Adampol (kolonia w województwie lubelskim)
Adampol – kolonia w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Wyryki[4][3].
| kolonia | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
LWL |
| SIMC |
0110674[3] |
Położenie na mapie gminy Wyryki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu włodawskiego  | |
 51°32′42″N 23°27′39″E/51,545000 23,460833[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa chełmskiego.
W miejscowości znajduje się myśliwski pałac Zamoyskich, zaprojektowany przez Jana Witkiewicza Koszczyca i zbudowany w latach dwudziestych XX wieku. W dniach 27–30 września 1939 w pałacu mieściła się kwatera generała dywizji Franciszka Kleeberga, dowódcy Grupy Operacyjnej „Polesie”. Obecnie mieści się tu Zakład Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Włodawie.
Pałac Zamoyskich
edytujPałac został wybudowany z cegły (otynkowany) w stylu eklektycznym w latach 1923–1928[5] (według wytycznych pierwszego właściciela – Konstantego Zamoyskiego, wnuka Augusta), przez architekta Zygmunta Dewuara, a następnie Jana Koszczyca Witkiewicza) dla Jana i Natalii Zamoyskich.
Pałac wraz z bocznymi skrzydłami i z zabudowaniami gospodarczymi zgrupowany jest wokół czterobocznego dziedzińca. Główny budynek, z elewacją frontową zwróconą na południowy wschód, wzniesiony został na planie podłużnego prostokąta z półkolistą kolumnadą na osi fasady. Od wschodu dostawione jest pod kątem prostym skrzydło boczne na planie podłużnym z ryzalitami na osi z przodu i z tyłu. W części północnej pomiędzy skrzydłami bocznymi a budynkami gospodarczymi znajdują się wieżyczki na planie koła.
Główny budynek wchodzący w skład zespołu jest parterowy, podpiwniczony, z użytkowym poddaszem i wieżami w północnych narożach. Korpus nakryty wysokim dachem dwuspadowym z lukarnami i wieżami z dachami cebulastymi. Od południowego zachodu do korpusu przylega parterowy korytarz z półkolistym ryzalitem od zewnątrz, nad którym znajduje się trakt spacerowy. Ściany zewnętrzne pałacu na niskim cokole, gładkie zwieńczone gzymsem.
Fasada jednokondygnacyjna, dwunastoosiowa. Pośrodku znajduje się półkolisty portyk o wysokich smukłych kolumnach, na którym wspiera się balkon. Okna rozmieszczone regularnie. Elewacja północno-zachodnia, od dziedzińca parterowa w części korpusu, z pięcioosiowym dwukondygnacyjnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem, flankowana piętrowymi wieżami o nieregularnie rozmieszczonych oknach. Szczyt ryzalitu opracowany jest w następujący sposób: w prostokątnym polu środkowym ujętym pilastrami znajduje się kartusz herbowy, nad którym umieszczony został trójkątny przyczółek z gzymsem kostkowym. Partia środkowa ujęta została dwoma spływami, które zakończone są niewielkimi filarami.
Dekoracja ścian i wnętrza wykonana została z elementów rzeźbiarskich przeniesionych ze zniszczonego w czasie I wojny światowej osiemnastowiecznego pałacu w Różance, dawnej siedziby linii rodu Zamoyskich z Włodawy. We wschodnim skrzydle wkomponowano trzynaście kapiteli korynckich, pochodzących z początku XVIII wieku oraz tablicę informacyjną z datą 1716. Do pałacu w Adampolu przeniesiono także kominek z 1836 oraz kilka klasycystycznych rzeźb. W skrzydle zachodnim, w kaplicy, wmontowano dwa średniowieczne witraże.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 209
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 3 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Poz. 200, tom 2, s. 6, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-08].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-01-31].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 124.
Bibliografia
edytuj- Hucz Agnieszka, Aktywność rodziny Zamoyskich z Włodawy, [W:] Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie, Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 8 – 9 czerwca 2000, opr. Róża Maliszewska, Kozłówka 2001, s. 241 i 246.
- Leśniakowska Marta, Jan Koszczyc Witkiewicz i architektura w jego czasach, Warszawa 1998, s. 44, 45, 104, 151, 152 i 222.
- Nawrocki Zbigniew, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, Adampol. Pałac, 1979, maszynopis Archiwum SOZ w Chełmie.
- Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t. 8, Województwo lubelskie, red. Henryk Gawarecki, Warszawa 1973, s. 74.