Wikipedia

Adam Przybylski (1896–1945)

oficer dyplomowany Wojska Polskiego
Ten artykuł dotyczy oficera. Zobacz też: inne postaci noszące imię i nazwisko Adam Przybylski.

Adam Przybylski[1] ps. „Konrad Starski” (ur. 22 czerwca 1896 w Janowie Lubelskim, zm. 5 stycznia 1945 w Peebles) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego[2], działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, historyk wojskowości.

Adam Przybylski
Konrad Starski
podpułkownik dyplomowany piechoty podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1896
Janów Lubelski, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 1945
Peebles, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1915–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Wyższa Szkoła Wojenna

Stanowiska

wykładowca

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
Obserwatorzy wojskowi na froncie północnym w trakcie wojny chińsko-japońskiej. Polski attaché wojskowy mjr Adam Przybylski 3. z prawej.

Życiorys

edytuj

Urodził się 22 czerwca 1896 w Janowie Lubelskim, w rodzinie Zygmunta i Zofii Leonii z Pac-Pomarnackich[3] h. Gozdawa (ur. 1867). Miał siostrę Marię Magdalenę, żonę pedagoga Mariana Bronisława Godeckiego (1888–1939)[4].

W sierpniu 1915 roku wstąpił do Batalionu Warszawskiego Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), z którym w następnym miesiącu został wcielony do Legionów Polskich. Do stycznia 1916 roku walczył na froncie w szeregach 1 pułku piechoty. Od czerwca 1916 roku zajmował się konspiracyjną działalnością w Polskiej Organizacji Wojskowej. W organizacji pełnił funkcję komendanta Obwodu Łowicz, a następnie komendanta Grupy Obwodu i zastępcy komendanta Okręgu Warszawa-prowincja[3].

W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach 6 pułku piechoty Legionów. Dowodził plutonem i kompanią[3]. Wyróżnił się 21 sierpnia 1920 w ataku na wieś Dołubowo[5]. Za ten czyn rozkazem nr 1517/I Dowództwa 2 Armii z 1 października 1920 został mu nadany Order Virtuti Militari[6].

1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Wołkowysk, a jego oddziałem macierzystym był 6 pułk piechoty Legionów[7]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 484. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 6 pułk piechoty Legionów[8]. W tym samym roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1922–1924[9]. Z dniem 1 października 1924 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału V Sztabu Generalnego w Warszawie[10]. 1 grudnia 1924 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 125. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. 23 czerwca 1926 roku został przesunięty do Biura Historycznego Sztabu Generalnego w Warszawie[12][13]. Z dniem 2 stycznia 1929 roku został przeniesiony do 75 pułku piechoty w Królewskiej Hucie[14][15]. 31 marca 1930 roku powrócił do Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie[16][17]. 17 grudnia 1931 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty[18]. 9 grudnia 1932 roku ogłoszono jego przeniesienie do Oddziału II Sztabu Głównego[19]. W Oddziale II zajmował się zagadnieniami sowieckimi[20]. Z dniem 1 stycznia 1935 roku został mianowany attaché wojskowym przy Ambasadzie RP w Tokio[21]. 31 października 1938 roku odwołany z funkcji[22][23][24]. Mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 58. lokatą w korpusie oficerów piechoty[25]. Od jesieni 1938 roku odbywał staż liniowy w 6 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisku dowódcy III batalionu[26].

24 sierpnia 1939 roku, po ogłoszeniu mobilizacji alarmowej, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym wyjechał do Warszawy i zgłosił się w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie otrzymał przydział do sztabu generała dywizji Mieczysława Norwid-Neugebauera na stanowisko szefa Oddziału II. Po wyjeździe generała z Warszawy pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. 5 września stawił się w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza i otrzymał od generała brygady Wacława Stachiewicza zadanie udania się do Grupy Operacyjnej generała brygady Stanisława Skwarczyńskiego, jako oficer łącznikowy. Dowództwo Grupy odnalazł rano następnego dnia pod Radomiem. 6 września, po powrocie do Warszawy, został oddany do dyspozycji szefa Oddziału III, bez formalnego określenia funkcji i zadań. Ostatecznie pomagał podpułkownikowi Leopoldowi Okulickiemu w pracach nad zestawieniem i utrzymaniem w aktualności sytuacji ogólnej (prowadzeniem ogólnej mapy sytuacyjnej). Tego samego dnia wyjechał ze Sztabem Naczelnego Wodza do Brześcia, 11 września do Włodzimierza Wołyńskiego, w nocy z 13 na 14 września do rejonu Dubna i 15 września do Kołomyi. Po agresji ZSRR na Polskę przekroczył granicę z Rumunią w Kutach 18 września o godz. 4.00[27] wraz ze Sztabem Naczelnego Wodza. Internowany, później udał się do Francji. W marcu 1940 roku przebywał w Obozie Wyszkolenia Oficerów w Vichy[3].

12 września 1941 roku przybył z 8 Brygady Kadrowej Strzelców do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay i otrzymał urlop do 25 września 1941 roku[28]. W 1944 roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Wojennej w Peebles, w Szkocji[29]. Zmarł 5 stycznia 1945 roku w Peebles. 8 stycznia 1945 roku został pochowany na cmentarzu Corstorphine Hill w Edynburgu[29][30].

Publikacje naukowe

edytuj

Jest autorem szeregu cennych prac z dziejów operacji wojennych w okresie 1918–1921, opartych na archiwaliach i dokumentach oficjalnych Ministerstwa Spraw Wojskowych. Pisał o działaniach wojennych na Ukrainie w r. 1920 (Bellona t. 13–14, Warszawa 1924), o działaniach wstępnych w wojnie polsko-bolszewickiej (Bellona t. 29/1928), o ofensywie na Wilno w kwietniu 1919 (Bellona t. 32/1928) i obronie Wilna w kwietniu i maju 1919 (Bellona t.32/1928). Do dzieła zbiorowego Dziesięciolecie odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928 (Warszawa 1928) opracował studium Wojna Polski Odrodzonej 1918–1921, obejmujące też powstanie wielkopolskie i wojnę o Śląsk Cieszyński. Praca ta, przejrzana i poszerzona, lecz ograniczona tylko do działań na froncie polsko-sowieckim, wyszła po francusku jako La Pologne en lutte pour ses frontières 1918–1920 (Paris 1929). W 1930 opublikował książkę Wojna polska 1918–1921[31], która objęła również dzieje powstań śląskich, krótko omawiając zbrojny konflikt polsko-czeski o Śląsk Cieszyński. Temu ostatniemu poświęcił osobną pracę: Walka o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku (Bellona t.40/1932 i w formie książki wydanej w Warszawie w 1932).

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1154, 1243 w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako Adam II Przybylski w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko: ppor. rez. Adama Przybylskiego, ur. 1 lutego 1896 roku.
  2. ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 31 tu podano, że był pułkownikiem.
  3. ↑ a b c d Getter i Szklarska-Lohmannowa 1986 ↓, s. 92–94.
  4. ↑ Adam «Konrad Starski» Przybylski [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-12-08].
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  6. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  7. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 42, 832.
  8. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 79.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 426, 1502.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 13, 136, 369.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 739.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 23 czerwca 1926 roku, s. 193.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 135, 207 tu podano, że pełnił służbę w Oddziale III SG.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 336.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 49.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 104.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 40, 831.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 18 grudnia 1931 roku, s. 399.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 414.
  20. ↑ Przybylski 1939 ↓, s. 157.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 258.
  22. ↑ Dz.U. MSZ ↓, Nr 1 z 15 lutego 1939 roku, s. 12.
  23. ↑ Stawecki 2004 ↓, s. 126, 132.
  24. ↑ Rocznik Służby Zagranicznej 1938 ↓, s. 91.
  25. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 471.
  26. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 18.
  27. ↑ Przybylski 1939 ↓, s. 156–176.
  28. ↑ Rozkazy dzienne Komendy Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. IPMS, sygn. R.8c, 1941. s. 13, 17, 21. [dostęp 2017-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
  29. ↑ a b Nekrolog ↓.
  30. ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 31, grób B-1438/I.
  31. ↑ Przybylski 1930 ↓.
  32. ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 166.
  33. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-09]..
  34. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100.
  35. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-09]..
  36. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-09]..
  37. ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 186.
  38. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-09]..
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 8 lipca 1922, s. 485.
  40. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Przybylski_(1896–1945)&oldid=74631978”