Wikipedia

Leon Kasman: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →Życiorys: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne Komintern rozwiązano w maju 1943
+
 
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 16 użytkowników)
Linia 1:
{{Polityk infobox
|polityk = Leon Kasman
|grafika = [[Plik:Leon Kasman.jpg|185px]]▼
|data urodzenia = [[28 października]] [[1905]]▼
|opis grafiki = ▼
▲ |data urodzenia = [[28 października]] [[1905]]
|miejsce urodzenia = [[Łódź]], [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwo Polskie]]
|data śmierci = [[12 lipca]] [[1984]]
|miejsce śmierci = [[Warszawa]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polska]]
|funkcja = [[Poseł]] na [[Sejm PRL]] I, III i IV kadencji
▲ |grafika = [[Plik:Leon Kasman.jpg|185px]]
|partia = [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]]▼
▲ |opis grafiki =
|od = 1952
|funkcja = [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|Poseł na Sejm PRL IV kadencji]]
|do = 1956<br /> i ponownie od 1961 do 1969
▲ |partia = [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]]
|odznaczenia = {{order|OSP|1}} {{order|OSP|1}} {{order|OKG|3}}
|od = 24 czerwca 1965
|commons = ▼
|do = 29 kwietnia 1969
}}
▲ |commons =
}}[[Plik:Leon Kasman's tombstone.JPG|200px|thumb|Nagrobek Leona Kasmana na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie]]]]
'''Leon Kasman''', ps. „Adam”, „Bolek”, „Janowski”, „Zygmunt” (ur. [[28 października]] [[1905]] w [[Łódź|Łodzi]], zm. [[12 lipca]] [[1984]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski działacz [[komunizm|komunistyczny]]. Pierwszy redaktor naczelny dziennika „[[Trybuna Ludu]]” (organu [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|KC]] [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]) w latach 1948–1953 (później ponownietakże w latach 1957–1967), [[poseł]] [[Posłowie do Krajowej Rady Narodowej|do Krajowej Rady Narodowej]] (1945–1947) oraz na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] trzech kadencji: [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|pierwszej (1952-56)I]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|trzeciej (1961-1965)III]] i [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|czwartejIV]] kadencji (1965-19691952–1956, 1961–1969)]].
 
== Życiorys ==
Jego ojciec Abram był kupcem<ref>{{u|Matka Leona nie pracowała, najstarsza siostra skończyła architekturę, natomiast jego starszy brat był elektromechanikiem.</ref>}} i w swoje ślady skierował też Leona, zapisując go – po ukończeniu przezeń [[gimnazjum]] – na wydział handlowy [[Szkoła Zgromadzenia Kupców w Łodzi|Wyższej Szkoły Realnej Zgromadzenia Kupców w Łodzi]]. Szkoły tej jednak Leon nie ukończył, bo już w wieku lat 14 związał się z ruchem lewicowym<ref>{{u|Najpierw}}. wW grupie1920 samokształceniowejprzystąpił skupiającejdo młodzież[[Komunistyczna inteligencką;Partia grupęZwiązku tęRadzieckiego|Rosyjskiej wkrótceKomunistycznej zdominowały wpływyPartii partii komunistycznej(bolszewików)]].</ref> i trzy lata później, wW 1922, został po raz pierwszy aresztowany<ref>Łącznie spędził w więzieniach [[II Rzeczpospolita{{u|II Rzeczypospolitej]] 9 lat.</ref>spędził}} (w tym samym czasie, będąc niespełna 17-latkiem, został członkiem [[władza wykonawcza|egzekutywy]] [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polski|Związku Młodzieży Komunistycznej]] okręgu łódzkiego i członkiem [[Komunistyczna Partia Polski#Komunistyczna Partia Robotnicza Polski w latach 1918-1925|Komunistycznej Partii Robotniczej Polski]]). Po wyjściu na wolność podjął naukę w [[Wolna Wszechnica Polska|Wolnej Wszechnicy Polskiej]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Członek koła studentów [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polski|Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK)]] i przewodniczący Zarządu Warszawskiego [[Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”|ZNMSZwiązku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”]]. Od 1925 pracownik Wydziału Zawodowego Komitetu Warszawskiego KPPKomunistycznej Partii Polski, a od maja 1927 do 1934 funkcjonariusz KPP. Członek egzekutywy Komitetu Warszawskiego KPP. Od końca 1927 sekretarz Komitetu Okręgowego (KO) KPP Warszawa-Podmiejska. Zwolennik ultralewicowej frakcji „mniejszości” w KPP. W kwietniu 1928 aresztowany i skazany na 4cztery lata, po amnestii na dwa lata. Więziony m.in. na [[Pawiak]]u. Zwolniony w maju 1930, został sekretarzem KO KPP [[Zagłębie Dąbrowskie|Zagłębia Dąbrowskiego]]. Delegat na V Zjazd KPP w [[Peterhof]]ie w sierpniu 1930. Od końca 1930 sekretarz KO KPP na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]]. Wiosną 1931 został sekretarzem Komitetu Warszawskiego KPP. 16 kwietnia 1931 aresztowany i skazany na 6 lat ciężkiego więzienia. W czerwcu 1934 uzyskał trzymiesięczny urlop zdrowotny i na polecenie władz KPP wyjechał do ZSRR. W latach 1934–1936 wykładał w [[Moskwa|Moskwie]] na kursach polskich [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] (uczył m.in. [[Władysław Gomułka|Władysława Gomułkę<ref>Ewa Maria Ożóg „Władysław Gomułka. Biografia polityczna.” t. I Wydawnictwo Spółdzielcze Warszawa 1989 str. 47 ]]{{ISBNr|83-209-0716-0Ożóg}}.</ref>). W 1936 r.był instruktorinstruktorem w KCKomitecie [[KomunistycznaCentralnym Partia Polski|KPP]]. Od 1936 do 1939 r. za działalność w KPP –otrzymał wyrok 5 lat więzienia. Karę odbywał w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], [[Kielce|Kielcach]] i [[Tarnów|Tarnowie]].
 
Po [[Kampania wrześniowa|agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę]] we wrześniu 1939 znalazł się na terenie [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]] we [[Lwów|Lwowie]] (przez pewien czas zamieszkiwał z Władysławem Gomułką). Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] pod koniec czerwca 1941 ewakuowany na wschód. Podczas ewakuacji został ranny w obie nogi i umieszczony w izbie chorych w miejscowości DunajewkaDunajewce. We wrześniu 1941 powołany na instruktora Wydziału Kadr Kominternu z zadaniem opieki nad byłymi członkami KPP<ref>Anna Sobór – Świderska „Jakub Berman. Biografia komunisty” IPN Warszawa 2009 str. 70 {{ISBNr|978-83-7629-090-4Sobór1}}.</ref>. Od lipca 1943 działał<ref>Pod [[{{u|pseudonim]]em „Janowski”.</ref>}} w [[Partyzantka radziecka|radzieckim obozie partyzanckim]] na [[Białoruś|Białorusi]] z postawionym przez Komintern zadaniem przygotowania do działań PPR[[Polska Partia Robotnicza|Polską Partię Robotniczą]]. W styczniu 1944 przerzucony przez Moskwę na [[Województwo lubelskie (II Rzeczpospolita)|Lubelszczyznę]] w celu nawiązania utraconego (po aresztowaniu przez gestapo[[Gestapo]] sekretarza PPR [[Paweł Finder|Pawła Findera]] i odpowiedzialnej za kontaktyłączność radioweradiową [[Małgorzata Fornalska|Małgorzaty Fornalskiej]]) kontaktu z KCKomitetem Centralnym PPR. Kontakt nawiązał przekazując do Moskwy list od Gomułki, dokumenty KRN[[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] oraz charakterystyki Władysława Gomułki i [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]]. Grupę Kasmana pozostawiono na Lubelszczyźnie jako niezależny od PPR punkt łączności z Moskwą. Leon Kasman nie chciał podporządkować się kierownictwu PPR na czele z Gomułką na czele, twierdząc, że polecenia może przyjmować tylko z Moskwy<ref>Anna Sobór – Świderska „Jakub Berman. Biografia komunisty” IPN Warszawa 2009 str. 70, 107 i 118 {{ISBNr|978-83-7629-090-4Sobór2}}.</ref>. Przebywał w dowodzonych przez [[Mieczysław Moczar|Mieczysława Moczara]] oddziałach [[Armia Ludowa|Armii Ludowej]]. Podczas niemieckiej obławy 15 marca 1944 został ranny w nogę. Od 3 maja 1945 był posłem do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], reprezentując [[Polska Partia Robotnicza|Polską Partię Robotniczą (PPR)]].
 
Od 8 września 1944 był redaktorem naczelnym „[[Trybuna Wolności|Trybuny Wolności]]”. Od października 1944 do lutego 1945 był kierownikiem Wydziału Propagandy KC PPR w [[Lublin]]ie (nadzorował „[[Głos Ludu (dziennik PPR)|Głos Ludu]]” i „Trybunę Wolności”), a od marca 1945 do lutego 1946 kierownikiem Wydziału Organizacyjnego KC PPR. Od 3 maja 1945 z ramienia tej partii był posłem do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]]. W latach 1945–1948 był członkiem KC PPR, a następnie – po utworzeniu [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]] – do listopada 1968 zasiadał w Komitecie Centralnym tej partii. Pełnił mandat posła na [[Sejm PRL]] I kadencji w latach 1952–1956 w okręgu [[Płock]], III kadencji w latach 1961–1965 w okręgu [[Chorzów]] i IV kadencji w latach 1965–1969 w okręgu [[Szczecinek]].
Po zakończeniu wojny został kierownikiem wydziału propagandy i agitacji KC PPR w [[Lublin]]ie i redaktorem naczelnym „[[Trybuna Wolności|Trybuny Wolności]]” (od 8 września 1944). Później, w Łodzi, kierował wydziałem propagandy KC [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] nadzorując „[[Głos Ludu (gazeta w Polsce)|Głos Ludu]]” i „Trybunę Wolności”, wreszcie trafił do Warszawy, gdzie został kierownikiem wydziału organizacyjnego KC PPR, zastępcą przewodniczącego [[Centralny Urząd Planowania|Centralnego Urzędu Planowania]] i dyrektorem [[Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”|Spółdzielni Wydawniczej „Książka”]] oraz (od 10 maja 1947) członkiem rady nadzorczej [[Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”|RSW „Prasa”]]. W roku następnym został skierowany po raz pierwszy na stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny Ludu” (wskutek narastających w partii konfliktów określanych mianem „walki z kosmopolityzmem” odwołany z tej funkcji w grudniu 1953). W 1955 mianowany na stanowisko wiceministra [[przemysł lekki|przemysłu lekkiego]] i później – od 4 lutego 1956 do 15 stycznia 1957 – zastępcą przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (PKPG); od 1956 zaliczany do frakcji „[[puławianie|puławian]]”<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Eisler|imię= Jerzy|autor link= |tytuł= Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989| rozdział= Październik i „Mała stabilizacja”|wydawca= POW „BGW”|miejsce= Warszawa|rok= 1992|strony= 61–62|isbn= 8370662080}}</ref> został w 1957 ponownie skierowany na stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny Ludu”. W 1967 odwołany i przeniesiony do [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]], którego został wiceprezesem, ale wkrótce, po [[Marzec 1968|Marcu 1968]] przeniesiony na emeryturę. ▼
 
▲Po zakończeniu wojny został kierownikiem wydziału propagandy i agitacji KC PPR w [[Lublin]]ie i redaktorem naczelnym „[[Trybuna Wolności|Trybuny Wolności]]” (od 8 września 1944). Później, w Łodzi, kierował wydziałem propagandy KC [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] nadzorując „[[Głos Ludu (gazeta w Polsce)|Głos Ludu]]” i „Trybunę Wolności”, wreszcie trafił do Warszawy, gdzie został kierownikiem wydziału organizacyjnego KC PPR,Był zastępcą przewodniczącego [[Centralny Urząd Planowania (1945–1949)|Centralnego Urzędu Planowania]] i dyrektorem [[Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”|Spółdzielni Wydawniczej „Książka”]] oraz (od 10 maja 1947) członkiem rady nadzorczej [[Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”|RSWRobotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”]]. W roku następnym został skierowany po raz pierwszy na stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny„[[Trybuna Ludu”Ludu|Trybuny Ludu]]” (wskutek narastających w partii konfliktów określanych mianem „walki z kosmopolityzmem” odwołany został z tej funkcji w grudniu 1953). W 1955 mianowany na stanowisko wiceministra [[przemysł lekki|przemysłu lekkiego]] i później – od 4 lutego 1956 do 15 stycznia 1957 – zastępcą przewodniczącego [[Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego|Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (PKPG)]]; od 1956 zaliczany do frakcji „[[puławianie|puławian]]”<ref>{{cytuj książkę r|nazwisko= Eisler|imię= Jerzy|autor link= |tytuł= Zarys dziejów politycznych Polski 1944-1989| rozdział= Październik i „Mała stabilizacja”|wydawca= POW „BGW”|miejsce= Warszawa|rok= 1992|strony= 61–62|isbn= 8370662080}}</ref>. został wW 1957 został ponownie skierowany na stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny Ludu”., Ww 1967 został odwołany. iW przeniesionymaju do1968 został wiceprezesem [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]], którego został wiceprezesem, ale wkrótce, po [[Marzec 1968|Marcu 1968]] przeniesiony na emeryturę.
Odznaczony dwukrotnie [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy i [[Order Krzyża Grunwaldu|Orderem Krzyża Grunwaldu]] III klasy.
 
== Odznaczenia ==
Zmarł w 1984, pochowany został na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu komunalnym na Powązkach]]. Jego żoną była [[Lidia Kasman|Lidia]] (właśc. Chawa Lea) z d. Cederbaum, działaczka KZMP, KPP, [[Związek Patriotów Polskich|ZPP]] i PPR.
Odznaczony [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy (dwukrotnie), [[Order Krzyża Grunwaldu|Orderem Krzyża Grunwaldu]] III klasy, Pamiątkowym Medalem z okazji 40 rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983)<ref>''Uhonorowani pamiątkowymi medalami'' [w:] „[[Trybuna Śląska|Trybuna Robotnicza]]”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.</ref> i wieloma innymi odznaczeniami.
 
== Życie prywatne ==
Żonaty z Lidią z domu Cederbaum (1912–1960, właśc. Chawa Lea), działaczką KZMP, KPP, PPR i [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], potem z Zofią Smosarską-Kasman z domu Malarską (1919–2005). Zmarł w 1984, pochowany został na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu komunalnym na Powązkach]] (kwatera A32-tuje-6)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=TUJE&kwatera=A%2032&grob=6&dane=+imie=+nazwisko=kasman+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2019+miesiac2=11+dzien2=27+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2019+miesiac_zg2=11+dzien_zg2=27+cmentarz=#kotwica |tytuł = Wyszukiwarka grobów w Warszawie |data dostępu = 2020-08-22}}</ref>, później razem z nim pochowano żonę Zofię.
 
== Uwagi ==
{{Uwagi|
<ref name="Matka">Matka Leona nie pracowała, najstarsza siostra skończyła architekturę, natomiast jego starszy brat był elektromechanikiem.</ref>
<ref name="Najpierw">Najpierw w grupie samokształceniowej skupiającej młodzież inteligencką; grupę tę wkrótce zdominowały wpływy partii komunistycznej.</ref>
<ref name="pseudonim">Pod [[pseudonim]]em „Janowski”.</ref>
<ref name="spędził">Łącznie spędził w więzieniach [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] 9 lat.</ref>
}}
 
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy}}
<ref name="Eisler">{{cytuj książkę |nazwisko = Eisler |imię = Jerzy |autor link = |tytuł = Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989 |rozdział = Październik i „Mała stabilizacja” |wydawca = POW „BGW” |miejsce = Warszawa |rok = 1992 |strony = 61–62 |isbn = 8370662080}}</ref>
<ref name="Ożóg">Ewa Maria Ożóg: ''Władysław Gomułka. Biografia polityczna'', t. I Wydawnictwo Spółdzielcze Warszawa 1989, s. 47 {{ISBN|83-209-0716-0}}.</ref>
<ref name="Sobór1">Anna Sobór-Świderska: ''Jakub Berman. Biografia komunisty'', IPN Warszawa 2009, s. 70 {{ISBN|978-83-7629-090-4}}.</ref>
<ref name="Sobór2">Ibidem, s. 70, 107, 118.</ref>
</references>
 
== Bibliografia ==
* [[Teresa Torańska]], „''[[Oni (książka Teresy Torańskiej)|Oni]]”'', wyd. „[[Wydawnictwo Iskry|Iskry]]”, Warszawa 2004, {{ISBN|83-207-1771-X}}.
* ''Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego'', t. 3, Warszawa 1992, s. 112–114.
* {{Cytuj | tytuł = KatalogDane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL | url = https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/35044 | opublikowany = bip.ipn.gov.pl | data dostępu = 20092020-1108-2422}}
* „Cmentarz''Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie”Warszawie'', praca zbiorowa pod red. Juliusza Jerzego Malczewskiego, wyd. „Sport i Turystyka”, Warszawa 1989, {{ISBN|83-217-2641-0}}, s. 87.
* [httpshttp://bs.sejm.gov.pl/F?func=fullfind-set-setb&set_numberrequest=001183000004609&set_entryfind_code=000001SYS&formatlocal_base=999ARS10 Profil na stronie Biblioteki Sejmowej].
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{SORTUJ:Kasman, Leon}}
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Centralnego PPR]]
[[Kategoria:Członkowie Komitetu Centralnego PZPR]]
[[Kategoria:Członkowie organów Narodowego Banku Polskiego]]
[[Kategoria:Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polski]]
[[Kategoria:DziałaczeInstruktorzy PZPRKC KPP]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Łodzi]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Wolną Wszechnicą Polską]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]]
[[Kategoria:DziałaczeKierownicy KomunistycznejWydziałów PartiiKC PolskiPPR]]
[[Kategoria:PolitycyKomunistyczni PPRpropagandyści]]
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]▼
[[Kategoria:Polscy działacze KPZR]]
[[Kategoria:Polscy dziennikarze prasowi]]
[[Kategoria:Polscy redaktorzy naczelni]]
[[Kategoria:Polscy żołnierze partyzantki radzieckiej]]
[[Kategoria:Polscy Żydzi]]
[[Kategoria:Posłowie z okręgu Płock (PRL)]]
[[Kategoria:Posłowie z okręgu Chorzów (PRL)]]
[[Kategoria:PolscyPosłowie żołnierzez partyzantkiokręgu radzieckiejPłock (PRL)]]
[[Kategoria:Sekretarze Komitetów Okręgowych KPP]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1905]]
[[Kategoria:Wiceministrowie i urzędnicy PRL]]
[[Kategoria:Więźniowie Pawiaka (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Więźniowie polityczni w II Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Zmarli w 1984]]
▲[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]
[[Kategoria:Żołnierze Armii Ludowej]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Leon_Kasman”