Wikipedysta:Arvedui89/Jan Kanty Noryśkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

Urodził się w [[Walentynowo (województwo wielkopolskie)|Walentynowie]] na [[Krajna|Krajnie]] jako syn nauczyciela ludowego Andrzeja i Wiktorii z Witkowskich{{r|chrzest|USC}}{{odn|PSBSikorski|AJ1962|s=236}}{{r|PSB}}. Został ochrzczony w [[Kościół Trójcy Świętej w Łobżenicy|kościele parafialnym]] w pobliskiej [[Łobżenica|Łobżenicy]] imieniem [[Jan Kanty (imię)|Jan Kanty]] (łac. ''Joannes Cantius''){{r|chrzest}}{{refn|grupa=uwaga|Niemiecki akt urodzenia zawierał wyłącznie pojedyncze imię Jan (''Johannnes''){{r|USC}}, natomiast zgodnie z zarządzeniem Prezydenta RP w sprawie nadania mu odznaczenia państwowego, ks. Noryśkiewicz nosił imiona Jan Kanty Bolesław{{r|ZKZ}}. Tożsamą formę podaje Polski Słownik Biograficzny{{r|PSB}}.}}. Gdy jego ojciec przeszedł na emeryturę, rodzina wróciła do Złotowa, skąd wywodzili się Noryśkiewiczowie{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|rodło}}.

Edukację kontynuował następnie na [[Westfalski Uniwersytet Wilhelma w Münsterze|Uniwersytecie w Münsterze]], gdzie w latach 1901–1904 odbywał specjalistyczne studia teologiczne pod kierunkiem moralisty [[{{link-interwiki|Joseph Mausbach|tekst=Josepha Mausbacha]]|Q=Q107047}}{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{odn|Wełniak|2010|s=58}}{{r|Filomata}}. W oparciu o rozprawę pt. ''Melanchthons ethische Prinzipienlehre und ihr Verhältnis zur Moral der Scholastik'' (Zasady etyczne [[Filip Melanchton|Melanchtona]] i ich związek z moralnością scholastyczną) uzyskał tytuł doktora teologii{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB|PEK}}. Jego promotorem był prof. Winandus{{link-interwiki|Winand Fell|Q=Q94762031}}{{odn|Sikorski|1962|s=236}}. W Münsterze złozył też egzamin państwowy na nauczyciela języków starożytnych{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB}}.

=== Do 19391920 ===

Po powrocie do [[Wielkopolska|Wielkopolski]] przez 12 lat (od 1 stycznia 1904 r.) pracował w [[Liceum Ogólnokształcące im. gen. Józefa Wybickiego w Śremie|gimnazjum]] w [[Śrem]]ie{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB}}{{r|GMM}} na stanowisku starszego nauczyciela (niem. ''Oberlehrer''){{r|Schrimm}}, ucząc religii i łaciny{{odn|Sikorski|1962|s=236}}. Kolejno w randze profesora gimnazjalnego{{r|W.175/15}} był nauczycielem w [[III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego w Poznaniu|Gimnazjum Fryderyka Wilhelma]] w Poznaniu (1915–1918){{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB|AJ}}{{odn|Wełniak|2010|s=58–59}}. Po udanym [[powstanie wielkopolskie|powstaniu wielkopolskim]] uczestniczył w reorganizacji tej placówki w duchu polskim{{r|PSB}}. Brał też udział w analogicznych pracach w [[Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu|Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny]]{{odn|Sikorski|1962|s=236}}, w którym uczył od 1 kwietnia 1919 do 15 stycznia 1920 r.{{r|PSB}}{{r|GMM}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}{{r|GMM}} Uchodził za pedagoga utalentowanego, miał opinię erudyty{{r|PSB}}, jednak wymagającego w stosunku do uczniów{{odn|Sikorski|1962|s=239}}.

W okresie [[Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej|kształtowania się nowych granic państwowych]] aktywnie działał na rzecz przyłączenia [[powiat Flatow|powiatu złotowskiego]] do Polski. Osobiście interweniował u władz zarówno w Poznaniu ([[Naczelna Rada Ludowa]], Mieszana Komisja Graniczna), jak i w [[Warszawa|Warszawie]]. W 1920 roku był członkiem delegacji Powiatowej Rady Ludowej (PRL) w Złotowie, która usiłowała wymóc na Ministrze Spraw Zagranicznych podjęcie pertraktacji z rządem niemieckim odnośnie wymiany zachodniej części powiatu złotowskiego na odpowiednie terytorium polskie zamieszkane przez ludność niemiecką. Przekazał też protest PRL na ręce posła [[Kazimierz Brownsford|Kazimierza Brownsforda]], z którego inicjatywy Sejm przyjął następnie rezolucję wzywającą rząd do podjęcia działań na rzecz przyłączenia Złotowszczyzny do Polski. Pomagał też złotowskim działaczom zabiegającym o korektę granic w dotarciu do przedstawicieli stosownych władz polskich{{r|PSB|AJ|KZ|P.163/19}}. Utrzymywał z nimi kontakt także po ustaleniu się granicy polsko-niemieckiej pozostawiającej Złotów poza Rzecząpospolitą{{r|Filomata}}.

W latach 1919–1921 był [[Rezydent (ksiądz)|rezydentem]] [[parafia św. Marcina w Poznaniu|parafii św. Marcina]] w Poznaniu{{r|WK}}. Jednocześnie 7rozpoczął sierpniapracę 1920w objąładministracji funkcjępublicznej. naczelnikaBył Wydziału[[decernent]]em Ziemdo Zachodnichspraw katolickich w Sekcji Wyznań Religijnych w Departamencie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w [[Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej|Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej]], które miało swoją siedzibę w Poznaniu. Decyzją ministra dnia 7 sierpnia 1920 objął funkcję naczelnika Wydziału Wyznań Katolickich tejże sekcji{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB|AJ}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}. Z dniem 20 lutego 1922 r. został w randze „urzędnika V stopnia służbowego” przeniesiony do [[Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego|Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]]{{r|DzUrz.26/22}}. W 1922 r. był członkiem delegacji polskiej na tzw. rokowania drezdeńskie dotyczące finansowych, prawnych i gospodarczych kwestii związanych z likwidacją majątku niemieckiego na terenie dawnego zaboru pruskiego{{r|PSB}}. Począwszy od 1 lutego 1925 r. pełnił funkcję wizytatora w Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego{{r|DzUrz.13/25}}, najpóźniej od 1926 roku w randze radcy Kuratorium{{r|PSB|AJ}}. Na początku 1927 roku z nominacji prymasa Hlonda został delegatem Kurii Arcybiskupiej do Rady Szkolnej Okręgowej Poznańskiej, początkowo na trzyletnią kadencję{{r|RSOP|NK.152/30}}. W 1929 roku „za zasługi na polu pracy narodowej, społecznej i oświatowej” został odznaczony przez [[Ignacy Mościcki|Prezydenta RP]] [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]]{{r|ZKZ}}.

Z dniem 31 stycznia 1927 r. został radcą w [[Archidiecezja poznańska|Kancelarii Arcybiskupiej w Poznaniu]], zaś w latach 1928–1932 był radcą [[Prymas Polski|Kancelarii Prymasa Polski]] abp. [[August Hlond|Augusta Hlonda]]{{odn|Sikorski|1962|s=236}}{{r|PSB|AJ}}. OdW związku z przeniesieniem referatu szkolnego z prymasowskiej Kancelarii Przybocznej do poszczególnych kurii metropolitalnych, od 1 lutego 1932 r. pełniłobjął funkcję referenta szkolnego poznańskiej Kurii Arcybiskupiej (do 1939){{r|PSB}}{{r|KP.38/32}}, odzachowując 1936dotychczasowe roku takżestanowisko wizytatora lekcji religii w szkołach archidiecezji poznańskiej{{odn|WełniakSikorski|20101962|s=59236}}. W 1932 roku został powołany do nowo ustanowionej [[Państwowa Rada Oświecenia Publicznego|Państwowej Rady Oświecenia Publicznego]] przy Ministrze Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego{{r|PSB|NK.259/32}}. W tym samym czasie otrzymał nominację na spowiednika alumnów w Seminarium Duchownego w Poznaniu{{rodn|PSBSikorski|1962|s=237}}. Był członkiem nauczycielskiej komisji dyscyplinarnej{{r|NK.152/30}}. Ponadto był [[Promotor Wiary|promotorem sprawiedliwości]] [[Sąd kościelny|Sądu Duchowego]] Metropolii Poznańskiej (od 23 stycznia 1935 r.), [[cenzura|cenzorem]] książek o tematyce religijnej, członkiem Naczelnej Rady Krajowej Związku Misyjnego Kleru, [[Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary|Papieskiego Dzieła Rozkrzewiana Wiary]]{{r|PSB}}{{odn|Sikorski|1962|s=237}}{{r|KP.71/35|WAW.9/28}}.

Aktywnie działał też w organizacjach świeckich: [[Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej|Lidze Obrony Powietrznej Państwa]] (członek zarządu), [[Liga Morska i Rzeczna|Lidze Morskiej]], [[Polski Czerwony Krzyż|Polskim Czerwonym Krzyżu]] (protektorat nad Komitetem Kół Młodzieży){{r|PSB}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}{{odn|Sikorski|1962|s=239}}{{r|GB.148/26|GW.177/45|PCK|PP.5/26}}, Towarzystwie Krajoznawczym w Poznaniu (sekretarz){{r|EP.284/56}}, poznańskim oddziale Polskiego Związku Filologicznego (w 1920 roku członek zarządu){{r|PTF}}. Najbardziej zasłużył się jednak jako wieloletni sekretarz generalny [[Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego|Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego]]{{r|PSB|AJ|STPN27|TPN.WJ}}{{refn|grupa=uwaga|PolskiKs. SłownikBogdan BiograficznySikorski we wspomnieniu z 1962 r. (a za nim Polski Słownik Biograficzny i dalsi autorzy) podaje, że funkcję tę Noryśkiewicz pełnił przez 20 lat{{r|PSB}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}{{odn|Sikorski|1962|s=239}}, jednak sprawozdania Towarzystwa wskazują, że w skład zarządu został powołany dopiero w roku 1927{{r|STPN27|TPN.WJ}}, 12 lat przed wybuchem II wojny światowej, która zakończyła działalność organizacji{{r|IKP.298/46|GW.293/46}}.}}

Był autorem zarówno prac naukowych, jak i dydaktycznych, katechetycznych. W 1912 roku opublikował pracę pt. „Ein Jahrhundert aus der Reformationsgeschichte Posens” (''Sto lat reformacji w Prowincji Poznańskiej''){{r|100lat}}. W 1925 roku w [[Przegląd Teologiczny|Przeglądzie Teologicznym]] ogłosił rozprawę „Sekularyzacja klasztorów w Wielkopolsce przez rząd pruski”{{r|PSB}}, a w 1934 roku w [[Kronika Miasta Poznania|Kronice Miasta Poznania]] ukazał się artykuł „Sekularyzacja klasztoru OO. Bernardynów w Poznaniu: wspomnienia w setną rocznicę”{{r|KMP.12/2/34|Filomata}}. Wydał przeznaczony dla nauczycieli „Pamiętnik kursu katechetycznego, który odbył się w Poznaniu w czerwcu 1929 r.”{{r|NP.2/30}}, publikował dalsze artykuły o tematyce katechetycznej{{refn|grupa=uwaga|Były to m.in. artykuły „Nauka religji” wydany w dwóch częściach we Wiadomościach dla Duchowieństwa oraz „Nasz stosunek do szkoły” w publikacji „Wśród problemów szkoły i wychowania”{{r|Filomata}}}}. Wraz z ks. [[Zygmunt Baranowski (ksiądz)|Zygmuntem Baranowskim]] był współautorem opublikowanych w 1936 roku i wielokrotnie wznawianych podręczników do nauki religii pt. „Życie religijne” (dla klasy III szkół powszechnych) oraz „Obrzędy święte” (dla klasy I gimnazjalnej){{r|PSB|AJ}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}} – podręczniki te zostały zatwierdzone jako obowiązujące decyzją Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publiczengo{{r|DzUrz.7/36}}.

Po agresji III Rzeszy na Polskę ukrywał się w Poznaniu, poszukiwany przez [[Gestapo]]. Przebywał wówczas m.in. w domu [[Szarytki|Sióstr Miłosierdzia]] przy ul. Szymańskiego 6 i w prywatnym mieszkaniu przy ul. Kościelnej{{rodn|AJWełniak|2010|s=59}}{{odn|WełniakSikorski|20101962|s=59237}}. Ostatecznie został zatrzymany 30 listopada 1944 roku{{r|Dpd}}. Przetrzymywany był w poznańskim [[Dom Żołnierza w Poznaniu|Domu Żołnierza]], skąd 29 grudnia 1944 r. został przeniesiony do [[Obóz karno-śledczy w Żabikowie|wychowawczego obozu pracy w Żabikowie]]{{r|PSB|straty}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}{{r|straty|martyr}}. Otrzymał wówczas numer obozowy 21153{{odn|Wełniak|2010|s=59}}. W Żabikowie pełnił tajną posługę kapłańską w sektorze politycznym mężczyzn{{odn|Wełniak|2010|s=33, 59}}. Na kilka dni przed likwidacją obozu, 17 stycznia 1945 r., został zwolniony dzięki wstawiennictwu krewnej Kunegundy Noryśkiewicz, która zgłosiła się w jego miejsce{{r|PSB|AJrodło}}{{odn|stratySikorski|rodło1962|s=237}}{{r|straty}}{{refn|grupa=uwaga|Kunegunda Noryśkiewicz po likwidacji obozu w Żabikowie została przetransportowana do [[Ravensbrück (KL)|Ravensbrück]], gdzie zginęła 28 lutego 1945 r.{{r|PSB|AJ|rodło}}{{odn|Sikorski|1962|s=237}}{{r|straty2}}}}.

Po wojnie pozostał w Poznaniu. Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych w imieniu dawnego zarządu Towarzystwa Pomocy Naukowej podejmował kroki zmierzające do oceny jego stanu majątkowego. Towarzystwa ostatecznie nie zdołano reaktywować z uwagi na utratę przedwojennego statutu{{r|IKP.298/46|GW.293/46}}. W 1946 roku został członkiem komitetu organizacyjnego Komitetu Uczczenia Pamięci [[Karol Marcinkowski|Karola Marcinkowskiego]] w 100. rocznicę jego śmierci{{r|GW.254/46}}. Krótko uczył też w prywatnym gimnazjum administracyjnym przy [[Plac Wolności w Poznaniu|Placu Wolności]]{{odn|Sikorski|1962|s=237}}. Jeszcze w 1945 wraz z ks. Zygmuntem Baranowskim oraz ks. [[Seweryn Kowalski|Sewerynem Kowalskim]] wydał „Nowy katechizm diecezjalny”{{r|PSB}}{{odn|Wełniak|2010|s=59}}.

Mimo podeszłego wieku już 8 lutego 1945 objął [[Parafia św. Marcina w Poznaniu|probostwo]] w zniszczonym kilka tygodni wcześniej [[Kościół św. Marcina w Poznaniu|kościele św. Marcina]]; był inicjatorem jego odbudowy{{rodn|AJSikorski|1962|s=237}}{{odn|Wełniak|2010|s=60}}. JeszczeTuż wpo 1945wojnie wrazprzystąpił zdo ks.usuwania Zygmuntemszkód Baranowskimwojennych orazw ksznajdującym się na terenie parafii św. Marcina dawnym [[Sewerynkościół KowalskiNajświętszego Zbawiciela w Poznaniu|Sewerynemkościele Kowalskimewangelickim]] wydałpw. „Nowyśw. katechizmPawła. diecezjalny”{{r|PSB|AJ}}Naprawiono wówczas dach i wieżę, dostosowano wnętrze świątyni protestanckiej do potrzeb kultu katolickiego{{odn|WełniakSikorski|20101962|s=59238}}. 8 maja 1946 r. ks. Noryśkiewicz otrzymał od abp. [[Walenty Dymek|Walentego Dymka]] tytuł honorowego kanonika kapituły metropolitalnej{{odn|Sikorski|1962|s=237}}{{r|PSB|AJ}}. 1 sierpnia 1950 został [[Administrator parafii|administratorem]], a 17 marca 1951 r. pierwszym proboszczem nowo wyodrębnionej [[Parafia Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu|parafii Najświętszego Zbawiciela]] urządzonej w dawnym [[kościół Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu|kościele ewangelickim]], o którego przekazanie Kościołowi katolickiemu osobiście zabiegał{{rodn|Sikorski|AJ1962|s=237}}{{odn|Wełniak|2010|s=60}}.

<ref name=straty>Dane osoby „Jan Noryśkiewicz” na stronie [https://straty.pl/szukaj-osoby.php straty.pl], [[Instytut Pamięci Narodowej]] [dostęp 2024-10-11]</ref>

<ref name=straty2>Dane osoby „Kunegunda Noryśkiewicz” na stronie [https://straty.pl/szukaj-osoby.php straty.pl], [[Instytut Pamięci Narodowej]] [dostęp 2024-10-11]</ref>

<ref name="IKP.298/46">{{Cytuj | autor = H.S. | tytuł = Czyn społeczny Towarzystwa Pomocy Naukowej im. K. Marcinkowskiego | url = https://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=253259 | czasopismo = [[Ilustrowany Kurier Polski]] | wolumin =&nbsp; r. II | numer = 298 | data = 1946-11-02 | s = 8 | język = pl}}</ref>

<ref name="GW.254/46">{{Cytuj | tytuł = Uczcijmy pamięć Wielkiego Polaka | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/526217/edition/434012/content | czasopismo = [[Głos Wielkopolski]] | wolumin =&nbsp; r. II | numer = 254 | data = 1946-09-16 | s = 2 | język = pl}}</ref>

<ref name="GW.293/46">{{Cytuj | tytuł = Tow. Pomocy Naukowej jm. K. Marcinkowskiego winno być reaktywowane | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/526238/edition/434032/content | czasopismo = [[Głos Wielkopolski]] | wolumin =&nbsp; r. II | numer = 254 | data = 1946-10-25 | s = 4 | język = pl}}</ref>

<ref name="EP.284/56">{{Cytuj | autor = Eugeniusz Cofta | tytuł = Na 50 rocznicę PTK. O „wynalazcach“ wielkopolskiej turystyki | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/635156/edition/546317/content | czasopismo = [[Express Poznański]] | wolumin =&nbsp; r. X | numer = 284 | data = 1956-12-01 | s = 4 | język = pl}}</ref>

<ref name="P.102/99">{{Cytuj | tytuł = Wiadomości z miasta i prowincyi. | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/279886/edition/231861/content | czasopismo = [[Postęp (czasopismo)|Postęp]] | wolumin =&nbsp; r. X | numer = 102 | s = 2 |data = 1899-05-04 | język = pl}}</ref>

<ref name="NK.259/32">{{Cytuj | tytuł = Osobiste | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/402342/edition/315835/content | czasopismo = [[Nowy Kurjer]] | wolumin =&nbsp; r. XLIII | numer = 259 | data = 1932-11-10 | s = 7 | język = pl}}</ref>

<ref name="KP.38/32">{{Cytuj | autor = rf | tytuł = Wiadomości potoczne. Kronika kościelna | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/93207/edition/105405/content | czasopismo = [[Kurier Poznański]] | wolumin =&nbsp; r. XXVII | numer = 38 | data = 1932-01-25 | s = 6}}</ref>

<ref name="DzUrz.26/22">{{Cytuj | tytuł = 294. Ruch służbowy | url = https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/18489/edition/16359/content | czasopismo = Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej | wolumin =&nbsp; r. V | numer = 26 | wydawca = [[Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]] | data = 1922-08-19 | s = 464 | język = pl}}</ref>

<ref name="DzUrz.13/25">{{Cytuj | tytuł = 134. Ruch służbowy | url = https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/18489/edition/16359/content | czasopismo = Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej. | wolumin =&nbsp; r. XIII | numer = 13 | wydawca = [[Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]] | data = 1925-08-15 | s = 236 | język = pl}}</ref>

<ref name="WP.122/98">{{Cytuj | tytuł = Ziemie polskie : Z Wiel. Ks. Poznańskiego : Poznań | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/679038/edition/642266/content | czasopismo = [[Wiarus Polski]] | wolumin =&nbsp; r. 8 | numer = 122 | data = 1898-10-13 | s = 1 | język = pl}}</ref>

<ref name=W.175/15>{{Cytuj | tytuł = Wiadomości zblizka i z daleka : Poznań | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/146225/edition/155372/content | redaktor = Józef Szmyd | czasopismo = [[Wielkopolanin (gazeta)|Wielkopolanin]] | wolumin =&nbsp; r. 33 | numer = 175 | data = 1915-08-04 | s = 3 | język = pl}}</ref>

<ref name="P.163/19">{{Cytuj | tytuł = Protest przeciw odłączeniu polskiej części powiatu złotowskiego | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/285419/edition/235669/content | redaktor = Bonifacy Chmielewski | czasopismo = [[Postep (czasopismo)|Postęp]] | wolumin =&nbsp; r. XXX | numer = 163 | data = 1919-07-18 | język = pl}}</ref>

<ref name="WAW.9/28">{{Cytuj | tytuł = Ze Związku Misyjnego Kleru. | url = https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/63162/00068125%20-%20Wiadomosci%20Archidiecezjalne%20Warszawskie%201928%20nr%209%20-%20P1873.pdf | czasopismo = Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie | wolumin =&nbsp; r. XVIII | numer = 9 | data = 1928-09 | s = 304 | język = pl}}</ref>

<ref name="PP.5/26">{{Cytuj | tytuł = Z działalności Komitetu Kół Młodzieży Czerwonego Krzyża. | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/609520/edition/517285/content | czasopismo = [[Przegląd Poranny]] | wolumin =&nbsp; r. VI | numer = 5 | data = 1926-01-08 | s = 6 | język = pl}}</ref>

<ref name="GW.177/45">{{Cytuj | tytuł = Kronika Poznańska. W Poznaniu zorganizowano obwód Ligi Morskiej | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/520884/edition/428911/content | czasopismo = [[Głos Wielkopolski]] | wolumin =&nbsp; r. I | numer = 177 | data = 1945-08-24 | s = 5 | język = pl}}</ref>

<ref name="GB.148/26">{{Cytuj | tytuł = Z Poznańskiego i Pomorza : I zebranie nowego Zarządu Komitetu Ligi Obrony Powietrznej Państwa w Poznaniu. | url = https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/11102/edition/18871/content | czasopismo = [[Gazeta Bydgoska]] | wolumin =&nbsp; r. V | numer = 148 | data = 1926-07-02 | s = 8 | język = pl}}</ref>

<ref name="NK.152/30">{{Cytuj | tytuł = Echa Kongresu Eucharystycznego : Obrady Sekcji Pedagogicznej | url = https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/388903/edition/307705/content | czasopismo = [[Nowy Kurjer]] | wolumin =&nbsp; r. 41 | numer = 152 | data = 1930-07-04 | s = 4 | język = pl}}</ref>

<ref name="chrzest">{{Cytuj | tytuł = Księga chrztów parafii w Łobżenicy | url = https://metryki.genbaza.pl/genbaza,detail,355233,66 | s = 64–65 | opis = wpis nr 127}}</ref>

<ref name="ZKZ">{{Cytuj | tytuł = 224. Zarządzenie | url = https://monitorpolski.gov.pl/M1929094022401.pdf | czasopismo = [[Monitor Polski]] | wolumin =&nbsp; r. XII | numer = 94 | s = 1 | data = 1929-04-23 | język = pl}}</ref>

<ref name="KP.71/35">{{Cytuj | tytuł = Wiadomości potoczne : Kronika Poznania | url = https://www.wbc.poznan.pl/Content/449964/541965.pdf | czasopismo = [[Kurier Poznański|Kurjer Poznański]] | wolumin =&nbsp; r. 30 | numer = 71 | data = 1935-02-13 | s = 6 | data dostępu = 2024-10-16 | język = pl}}</ref>

* {{Cytuj | autor = [[Bogdan Marian Sikorski|Bogdan Sikorski]] | tytuł = Śp. ks. dr Jan Kanty Noryśkiewicz | czasopismo = Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej | wolumin = r. XIII | numer = 8 | miejsce = [[Poznań]] | data = 1962-08 | s = 235–240 | język = pl | odn = tak}}