Adam Kurowski
Adam Kurowski ps „Artur” (ur. 18 listopada?/30 listopada 1897 we wsi Szamrajówka, zm. 9 października 1979 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany obserwator Wojska Polskiego.
| |
 pułkownik dyplomowany obserwator
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 listopada 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 października 1979 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca eskadry |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się 30 listopada 1897 w rodzinie Władysława, ziemianina, i Marii z Górskich. Uczył się w Kijowie w Szkole Handlowej, a po jej ukończeniu otrzymał w 1916 świadectwo dojrzałości. Służył od kwietnia 1917 w 21 Brygadzie Artylerii armii rosyjskiej, a w kwietniu 1918 został zdemobilizowany i następnie krótko studiował na Politechnice w Kijowie[1].
Przybył do kraju w listopadzie 1918 i od stycznia 1919 rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Był kolejno oficerem baterii, dowódcą plutonu i dowódcą baterii 2 pułku artylerii polowej od października 1920. Od października 1922 był uczniem w Szkole Obserwatorów i Strzelców Lotniczych w Toruniu, którą ukończył z drugą lokatą[1]. 19 czerwca 1923 został przeniesiony z korpusu oficerów artylerii do korpusu oficerów aeronautycznych z równoczesnym wcieleniem do 2 pułku lotniczego w Krakowie[2], w którym był kolejno obserwatorem eskadry, od lipca 1928 dowódcą eskadry i następnie od 1931 dowódcą dywizjonu. W Ogólnopolskim Konkursie Artystycznej Fotografii Lotniczej otrzymał w roku 1927 nagrodę[1].
W latach 1931–1933 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie i od listopada 1933 był dublantem I oficera sztabu I Grupy Aeronautycznej, następnie od maja 1934 referentem i kierownikiem Wydziału Studiów w Dowództwie Lotnictwa. Przeniesiony we wrześniu 1935 do W.S.Woj., gdzie był wykładowcą, a od 1936 kierownikiem katedry lotnictwa[1]. Od stycznia 1938 był w Wyższej Szkole Lotniczej dyrektorem nauk i zastępcą komendanta, a od marca 1939 w sztabie Armii „Poznań” oficerem odcinkowym lotnictwa. Publikował artykuły w „Przeglądzie Lotniczym” i w „Bellonie” oraz był współpracownikiem Encyklopedii Wojskowej (t. VI–VII, W. 1937–1939). Podczas kampanii wrześniowej 1939 był szefem sztabu (zastępcą dowódcy) lotnictwa Armii „Poznań”. Uczestniczył podczas bitwy nad Bzurą[1]. 18 września pod Palmirami został ciężko ranny i leczył się w szpitalu w Modlinie, w którym przeszedł amputację nogi. Następnie leczył się w szpitalu jenieckim w Warszawie, z którego w kwietniu 1940 został zwolniony jako inwalida wojenny. Mieszkał kolejno w czasie okupacji przy ul. Koszykowej 79, al. Niepodległości 245 i ul. Puławskiej 103/105. Otrzymał jako inwalida koncesję na sklepik z winami i wódkami mieszczący się na Mariensztacie[3][1].
W konspiracji początkowo działał w Biurze Informacji i Propagandy, a od 1942 był zastępcą pułkownika Bernarda Adameckiego, szefa Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej AK. W kwietniu 1943, gdy szefem Wydziału Lotnictwa został pułkownik Roman Rudkowski ps. „Rudy", objął w tej komórce organizacyjnej kierownictwo nowo utworzonego działu operacyjnego. Używał wówczas pseudonimu „Artur”. Współpracował również z pismem młodzieży lotniczej „Wzlot”[4][1].
Szef Wydziału Lotnictwa („52”) płk Bernard Adamecki we wniosku odznaczeniowym z 22 września 1944 pisał o nim:
„w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. pełnił funkcję zastępcy D-cy lotnictwa armii Poznań. Praktycznie biorąc dowodził lotnictwem, wykazując wysoką sprawność organizacyjną i operacyjną przy dużej odwadze osobistej. W końcowej fazie działań po odlocie lotnictwa brał udział w akcji naziemnej, w której został ciężko ranny, w wyniku czego stracił nogę. Po wyjściu ze szpitala przystąpił do pracy konspiracyjnej, pracując początkowo w BIP, później na stanowisku zastępcy Szefa 52. Na ostatnim stanowisku wniósł duży swój wkład w dziedzinie organizacyjnej i wyszkoleniowej lotnictwa. Pomimo trudności związanych ze swoim kalectwem oraz kilkukrotnego zagrożenia pracował z najwyższym poświęceniem i osobistą odwagą”[5].
Wraz z ludnością cywilną opuścił miasto po Powstaniu Warszawskim, a osiadł po wyzwoleniu kraju w Bytomiu, gdzie prowadził sklep z zabawkami oraz materiałami piśmiennymi[5].
Wiceprezes okręgowego Związku Inwalidów Wojennych w latach 1945–1947, a później powrócił do Warszawy w 1950 i od sierpnia był w Wydawnictwie „Nasza Księgarnia” redaktorem, a od lipca 1958 redaktor w Wydziale Wydawniczo–Historycznym Wojskowego Inspektoratu Lotnictwa. Przeszedł na emeryturę we wrześniu 1964. Od 1956 był jednocześnie członkiem Komisji Historycznej Aeroklubu PRL, a od następnego roku był członkiem, później wiceprezesem Klubu Seniorów Lotnictwa Aeroklubu PRL[6][5].
W 1979 redakcja Skrzydlatej Polski przyznała mu honorowe wyróżnienie Błękitne Skrzydła za całokształt wybitnej działalności pisarskiej i publicystycznej z historii polskiego lotnictwa wojskowego[5].
Zmarł w Warszawie 9 października 1979[5].
Awanse
edytuj- major – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 14. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[7],
- podpułkownik – 1939
- pułkownik – 11 listopada 1943
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 1944
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych – (dwukrotnie 1919, 1920)
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1938[8]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami – 26 września 1944
- Krzyż Armii Krajowej – 1959
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” – 1968
- Odznaka i dyplom obserwatora lotniczego – 1923
Wybrane prace
edytuj- „Silniczek samozapłonowy do modeli latających. Na podstawie pracy A. Filippczewa «Kompressionnyj motor F-10»”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1952.
- „Fotografia lotnicza”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955.
- „Lotnictwo armii «Poznań» i «Pomorze» w kampanii wrześniowej 1939 r.”, cz. 1, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (17), Warszawa 1960, s. 151-176.
- „Lotnictwo armii «Poznań» i «Pomorze» w kampanii wrześniowej 1939 r.”, cz. 2, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 6 (19), Warszawa 1961, s. 33-69.
- „Lotnictwo polskie w 1939 roku”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1962.
- „Kraksy i wzloty. Wspomnienia lotnika”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1965.
- „Bijcie się z nami, Messerschmitty”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967, 1969.
- „Lotnicy w bitwie nad Bzurą”, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch”, Warszawa 1975.
- „Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Kunert 1987 ↓, s. 108.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 13 lipca 1923 roku, s. 462.
- ↑ Był wykorzystywany jako lokal konspiracyjny
- ↑ Wydawane od 1943
- ↑ a b c d e Kunert 1987 ↓, s. 109.
- ↑ Skrzydlata Polska i 13'1972 ↓, s. 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 68.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612
- ↑ Praca pod redakcją naukową Izydora Kolińskiego, a współautorami byli: Ryszard Bartel, Jan Chojnacki i Tadeusz Królikiewicz.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 108-109. ISBN 83-211-0739-7.
- Jerzy Zarębski. Żołnierz historyk publicysta. „Skrzydlata Polska”. 13/1972, 26 marca 1972. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.