okresie swojej popularności (na przełomie lat 70. i 80.) było wydawane – formalnie przez Radę Wodzów Narodu Mohawków[1] – w nakładzie do 100 tys. egzemplarzy i znane na całym kontynencie amerykańskim, a także poza nim (w Polsce czytywali je i tłumaczyli m.in. uczestnicy PRPI[2]). Pismo prenumerowali nie tylko zaangażowani w walkę o swoje prawa i obronę własnych kultur amerykańscy tubylcy, ale także indiańskie i nieindiańskie organizacje i instytucje kulturalne, edukacyjne i społeczno-polityczne, grupy poparcia Indian i ich miłośnicy w wielu krajach. Uboższej części czytelników – a także indiańskim więźniom – zaangażowana społecznie redakcja nierzadko wysyłała pismo bezpłatnie[3].
Linia programowa pisma łączyła tradycyjną mądrość i wiedzę tubylczych ludów obu Ameryk, poglądy współczesnych filozofów i działaczy indiańskich (jak Vine Deloria Jr., John Mohawk, czy Winona LaDuke), nurty ekologiczne (z głęboką ekologią włącznie)[4], poglądy lewicowe (nierzadko antykapitalistyczne i antykorporacyjne), egalitarne i antyrasistowskie z przekonaniem, że istnienie, różnorodność i obrona praw tubylczych kultur to wartości, które należy aktywnie wspierać i szeroko upowszechniać[5].
Łamiąc nierzadko blokadę informacyjną i utarte schematy powierzchownych doniesień europocentrycznych i proamerykańskich mediów, czasopismo obszernie relacjonowało wydarzenia związane z bieżącą walką Indian obu Ameryk (a także innych ludów tubylczych) z dyskryminacją rasową, etniczną, kulturową i religijną, prześladowaniami mniejszości (w tym kobiet i dzieci), łamaniem historycznych traktatów i praw człowieka. Pisało obszernie m.in. o indiańskiej okupacji Alcatraz i Wouned Knee, protestach Indian Kri nad Zatoką Jamesa w Kanadzie, cierpieniach indiańskich chłopów podczas wojen domowych w Gwatemali i Nikaragui oraz o ludobójstwie amazońskich Indian Aché z Paragwaju i tubylczych mieszkańców Timoru Wschodniego[6]. Prowadziło też dystrybucję alternatywnych publikacji, etnicznych nagrań muzycznych, tubylczych materiałów propagandowych (plakaty, nalepki itp.) oraz wyrobów tradycyjnego irokeskiego rękodzieła. „Akwesasne Notes” ukazywało się do 1992 roku (wydano łącznie 135 numerów w 23. rocznikach)[7], gdy zmiana nastrojów społecznych w USA, przemiany we współczesnych ruchach i organizacjach indiańskich (jak NCAI, AIM i W.A.R.N.), powstawanie nowych profesjonalnych tubylczych czasopism (a później także rozgłośni radiowych i serwisów internetowych) oraz lokalne napięcia w samym przygranicznym Akwesasne[8] doprowadziły najpierw do spadku znaczenia i nakładu, a następnie – do zamknięcia pisma. Osoby związane z jego redakcją przygotowywały też później dwa roczniki nowej serii „Akwesasne Notes. A Journal of Native and Natural Peoples” (w latach 1995–1997, ISSN 0002-3949)[9] oraz inne pisma społeczno-kulturalne Mohawków (np. „Native Americas”, ISSN 1092-3527)[10], ale wobec zwiększonej konkurencji rynkowej ze strony nowych mediów tubylczych i nie-tubylczych nie udało im się powtórzyć sukcesu pierwowzoru[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Mohawk Nation Council of Chiefs. pages.slic.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-23)]..
- ↑ Por. Marek Nowocień w: Odrębna Rzeczywistość. Referaty z sesji „Indianie i indianiści” poświęconej pamięci Indiańskiej Babci, Stefanii Antoniewicz, red. Arkadiusz J. Kilanowski, Wyd. TIPI, Wielichowo 2004, ISBN 83-919264-0-0; s. 13 i nast.
- ↑ Alicja Sordyl: Indiańskie media. alicja.id.uw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-03)]..
- ↑ Ekologia Indian: Pokrewieństwo między ludźmi a Ziemią przekład za: „Zielone Brygady”, nr 1(19)/91, styczeń 1991.
- ↑ „Wypowiedź Haudenosaunee dla świata, maj 1979” przekład za: „Zielone Brygady”, nr 3(21)/91, marzec 1991.
- ↑ Indianie o sobie – 30 lat temu... wybór i przekład Marek Nowocień.
- ↑ Najobszerniejszy zbiór archiwalnych numerów pisma w Polsce jest w posiadaniu członków redakcji kwartalnika „Tawacin”.
- ↑ Włodzimierz Fenrych: Najstarszy Parlament Ameryki.
- ↑ Alex Jacobs/Karoniaktatie: Radio-aktywni Indianie.
- ↑ Akwekon Press.
- ↑ Alicja Sordyl: Historia powstania magazynów „Tawacin” i „Native Americas”. alicja.id.uw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-05)]..