Akapit (łac. a capite, od głowy, od początku) – podstawowy sposób dzielenia łamu na rozpoznawalne wzrokiem mniejsze fragmenty w celu zwiększenia czytelności tekstu. Podstawowa jednostka logiczna dłuższego tekstu, składająca się z jednego lub wielu zdań stanowiących pewną całość treściową (myśl). Zadaniem akapitu jest wyraźne zaznaczenie nowej myśli w bieżącym wątku wypowiedzi.

Tekst podzielony na akapity wyróżnione wcięciami

Czasami jako synonimy akapitu są stosowane terminy ustęp, werset i paragraf, jednak mają one inne znaczenie.

Zasady tworzenia akapitów

edytuj

Akapity buduje się poprzez:

  1. wcięcie akapitowe – odsunięcie pierwszego wiersza akapitu (tzw. wiersza akapitowego)[1] od marginesu[2]. Typowa wielkość wcięcia akapitowego to 1 firet[3].
  2. odstęp międzyakapitowy – zwiększenie odstępu między akapitami za pomocą stosownej opcji w programie do składu lub metodą nieprofesjonalną przez wstawienie pustego wiersza[4].

Pierwszy wiersz akapitu to wiersz akapitowy, a ostatni to wiersz końcowy[3].

Typowe błędy

edytuj

Przy dzieleniu akapitu między sąsiednimi łamami (lub kolumnami) należy dbać, aby zarówno na początku, jak i na końcu akapitu znajdowały się co najmniej dwa wiersze tekstu. Najczęstszymi błędami pojawiającymi się podczas dzielenia tekstu są:

  • szewc – ostatni (jako jedyny) na dole łamu pierwszy wiersz akapitu
  • bękart – pierwszy na górze łamu ostatni wiersz akapitu (jako jedyny)
  • wdowa – krótki wyraz lub końcówka przeniesionego wyrazu w wierszu końcowym[5]
  • sierotka – wiszący wyraz (najczęściej spójnik lub przyimek).

Przypisy

edytuj
  1. Słownik terminologiczny informacji naukowej, Maria Dembowska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1979, s. 23.
  2. Podstawy formatowania tekstów [online], web.archive.org, 1 sierpnia 2017 [dostęp 2019-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-01].
  3. a b Akapit typografia.info [online], web.archive.org, 1 września 2018 [dostęp 2019-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-01].
  4. Akapit na celowniku Chochlik drukarski [online], web.archive.org, 6 lutego 2019 [dostęp 2019-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-06].
  5. Mikrokosmos [online], web.archive.org, 23 marca 2016 [dostęp 2019-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-23].