73 Pułk Zmechanizowany
73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich (73 pz) – dawny oddział zmechanizowany Wojska Polskiego.
 Odznaka pamiątkowa ułanów karpackich | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1989 |
| Rozformowanie |
1998 |
| Nazwa wyróżniająca |
Ułanów karpackich |
| Tradycje | |
| Rodowód |
73 Pułk Zmechanizowany |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Historia
edytujPułk sformowany został na podstawie rozkazu organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej nr 0045/Org. z 17 maja 1951[2][3], w składzie 19 Dywizji Zmechanizowanej. Stacjonował w garnizonie Gubin-Komorów[4]. Po rozwiązaniu 72 pułku zmechanizowanego przeniesiony został do koszar "przy stacji". Do 15 stycznia 1953 przeformowany został na etat Nr 5/105 pułku zmechanizowanego. Po przeformowaniu 19 DZ (19 DPanc) wszedł w skład 5 Saskiej Dywizji Pancernej.
31 sierpnia 1958 roku na Placu Wdzięczności (obecnie Chrobrego) w Gubinie odbyła się uroczystość wręczenia pułkowi sztandaru, który nadała Rada Państwa. Sztandar wręczył zastępca dowódca ŚOW ds. politycznych gen. bryg. Franciszek Księżarczyk, a odebrał dowódca pułku płk Michał Krzaczkowski[5].
W 1963 roku przeformowany na 73 pułk czołgów średnich[a]. Przykładowy nr czołgu:1450.
We wrześniu 1989[6][b][2] przejął nazwę i tradycje Pułku Ułanów Karpackich. Uroczystość przejęcia tradycji odbyła się na placu obok ruin fary. Mszę polową celebrował biskup polowy WP gen. bryg. Sławoj Leszek Głódź, a na uroczystość przybyło 18 żyjących karpatczyków[7]. Jednocześnie przeformował się na 73 pułk zmechanizowany. Wchodził w skład 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej. W 1998 na bazie pułku zorganizowana została 5 Brygada Zmechanizowana, którą podporządkowano dowódcy 4 Lubuskiej Dywizji Zmechanizowanej.
Żołnierze
edytujDowódcy:
- ppłk Michał Witorzenc (1951–1956)[8]
- ppłk Kazimierz Kuźmicki (1956–1957)
- ppłk Michał Krzaczkowski (1957–1959)
- ppłk Zygmunt Stawski (1959–1963)
- ppłk Józef Międzybrodzki (1963 do przeformowania w 73 pcz)
- mjr dypl. Andrzej Muth
- mjr dypl. Andrzej Lelewski
- ppłk dypl. Mieczysław Stachowiak
- mjr dypl. Wiesław Michnowicz
- mjr dypl. Jarosław But
Oficerowie
Organizacja na początku lat 90. XX wieku
edytuj- Dowództwo
- Sztab
- kompania łączności
- pluton regulacji ruchu
- 1 batalion zmechanizowany
- 2 batalion zmechanizowany
- 1 batalion czołgów
- 2 batalion czołgów
- dywizjon artylerii samobieżnej
- dywizjon przeciwlotniczy
- bateria przeciwpancerna
- kompania saperów
- kompania rozpoznawcza
- kompania zaopatrzenia
- kompania remontowa
- kompania medyczna
Odznaka pułkowa
edytujOdznakę stanowią dwie skrzyżowane lance z proporcami, których górne pole zakreskowane jest poziomo, a dolne pionowo. Nałożono na nie tarczę w kolorze złota, zwieńczoną szyszakiem rycerskim z zamkniętą przyłbicą. Na tarczy dwie palmy oparte na półksiężycu. Pod tarczą została umieszczona srebrna wstęga z plastycznym napisem UŁANI KARPACCY.
Odznakę o wymiarach 43x33 mm, zaprojektowaną przez Stanisława Zakrzewskiego i Wilhelma Jarema, wykonano w pracowni grawerskiej Piotra Podkowińskiego w Warszawie. Pierwsze odznaki wręczono 7 maja 1991[9].
Przeformowania
edytuj73 Pułk Zmechanizowany → 73 Pułk Czołgów → 73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich
Ciekawostki
edytujW 1974 roku pułk wraz z garnizonem zdobył tytuł Mistrza Gospodarności Wojskowej, a w 1988 Wzór Gospodarności Wojskowej[2]
W marcu 1993 roku z żołnierzami pułku spotkał się przebywający w garnizonie Gubin wiceminister obrony narodowej Bronisław Komorowski. Towarzyszył mu zastępca szefa Sztabu Generalnego WP gen. dyw. Leon Komornicki[10].
W styczniu 1994 roku gościła w pułku grupa oficerów amerykańskich, dowódców pododdziałów z 1 Dywizji Pancernej stacjonującej w Niemczech. Była to pierwsza taka wizyta w mieście po zakończeniu II wojny światowej[11].
22 sierpnia 1998 roku żołnierze 73 pułku i niemieckiej 37 Brygady Strzelców w centrum Gubina złożyli przysięgę wojskową. Udział wzięli ministrowie obrony narodowej Janusz Onyszkiewicz i Volker Rühe. Było to nienotowane wydarzenie w powojennej historii miasta, a także Polski[12].
Galeria
edytuj-
Tablica upamiętniająca stacjonowanie pułku w koszarach „pod stacją” -
Tablica pamiątkowa znajdująca się na ścianie ratusza w Gubinie -
Awers medalu pamiątkowego Pułku Ułanów Karpackich -
Rewers medalu pamiątkowego Pułku Ułanów Karpackich -
Korpusówki Pułku Ułanów Karpackich
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
- ↑ a b c „Pancerniak” Gazeta 5 Dywizji Zmechanizowanej Nr 28 z 13 maja 1990 r. s. 5
- ↑ Uniwersytet Wrocławski – Stefan Pokrzywiński „73 Pułk Zmechanizowany w latach 1951-1963” Wrocław 1997 s. 9
- ↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960.... s. 429.
- ↑ Uniwersytet Wrocławski – Stefan Pokrzywiński „73 Pułk Zmechanizowany w latach 1951-1963” Wrocław 1997 s. 36
- ↑ W Kalendarium Gubina 1945-2009 na s. 252 podana jest data 12 maja 1990 roku
- ↑ Kalendarium Gubina 1945-2009 s. 252
- ↑ Uniwersytet Wrocławski – Stefan Pokrzywiński „73 Pułk Zmechanizowany w latach 1951-1963” Wrocław 1997 s. 86–89
- ↑ Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego.... s. 104.
- ↑ Kalendarium Gubina 1945-2009 s. 268
- ↑ Kalendarium Gubina 1945-2009 s. 274
- ↑ Kalendarium Gubina 1945-2009 s. 303
Bibliografia
edytuj- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
- Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury czerwiec 2010 - Kalendarium Gubina 1945-2009 ISBN 978-83-927655-6-1