Ada Sari
Ada Sari, właśc. Jadwiga Szayer (ur. 29 czerwca 1886 w Wadowicach[1], zm. 12 lipca 1968 w Aleksandrowie Kujawskim[a]) – polska śpiewaczka operowa, sopran koloraturowy, aktorka, pedagożka.
 Ada Sari | |
| Imię i nazwisko |
Jadwiga Szayer |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 czerwca 1886 |
| Data i miejsce śmierci |
12 lipca 1968 |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód |
śpiewaczka, pedagog |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujJadwiga Leontyna urodziła się w rodzinie adwokata Edwarda Scheuera i Franciszki z Chybińskich. Gdy miała trzy lata, jej ojciec zmienił nazwisko na Szayer[4] i przeniósł się wraz z rodziną do Starego Sącza, gdzie otworzył kancelarię adwokacką, a wkrótce został burmistrzem i pełnił tę funkcję przez siedemnaście lat.
Po ukończeniu podstawowej edukacji studiowała śpiew w gimnazjum w Cieszynie i muzykę na pensji sióstr Bożej Miłości w Krakowie. W latach 1905–1907 kształciła śpiew w Prywatnej Szkole Muzycznej hrabiny Pizzamano w Wiedniu. W latach 1907–1909 kontynuowała naukę śpiewu w Mediolanie. Występowała w teatrze w Rzymie, a następnie na największych scenach operowych świata (La Scala w Mediolanie, Carnegie Hall w Nowym Jorku), podobnie jak jej przyjaciółka Stanisława Zawadzka. Odbyła tournée po świecie. Miała repertuar złożony z najwybitniejszych oper świata. Śpiewała największe partie koloraturowe.
Podczas II wojny światowej mieszkała w Warszawie, założyła własne studio operowe i poświęciła się pracy pedagogicznej. Jej uczennicami były Halina Mickiewiczówna de Larzac, Bogna Sokorska, Urszula Trawińska-Moroz, Nina Stano, Maria Fołtyn, Zdzisława Donat, Lidia Kłobucka.
Po wojnie na krótko wróciła na scenę operową, ale przede wszystkim uczyła młodych, najpierw w Konserwatorium Krakowskim (1946–1947). W 1947 wróciła do Warszawy, gdzie otworzyła klasę śpiewu w stołecznej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego), a także uczyła w Średniej Szkole Muzycznej nr 1.
Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera: Aleja Zasłużonych-1-154)[5].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (1960)[6]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1953)[6]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)[7]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[8]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[9]
Upamiętnienie
edytujOd 1985 w Nowym Sączu odbywa się Międzynarodowy Festiwal i Konkurs Sztuki Wokalnej im. Ady Sari, którego organizatorem jest Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”.
Uwagi
edytuj- ↑ Niektóre źródła jako miejsce śmierci błędnie podają Ciechocinek[1][2], gdzie przebywała na kuracji i skąd z powodu zawału serca przewieziono ją do szpitala w Aleksandrowie Kujawskim, w którym po kilku dniach zmarła[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Ada Sari, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-08].
- ↑ Dariusz Zaborek, Rozmowa z Bogusławem Kaczyńskim [online], polityka.pl, 3 lutego 2009.
- ↑ Wacław Panek, Ada Sari – legenda naszej współczesności [online], maestro.net.pl, s. 57 i 58.
- ↑ Za zgodą Namiestnika Lwowskiego w 1889 roku nazwisko Scheuer zamieniono na Szayer - Wacław Panek. Ada Sari (1886–1968) – śpiewaczka i pedagog. Studium biografistyczno-muzykologiczne. „Saeculum Christianum”. 17 (2010) nr 2. s. 213–240. [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA SZAYER (ADA SARI), [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-26].
- ↑ a b Ada Sari | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2023-11-05] (pol.).
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295 „za zasługi na polu artystycznem”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.