Ladin
Lo ladin (autonim: ladin, lingaz ladin,[5][6] [liŋ'gat͡s la'din]) es una lenga romanica, de la familha retoromanica, parlada exclusivament dins las montanhas Dolomitas, en Itàlia, dins las regions de Trentin-Aut Adige e Venèt. Aquela lenga que compta set dialèctes es parenta pròcha del romanch e del friolan.
| Ladin | |
| Locutors | 31 000[1] |
|---|---|
| Classificacion lingüistica | |
| Lengas indoeuropèas | |
| Estatut oficial | |
| Oficial de | Trentin-Aut Adige[3] Venèt[4] |
| Acadèmia |
|
| Estatut de conservacion | |
|
| |
| Còdis lingüistics | |
| ISO 639-3 | lld  |
| Ethnologue | lld |
| Glottolog | ladi1250 |
| UNESCO | 565 |
| IETF | lld |
| Endangered | 3392 |
| Mòstra | |
| Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'òme en ladin: art. 1 Duta la jent é nasciuda ledia y à la medema dignité y i medemi derc. Ei à na ment y na coscienza y dess conviver coche fredesc. | |
| Mapa | |
 | |
modificar  |
|
Lo ladin foguèt reconegut per l'Estat italian segon la Lei 482/1999 e compta qualques dreches d'oficialitat dins la region de Trentin-Sud del Tiròl, mentre qu'a pas cap d'estatus oficial dins la província de Belluno. Compta actualament aperaquí 30.000 locutors, bilingües o trilingües totes, dins un airal que compta a l'entorn de 92.000 abitants. Lo ladin es regulat per maitas entitats coma lo Servisc de Planificazion y Eleborazion dl Lingaz Ladin, l'Istitut Cultural Ladin, l'Istitut Ladin Micurà de Rü e l'Istituto Ladin de la Dolomites.
La denominacion de la forma estandarda del ladin es lo ladin dolomitic (ladin dolomitan).[7]
Nòtas e referéncias
modificar- ↑ «Ladin language». Ethnologue.
- ↑ Harris, Martin; Vincent, Nigel (1997). The Romance Languages. Routledge, p. 351. ISBN 9780415164177.
- ↑ «Decreto legislativo 16 dicembre 1993, n. 592» (en italian). Conselh de la Província Autonòma de Trent.
- ↑ «Legge Regionale del 25 ottobre 2021 n. 30 "Promozione delle minoranze linguistiche presenti nella Regione del Veneto"» (en italian). Bulletin Oficial de la Region de Venèt.
- ↑ «Lingaz Ladin | Museumladin». www.museumladin.it.
- ↑ «Storia di ladins» (en ladin). Uniun Ladins Val Badia.
- ↑ Kortmann, Bernd; van der Auwera, Johan (2011). The Languages and Linguistics of Europe: A Comprehensive Guide. De Gruyter, p. 555. ISBN 9783110220261.