Abd al-Fattah as-Sisi
Abd al-Fattah Sa’id Husajn Chalil as-Sisi (arab. عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي (wym. [ʕæbdel.fætˈtæːħ sæˈʕiːd ħeˈseːn xæˈliːl esˈsiːsi]); ur. 19 listopada 1954 w Kairze) – egipski wojskowy i polityk, minister obrony w latach 2012–2014, wicepremier w latach 2013–2014. Przywódca zamachu stanu z 2013 roku i najwyższy rangą egipski wojskowy, od 8 czerwca 2014 prezydent Egiptu.
 Abd al-Fattah as-Sisi (2017) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1954 |
|---|---|
| 6. Prezydent Egiptu | |
| Okres |
od 8 czerwca 2014 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
| Poprzednik |
Adli Mansur (p.o.) |
| Wicepremier Egiptu | |
| Okres |
od 16 lipca 2013 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
| Minister obrony | |
| Okres |
od 12 sierpnia 2012 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
 Abd al-Fattah as-Sisi (2014) | |
 marszałek polny
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1954 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1977–2014 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
polityk |
|
| |
| Odznaczenia | |
         
| |
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się 19 listopada 1954 w Kairze. Jego ojciec Hasan jest rzemieślnikiem, ma własny sklep. Abd al-Fattah as-Sisi ma sześcioro rodzeństwa: trzech braci i trzy siostry[1].
Służba wojskowa
edytujW 1977 roku ukończył szkołę oficerską. Po ukończeniu edukacji służył w jednostkach piechoty. Pełnił różnorakie funkcje w egipskich siłach zbrojnych i w aparacie państwowym: był dowódcą batalionu piechoty zmechanizowanej, szefem służby informacji i bezpieczeństwa w ministerstwie obrony, attaché wojskowym w Arabii Saudyjskiej, szefem sztabu oraz dowódcą Północnego Okręgu Wojskowego, a także dowódcą wojskowego wywiadu[2]. Studiował także w 1992 roku w brytyjskim Joint Services Command and Staff College, a następnie w 2006 roku zdobył stopień magisterski na amerykańskim War College w Pensylwanii[3].
Po rewolucji z 2011 roku zasiadał w Najwyższej Radzie Sił Zbrojnych, która przejęła kontrolę nad krajem. Po zdymisjonowaniu przez nowego prezydenta Muhammada Mursiego z funkcji ministra obrony szefa nieistniejącej już wówczas wojskowej Rady Najwyższej, został nowym ministrem obrony Egiptu[2]. Zamieszanie wywołała jego ówczesna wypowiedź o tym, jakoby w czasie demonstracji przeciwko prezydentowi Husniemu Mubarakowi armia dokonywała na demonstrantkach testów na dziewictwo, rzekomo by chronić je oraz żołnierzy przed ewentualnymi oskarżeniami o gwałty[4]. Po obaleniu Mubaraka część liberalnej opozycji posądzała go niesłusznie o powiązania z islamistami[2], gdyż jest on bardziej pobożny, niż inni oficerowie[4].
Zamach stanu w 2013 roku
edytujWobec narastających w Egipcie protestów antyprezydenckich, 1 lipca 2013 dał politykom dwudniowe ultimatum, oczekując uspokojenia nastrojów w kraju[5], które zostało jednak zignorowane[6]. Wobec tego 3 lipca o godzinie 17:00 wojsko poinformowało prezydenta o odsunięciu go od obowiązków, a kilkadziesiąt minut później decyzję ogłoszono społeczeństwu[7]. Jeszcze tego samego dnia aresztowano ok. 300 działaczy Bractwa Muzułmańskiego oraz powiązanych z nim organizacji, a także zamknięto biura telewizji Al-Dżazira[8].
16 lipca 2013 zaprzysiężony w gabinecie Hazima al-Biblawiego na stanowisko ministra obrony. Tym samym utrzymał tekę ministra tego resortu. As-Sisi został także wicepremierem[9].
Działalność po zamachu stanu
edytujW ocenach analityków i obserwatorów sytuacji w Egipcie to as-Sisi był najważniejszą postacią w nowym rządzie[1][2].
24 lipca 2013, w czasie manifestacji obrońców obalonego rządu i kontrmanifestacji ich przeciwników, wezwał Egipcjan do kontynuowania ulicznych protestów przeciwko Braciom Muzułmanom, aby wojsko zyskało mandat społeczny do „zwalczania przemocy i potencjalnych terrorystów”. Poparł go ruch społeczny Tamarrud, wcześniej występujący przeciwko Muhammadowi Mursiemu[10]. Jego słowa zostały odczytane przez zwolenników obalonego prezydenta jako wezwanie do wojny domowej[11]. 26 lipca faktycznie doszło do manifestacji, których uczestnicy wyrażali poparcie dla rządu tymczasowego[12].
14 sierpnia 2013 wojsko rozpędziło obozy zwolenników Braci Muzułmanów, padło kilkaset ofiar. Robert Fisk określił to wydarzenie jako porażkę rządu kierowanego przez as-Sisiego, chociaż zaznaczył, że sam generał prawdopodobnie nie chciał masakry (podobnie jak nie życzyli jej sobie amerykańscy sojusznicy Egiptu)[13].
Po przejęciu władzy w Egipcie przez wojsko wśród zwolenników nowego rządu wytworzył się swoisty kult as-Sisiego[7]. Zwolennicy rządów wojska uważają, że as-Sisi wyraża życzenia i wolę narodu egipskiego. Jego fotografie widoczne są na ulicach egipskich miast, jak również na różnych przedmiotach, np. kubkach lub czekoladkach[1].
Początkowo as-Sisi odżegnywał się od zamiarów kandydowania w wyborach prezydenckich zaplanowanych na 2014 rok[12], ale 11 stycznia zapowiedział, że może wystartować w wyborach prezydenckich, jeśli uzyska poparcie zarówno społeczeństwa, jak i armii. W kraju powszechne było wówczas przekonanie, iż as-Sisi wystartuje w wyborach[14]. Swoje poparcie dla jego ewentualnej kandydatury wyrażały już ruch Tamarrud[15], lewicowy Front Ocalenia Narodowego[16] i Ahmad Szafik (przegrany rywal Muhammada Mursiego w wyborach prezydenckich)[12]. 27 stycznia 2014 został przez p.o. prezydenta Mansura mianowany na stopień marszałka polnego[17]. Tego samego dnia Najwyższa Rada Sił Zbrojnych udzieliła mu poparcia w sprawie kandydowania na urząd prezydencki[18].
26 marca 2014 zrezygnował z funkcji ministra obrony i oficjalnie ogłosił odejście z armii oraz swój start w wyborach prezydenckich[19].
Prezydent Egiptu
edytujWedług oficjalnych wyników wyborów prezydenckich, które odbyły się w dniach 26-28 maja (a zatem o jeden dzień dłużej, niż zapowiadano pierwotnie; zmiana wynikała z niskiej frekwencji w pierwszych dniach głosowania), uzyskał w nich 96,9% oddanych głosów[20]. 8 czerwca 2014 został zaprzysiężony na prezydenta Egiptu[21]. W czasie kampanii prezydenckiej nie przedstawił szczegółowego programu swoich przyszłych działań[22].
Jako prezydent zadeklarował przekazywanie połowy swojego wynagrodzenia, aby wspierać egipską gospodarkę. Podkreśla znaczenie religii, zaznaczając równocześnie, że z egipskiego dyskursu politycznego zostanie wyeliminowany ekstremizm, zachowując także ścisłą kontrolę państwa nad instytucjami islamskimi. Stwierdził, że demokracja w Egipcie nie będzie możliwa w ciągu najbliższych 25 lat; w okresie jego rządów egipskie sądy w dalszym ciągu wydają wyroki śmierci w sprawach uczestników protestów Braci Muzułmańskich z lata 2013 roku. As-Sisi utworzył ponadto na mocy dekretu Najwyższą Radę, w której kompetencjach leży tworzenie nowych projektów ustaw, które parlament będzie zobowiązany zatwierdzić[22]. W czerwcu 2014 roku na jego polecenie przeprowadzona została rekonstrukcja rządu Ibrahima Mahlaba[23].
6 sierpnia 2015 prezydent uczestniczył w ceremonii otwarcia Nowego Kanału Sueskiego, była to pierwsza tak kosztowna inwestycja koordynowana przez administrację as-Sisiego[24].
W wyborach prezydenckich, które odbyły się w dniach 26–28 marca 2018, as-Sisi uzyskał 97,08% głosów, wygrywając już w pierwszej turze. Jego jedynym kontrkandydatem był Musa Mustafa Musa, przewodniczący partii Al-Ghad, który uzyskał 2,92% głosów[25][26].
Sisi rządzi w sposób autorytarny w Egipcie, ponieważ armia egipska ma niekontrolowaną władzę[27], a wybory nie są wolne i uczciwe[28]. Organizacja Human Rights Watch wskazała w raporcie na nadużycia wobec opozycji podczas rządów as-Sisiego, bezprecedensowe rozszerzanie możliwości sądzenia osób cywilnych przez sądy wojskowe, a także przyzwalanie na nadużycia i przemoc sił policyjnych, także wojska, pod pretekstem walki z terroryzmem[29].
Odznaczenia
edytuj- Medal 25 Kwietnia
- Medal za Służbę Wojskową I klasy
- Medal za Służbę Wojskową II klasy
- Medal za Wybitną Służbę
- Złoty Medal Jubileuszowy Rewolucji 23 lipca
- Srebrny Medal Jubileuszowy Wojny Październikowej
- Medal za Długoletnią Nienaganną Służbę
- Medal Rewolucji 25 stycznia
- Medal za Wyzwolenie Kuwejtu (Kuwejt)
- Order Abda al-Aziza ibn Su’uda (Arabia Saudyjska)
- Order Mubaraka Wielkiego (قلادة مبارك الكبير, Kuwejt)
Życie prywatne
edytujJest żonaty, ma trzech synów i córkę[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Lubna Abdel Aziz, Catch the Al-Sisi mania. [dostęp 2018-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-15)].
- ↑ a b c d Profile: Egypt armed forces chief Abdul Fattah al-Sisi. BBC, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
- ↑ Profile: General Abdel Fattah al-Sisi. Al-Dżazira, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
- ↑ a b Abdel Fattah al-Sisi: New commander of the armed forces. Egypt Independent, 2012-08-12. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
- ↑ Naczelny dowódca egipskiej armii: politycy mają 48 godzin na przyjęcie żądań narodu. wp.pl, 1 lipca 2013. [dostęp 2013-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-03)]. (pol.).
- ↑ Egipt: wojsko obaliło prezydenta. [w:] Wprost24 [on-line]. Wprost, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-03]. (pol.).
- ↑ a b Egyptian army suspends constitution. BBC, 3 lipca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).
- ↑ Paul Szoldra: Egypt Orders Mass Arrests Of Muslim Brotherhood Members. Business Insider, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (pol.).
- ↑ Tymczasowy rząd Egiptu zaprzysiężony. wp.pl, 16 lipca 2013. [dostęp 2013-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]. (pol.).
- ↑ Egyptian army chief calls for street protests
- ↑ Muslim Brotherhood: General Sisi 'calling for civil war'
- ↑ a b c Egypt army chief El-Sisi pushed towards presidential run
- ↑ In Egypt General al-Sisi is at a loss – but a massacre on Eid would bring too much infamy
- ↑ Egypt army chief al-Sisi 'may run for president'
- ↑ We support Sabahi if Sisi does not run for presidency: Tamarod Founder. [dostęp 2016-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-29)].
- ↑ NSF will back Sisi if he runs for president, Badawy says
- ↑ Historia zatacza koło. Wojsko organizuje przejęcie całkowitej kontroli. TVN24.pl, 2014-01-27. [dostęp 2014-01-27]. (pol.).
- ↑ Egypt army backs Sisi as presidential candidate
- ↑ Egypt military chief Abdul Fattah al-Sisi resigns. BBC, 2014-03-26. [dostęp 2014-03-26]. (ang.).
- ↑ Abdul Fattah al-Sisi declared Egypt's new president
- ↑ data = 2014-06-08: „Pochował” Bractwo Muzułmańskie. Generał Sisi zaprzysiężony na prezydenta Egiptu. tvn24.pl. [dostęp 2014-06-08]. (pol.).
- ↑ a b M. Ottaway, Egyptians uncertain about future under President Sisi
- ↑ Sameh Shoukry Appointed Egypt’s New Foreign Minister
- ↑ Egypt launches Suez Canal expansion, BBC News, 2015-08-06
- ↑ Ruth Michaelson, Sisi wins landslide victory in Egypt election [online], the Guardian, 2 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-07] (ang.).
- ↑ Egypt's Sisi wins 97 percent in election with no real opposition, „The Telegraph”, 3 kwietnia 2018, ISSN 0307-1235 [dostęp 2018-04-07] (ang.).
- ↑ Thanassis Cambanis, Egypt’s Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator [online], Foreign Policy [dostęp 2020-09-22] (ang.).
- ↑ Egypt: A Move to Enhance Authoritarian Rule [online], Human Rights Watch, 12 lutego 2019 [dostęp 2020-09-22] (ang.).
- ↑ World Report 2018: Rights Trends in Egypt, „Human Rights Watch”, 22 grudnia 2017 [dostęp 2018-04-07] (ang.).