11 Brygada AL „Wolność”
11 Brygada AL "Wolność" – brygada Armii Ludowej, powstała rozkazem Dowództwa Obwodu III AL z 13 września 1944 roku. Podstawę jej składu osobowego stanowili żołnierze Armii Czerwonej, byli jeńcy wojenni zbiegli z niewoli niemieckiej a także dezerterzy z Ostlegionów (wschodnich formacji kolaboracyjnych u boku III Rzeszy)[1]. Działała na terenie Kielecczyzny do stycznia 1945 r., tj. do czasu wejścia na ten obszar regularnych jednostek Armii Czerwonej w ramach styczniowej ofensywy.
 Orzełek Armii Ludowej | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie |
1944 |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | |
Dzieje Brygady
edytujBrygada powstała rozkazem nr 57 Dowództwa Obwodu III Armii Ludowej (AL), z dn. 13 września 1944 roku[2]. Jej dowódcą mianowano st. lejtn. Stiepana Riaszczenkę, szefem sztabu lejtn. Leonida Żłobina a oficerem politycznym został lejtn. Wasyl Markitienko. Równocześnie z jej utworzeniem oraz 10 Brygady AL "Zwycięstwo", powstało Zgrupowanie Radzieckie pod dowództwem płk Tierentija Nowaka, ps. "Piotr" i szefa sztabu st. lejtn. Iwana Gonczarowa.
Brygada liczyła około 300 ludzi[3], w większości zbiegłych z niewoli niemieckiej żołnierzy Armii Czerwonej. Około 15% jej stanu osobowego stanowili Polacy. Część z tych Rosjan wcześniej znalazła się w składzie 25 Pułku Piechoty AK, utworzonego 15 lipca 1944 r., w specjalnie dla nich utworzonej kompanii pod dowództwem mjr Mikołaja Cybulskiego, późniejszego szefa sztabu 10 Brygady AL "Zwycięstwo", z którego odeszli wraz z nim 29 sierpnia 1944 roku. W Brygadzie byli też członkowie grupy rozpoznawczo-dywersyjnych, kierowane m.in. przez Anatolija Niewojta (poległ 10 października 1944 r.[4]) oraz Nikołaja Szyrakowa. Przybyli oni z ziemi lubelskiej na Kielecczyznę jeszcze przed wyzwoleniem Lubelszczyzny przez Armię Czerwoną, z Centrum operacyjnego ppłk. Pielicha[1].
Obszarem działania Brygady były kompleksy leśne Kielecczyzny, np. lasy w okolicach Końskich i Przysuchy. Brygada zakończyła działalność partyzancką wraz z wejściem na ten obszar regularnych wojsk Armii Czerwonej 1 Frontu Ukraińskiego. Prawdopodobnie większość jej rosyjskich żołnierzy została, po przejściu procedury filtracyjnej, wcielona do regularnych jednostek ACz.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Mieczysław Wieczorek, Armia Ludowa 1944-45 działalność bojowa, 1984.
- ↑ Centr. Arch. KC PZPR, sygn. 192/XXIII-1, k. 47; Tym samym rozkazem powstała 10 Brygada AL "Zwycięstwo".
- ↑ Sobczak 1988 ↓, s. 799.
- ↑ Lubliniec - mogiła żołnierzy Armii Czerwonej na cmentarzu wojskowym - Strażnicy Czasu [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 2020-10-22].
Bibliografia
edytuj- Hillebrandt Bogdan, Działania oddziałów i brygad partyzanckich Gwardii Ludowej i Armii Ludowej na Kielecczyźnie. Warszawa 1962.
- Hillebrandt Bogdan, Partyzantka na Kielecczyźnie, 1939-1945. Wyd. II, poprawione. Warszawa 1970.
- Skwarek Stefan, 1 Brygada AL im. Ziemi Kieleckiej. Warszawa 1977.
- [przew.] Kazimierz Sobczak: Polski ruch oporu 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.