Wikipedia:Czym Wikipedia nie jest: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
 
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 12 użytkowników)
Linia 2:
{{Nawigacja|zasady}}
{{w skrócie|<onlyinclude>Wikipedia nie jest nieuporządkowaną bazą informacji. Nie jest np. składnicą tekstów źródłowych, wspomnień, słownikiem, miejscem promocji ani propagandy, katalogiem odsyłaczy. Społeczność wikipedystów nie jest ani demokratyczna, ani anarchistyczna. <includeonly><small>[[Wikipedia:Czym Wikipedia nie jest|Czytaj więcej…]]</small></includeonly></onlyinclude>}}
'''Wikipedia''' jest [[encyklopedia|encyklopedią]] internetową – do jej powstania niezbędne było zawiązanie się [[meta:The Wikipedia Community|społeczności sieciowej]], której celem jest tworzenie, w duchu wzajemnego poszanowania, encyklopedycznego źródła wiedzy wysokiej jakości. Z tego względu można podać kilka przykładów tego, czym Wikipedia '''''nie jest'''''.
__TOC__
== Czym Wikipedia nie jest ==
Linia 13:
'''Ta zasada nie oznacza, że można wszystko dodawać''': artykuły nadal muszą spełniać określone wymogi, a w szczególności muszą być zgodne z zasadami [[Wikipedia:Pięć filarów|pięciu filarów]].
 
Istnieje '''realny limit''' wielkości dowolnego artykułu (chociażw przysensie obecnejdanych techniceładowanych dostępuw doprzeglądarce). Mimo że internetukomputery i przeglądareksieci zasadniczodomowe niestają stanowicoraz onszybsze, ograniczeniato w wielkościdalszym artykułów)ciągu zdarzają się przypadki wykorzystywania przestarzałego sprzętu, uzależnionyktóry odmoże ograniczeńmieć [[mobilnaproblem przeglądarkaz internetowa|mobilnychprzetworzeniem przeglądareki internetowych]]wyświetleniem użytkownikowi strony internetowej zawierającej długi artykuł, prędkościa [[połączenieczasem wdzwaniane|połączeńz wdzwanianych]]sieci orazkomórkowej odkorzysta zdrowegozbyt rozsądkuwielu użytkowników i jest ona przeciążona, przez co nie działa idealnie. W pewnym stadium prac nad artykułem dobrym pomysłem jest rozdzielenie go na kilka mniejszych i zamieszczenie w artykule głównym odpowiednich wpisów podsumowujących dodatkowy artykuł (z linkiem do szerszego opisu). Niektóre tematy opisane są w encyklopediach papierowych wyłącznie w zwięzłej formie, lecz skoro do istnienia Wikipedii papier jest zbędny, każdą kwestię można opisać bardziej szczegółowo, zwiększać dokładność i aktualność opisu, linkować do odpowiednio znaczących materiałów itd.
 
Oznacza to też, że nie jest konieczne tworzenie przekierowań do artykułów opisujących pokrewne zagadnienie w bardziej ogólnym kontekście. Preferowanym rozwiązaniem jest zamieszczenie w artykule sekcji „Zobacz też” z odnośnikami do powiązanych tematycznie artykułów lub też użycie szablonu {{s|Osobny artykuł}} z odnośnikiem do artykułu prezentującego wspomnianą treść w szerszym ujęciu.
Linia 24:
 
Wikipedia nie jest [[słownik]]iem, leksykonem językowym ani źródłem wiedzy o żargonie specjalistycznym. Artykuły Wikipedii nie są:
# '''definicjami słownikowymi.''' Wikipedia nie jest słownikiem (serwis wiki '''będący''' słownikiem to '''[[wikt:Strona główna|Wikisłownik]]'''), więc nie należy tworzyć nowego artykułu tylko po to, by zdefiniować nowe pojęcie. Artykuł zwykle powinien '''rozpocząć się''' [[Pomoc:Jak napisać dobrą definicję|dobrą definicją]]. Użytkownicy, którzy podczas przeglądania Wikipedii natrafią na artykuł będący tylko definicją, powinni rozważyć, czy możliwe jest uzupełnienie go o informacje właściwe dla encyklopedii. Wyjątkiem od tej zasady są artykuły pokazujące znaczenia kulturowe liczb.
# '''przewodnikami językowymi''' ani '''przewodnikami po [[slang]]u i [[idiom]]ach.''' Wikipedia nie ma na celu informowania czytelnika, jak prawidłowo posługiwać się wyrazami, idiomami itd. Nie uczy czytelników, jak mówić, by wyrażać się jak londyńscy ulicznicy posługujący się slangiem [[cockney]] albo jak brytyjscy dżentelmeni. Jednak ''w kontekście artykułu encyklopedycznego'' ważne może być opisanie wykorzystania danego wyrazu, by rozgraniczyć podobne, łatwe do pomylenia, znaczenia wyrazu – jak ma to miejsce na przykład w artykułach [[masa]] i [[siatkówka]]. W niektórych – uzasadnionych – przypadkach pożądane może być utworzenie artykułu o specyfice slangu.
 
Linia 41:
 
=== Wikipedia nie jest mównicą ===
{{Skrót|id=stary|WP:CWNJ#BRUD|WP:CWNJ#Brud|WP:CWNJ#MÓWNICA|WP:CWNJ#Mównica|WP:CWNJ#REKLAMA|WP:CWNJ#Reklama|WP:CWNJ#CV}}
{{anchor|BRUD}}{{anchor|Brud}}{{anchor|MÓWNICA}}{{anchor|Mównica}}{{anchor|REKLAMA}}{{anchor|Reklama}}{{anchor|CV}}
 
Wikipedia nie jest mównicą w [[Hyde Park]]u, [[Forum dyskusyjne|forum internetowym]], polem bitewnym czy też machiną propagandy i reklamy. To dotyczy artykułów, kategorii, szablonów, stron dyskusji i stron użytkowników. Z tych względów zakazana jest:
Linia 67:
Wikipedia to nie [[serwis społecznościowy]]. Nie hostujemy tutaj [[Strona internetowa|stron www]], [[blog]]ów czy prywatnych [[wiki]].
Strony Wikipedii to nie:
# '''Prywatne strony www czy domowe.''' [[Wikipedia:WikipedyściSpołeczność wikipedystów|Wikipedyści]] posiadają co prawda swoje [[Wikipedia:Strona użytkownika|strony użytkowników]], aczkolwiek powinny one być używane wyłącznie do prezentowania informacji związanych z pracą w Wikipedii (jak na przykład znajomość języków czy zainteresowania). Jeśli szukasz miejsca na swój blog czy prywatną www, użyj w tym celu jednego z wielu istniejących darmowych serwisów.
# '''Internetowe dyski''' do przechowywania plików, linków czy treści niezwiązanych z Wikipedią. Na serwery Wikipedii winno się przesyłać pliki wyłącznie w celu ich wykorzystania w artykułach. Można przesyłać także pliki potencjalnie mogące być wykorzystane do wzbogacania artykułów. Repozytorium takich plików dla projektów Wikimedia jest '''[[Wikimedia Commons]]'''. W żadnym wypadku serwery czy strony Wikipedii (w tym strony użytkowników) nie powinny być wykorzystywane do prywatnych galerii zdjęć (oczywiście kilka fotek [[Wikipedia:Oblicza wikipedystów|obliczy wikipedystów]] czy ze [[Wikipedia:Zloty|zlotów]] jest akceptowanych), przechowywania materiałów do szkoły (np. wypracowań) czy wymieniania się pytaniami na kolokwia.
# '''Serwisy randkowe.''' Wikipedia nie jest dobrym miejscem do publikowania swoich upodobań seksualnych czy osobistych. Strony wikipedystów nie powinny zawierać informacji (np. upodobań seksualnych), dla których lepszym miejscem są serwisy randkowe. Bardzo niemile widzianeNietolerowane są profile zakładane w celu nawiązywania kontaktów towarzyskich. W szczególności usuwane są wszelkie wpisy dotyczące zachęty do praktyk seksualnych.
# '''Nekrologi i artykuły „ku pamięci...” ''' Wikipedia to nie miejsce na czczenie pamięci i wspominanie dziejów twoich bliskich i przyjaciół. Podmiotami artykułów muszą być [[Wikipedia:Encyklopedyczność|znaczący ludzie]] (ang. ''notable persons'' i zasada ''notable enough'', ''notability''), a nie tylko ci zapamiętani.
 
Linia 80:
Wikipedia to nie katalog czy spis wszystkiego co istnieje lub istniało. Artykuły Wikipedii to nie:
# '''Listy czy repozytoria luźno powiązanych tematów''', takich jak cytaty, [[aforyzm]]y czy spisy osób (żyjących lub fikcyjnych) itp. Dla cytatów najodpowiedniejszy jest projekt '''[[Wikicytaty]]'''. Oczywiście niektóre listy mogą być wartościowymi artykułami, o ile tylko kryteria ich doboru i redakcja jest zgodna z [[Wikipedia:Zasady tworzenia list|zasadami]], a elementy zestawione na liście są uzupełnieniem definicji lub same są taką (np. [[Lista ponumerowanych planetoid]]). Do kategorii akceptowanych list należą także zestawienia tabelaryczne i informacje prezentowane w tabelach. Także zalecane są zbiorcze listy-artykuły dla podmiotów zbyt małych, lub skromnie opisanych, by je wydzielać (np. [[Lista postaci serialu Życie na fali]]).
# '''Spisy genealogiczne''' czy '''książki telefoniczne'''. Artykuły biograficzne, w bardzo ogólnym ujęciu (szczegóły w [[Wikipedia:Encyklopedyczność]]) powinny dotyczyć osób o pewnej sławie, dokonaniach, zauważalności. Miarą takich dokonań mogą być relacje mediów o takiej osobie. Osoby mniej znaczące bywają wspominane w artykułach, do których ich tożsamość nawiązuje, jednak nie są akceptowalne artykuły zawierające spisy lub będące jedynie informacjami o osobach, które jak przyjąć obiektywnie, nie są encyklopedyczne. To samo dotyczy osób tylko luźno związanych z tematem, który sam jest encyklopedyczny (np. sąsiedzi znanej osoby czy pracownicy znanej firmy). '''Wikipedia to nie [[książka telefoniczna]]!.'''
# '''Katalogi, panoramy firm, programy radiowe czy TV''', oraz inne ogólnie pojęte '''informacje biznesowe'''. Dla przykładu artykuł o stacji telewizyjnej nie powinien zawierać listy nadchodzących programów czy wydarzeń, aktualnych promocji, numerów telefonicznych, rozkładów itp. aczkolwiek wspomnienie o ważnych elementach profilu stacji jest jak najbardziej wskazane. Dotyczy to także stron dyskusji artykułów, które powinny być używane do dyskusji nad artykułem, a nie do prezentowania ofert. '''Wikipedia to nie [[Żółte strony|panorama firm]]!.'''
# '''Katalogi sklepowe.''' Dlatego nie powinno się w artykule umieszczać informacji o cenie, chyba że jest ona podana w oparciu o weryfikowalne źródło (należy pamiętać o tym, że z czasem informacja taka może się zmienić) i informacja o cenie stanowi cenną daną uzupełniającą artykuł. Podawanie cen jest usprawiedliwione dla obiektów antykwarycznych, rzadkich czy rzadko trafiających do sprzedaży, a także przy opisie i porównaniu [[inflacja|inflacji]] czy opisie „wojen cenowych”, aczkolwiek należy pamiętać, że ceny nawet w danym okresie mogą być różne w zależności od miejsca. Wikipedia w żadnym wypadku nie jest miejscem na zestawienia cenowe czy przegląd cen różnych produktów.
# '''Nieencyklopedyczne kategorie''' typu „Ludzie z religijnej/etnicznej/kulturowej grupy X zatrudnieni w Y” czy „Restauracje typu Z w mieście W”. Nie powinno się tworzyć artykułów-zestawień w oparciu o tak „egzotyczne” i sztucznie zarysowane powiązania i powinno się także unikać tworzenia takich kategorii i kategoryzowania w ten sposób artykułów istniejących.
Linia 87:
 
=== Wikipedia nie jest bezładnym zbiorem informacji ===
{{Skrót|id=stary|WP:CWNJ#BEZŁAD|WP:CWNJ#Bezład|WP:CWNJ#NIEŁAD|WP:CWNJ#Nieład|WP:BEZŁAD|WP:NIEŁAD}}
{{anchor|BEZŁAD}}{{anchor|Bezład}}{{anchor|NIEŁAD}}{{anchor|Nieład}}
 
Linia 106:
 
Wikipedia nie jest zbiorem [[Wikipedia:Weryfikowalność|nieweryfikowalnych]] spekulacji. Wszystkie artykuły na temat przyszłych wydarzeń należy popierać weryfikowalnymi źródłami, a treść artykułu musi być na tyle szeroko zauważalna, by można było na jej podstawie stworzyć encyklopedyczny artykuł, gdyby wydarzenie miało już miejsce. Możliwe jest zamieszczanie informacji o dyskusjach na temat potencjalnego sukcesu danego przedsięwzięcia lub też dyskusji na temat tego, czy dane wydarzenie w ogóle zaistnieje, lecz dyskusja taka musi być odpowiednio uźródłowiona. Nie jest pożądane, aby edytor wprowadzał do artykułu własne przemyślenia i analizy zagadnienia. Artykuły opisujące planowane albumy muzyczne, gry komputerowe czy książki są materiałem szczególnym, gdyż w razie niedostatecznej uwagi mogą przerodzić się w reklamy. W szczególności uważać należy na następujące kwestie:
# Artykuły o poszczególnych '''zaplanowanych lub przewidywanych''' wydarzeniach należy zamieszczać tylko wtedy, jeśli wydarzenie jest zauważalne (encyklopedyczne) i gdy prawie na pewno będzie miało miejsce. Jeśli nie rozpoczęły się jeszcze przygotowania, spekulacje na jego temat należy odpowiednio udokumentować. Przykłady odpowiednich tematów to: Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 20222026 czy letnie igrzyska olimpijskie w roku 2024. Dla porównania, wybory prezydenckie w Polsce w 2030 czy zimowe igrzyska olimpijskie w 2038 nie są odpowiednimi tematami dla artykułów, gdyż na ich temat nie istnieją jeszcze weryfikowalne informacje nie będące twórczością własną. Odpowiednim tematem może być za to spodziewane kalendarium wydarzeń.
# Podobnie, poszczególne '''elementy ustalonych z góry list systematycznie nadawanych przyszłym wydarzeniom nazw''' nie są prawidłowym encyklopedycznym wpisem, szczególnie jeśli wiadomości na ich temat są tylko ogólnikowe. Encyklopedyczny artykuł to na przykład „lista nazw cyklonów tropikalnych”, nie zaś „Huragan Alex, rok 2020”2025”, nawet mimo tego, że wiadomo, iż huragan o tej nazwie wystąpi w roku 20202025 na północy Oceanu Atlantyckiego i będzie lewoskrętny. Słowa uformowane na podstawie nazw liczb (na przykład „septenwkinkwagintylion”) to temat nieencyklopedyczny, chyba że są one w odpowiednio mocny sposób zdefiniowane lub rzeczywiście weszły w skład aktywnej terminologii. Przewidywania naukowe, np. udokumentowane przez organizację [[Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej|IUPAC]], lecz jeszcze nie wytworzone pierwiastki chemiczne zwykle uważa się za encyklopedyczne.
# Artykuły przedstawiające '''przybliżenia, spekulacje i przyszłe wydarzenia o znaczeniu historycznym''' zawierają się w kategorii [[Wikipedia:Nie przedstawiamy twórczości własnej|twórczości własnej]] i z tych względów nie są uważane za encyklopedyczne. Naturalnie, istnieją i powinny istnieć artykuły ''na temat'' encyklopedycznych ''dzieł sztuki, esejów lub wiarygodnych badań'', których częścią jest przewidywanie. Artykuł opisujący serial [[Star Trek]] jest encyklopedyczny, artykuł o rodzajach broni wykorzystywanych podczas trzeciej wojny światowej już nie.
 
Linia 137:
{{anchor|POLEBITWY}}{{anchor|Polebitwy}}{{anchor|WALKA}}{{anchor|Walka}}
 
Wikipedia nie jest miejscem na uzewnętrznianie swoich urazów, przywlekanie konfliktów osobistych, dawanie upustu swojej nienawiści czy uprzedzeniom i obawom. Wszelkiego rodzaju ataki i wojny personalne na bazie dyskusji w projekcie są wprost przeciwko [[Wikipedia:Żadnych osobistych ataków|założeniom i zasadom Wikipedii]].
 
Każdy użytkownik powinien współdziałać z innymi w duchu dobrego wychowania, spokojnie i na zasadzie współpracy. W żadnym wypadku NIE powinno się innych obrażać, dręczyć czy zastraszać. W szczególności dotyczy to adwersarzy i interlokutorów w dyskusjach. Zamiast tego powinniśmy podejść do sprawy chłodno i merytorycznie, by zainicjować owocną dyskusję. Jeśli inna osoba zachowuje się wobec Ciebie w sposób niegrzeczny, obraźliwy, chamski, w żadnym wypadku nie jest to usprawiedliwieniem dla podobnego zachowania w stosunku do niej. Zamiast tego postaraj się uspokoić dyskusję swoją rzeczowością, a gdy to nie pomaga, poprosić o mediację innego wikipedystę. Jeśli konflikt nadal przeszkadza Tobie lub innym w pracy, podążaj za wytycznymi zawartymi w dokumencie [[Wikipedia:Rozwiązywanie konfliktów]]. Zawsze znajdą się chętne osoby do przeprowadzenia mediacji, a ostatecznie sprawę można skierować do [[Wikipedia:Komitet Arbitrażowy|Komitetu Arbitrażowego]].
Linia 147:
{{anchor|ANARCHIA}}{{anchor|Anarchia}}
 
Wikipedia jest wolna i otwarta, ale ograniczeniu może podlegać i jedna i druga ta cecha, jeśli zakłócają one tworzenie encyklopedii. Wikipedia nie jest także żadnego rodzaju forum dla nieregulowanej [[Wolność słowa|wolności słowa]]. Fakt, że Wikipedia jest otwartym, samozarządzającym się projektem nie oznacza, że częścią jej celów jest badanie zdolności trwania społeczności anarchistycznych. Naszym celem jest tworzenie encyklopedii, nie testowanie granic anarchizmu. (patrzPatrz też: [[meta:Power structure]] {{lang|en}}).
 
== Kiedy zastanawiasz się, co robić ==
Linia 168:
== Zobacz też ==
* [[Wikipedia:Najczęstsze nieporozumienia]]
* [[Wikipedia:Czym Wikipedia nie jest/Odrzutki]]
 
== Uwagi ==