Shirley Temple
Shirley Temple Black (23. april 1928–10. februar 2014)[2] var ein amerikansk skodespelar og diplomat. Ho vert rekna som tidenes største barneskodespelar.[3]
| Shirley Temple | |||
 | |||
| Fødd | 23. april 1928 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Santa Monica | ||
| Død | 10. februar 2014 (85 år) | ||
| Dødsstad | Woodside | ||
| Fødenamn | Shirley Jane Temple[1] | ||
| Aktive år | 1932, 1967–1963, 1992 | ||
| Verka som | skodespelar, filmskodespelar, songar, diplomat, barneskodespelar, dansar, fjernsynsskodespelar, politikar | ||
| Mor | Gertrude Amelia Temple | ||
| Far | George Francis Temple | ||
| Ektefelle | John Agar, Charles Alden Black | ||
| Born | 3 | ||
| Prisar | Academy Juvenile Award, Screen Actors Guild Life Achievement Award, Kennedy Center Honors, æresborger av Plzeň, Golden Plate Award, stjerne på Hollywood Walk of Fame | ||
Liv og virke
endreBakgrunn
endreShirley Temple var dotter av George Francis Temple (1888–1980) og kona hans Gertrude Amelia Krieger (1893–1977). Allereie som treåring byrja ho på danseskule i Los Angeles. Der vart ho oppdaga av Charles Lamont, og vart ei såkalla barnestjerne.
Karriere
endreEin av dei fyrste filmrollene til Temple var i musikalen Bright Eyes (1934), som ho vann ein Oscar for. Ho medverka i eit stort tal filmar i 1930-åra, og var ei av dei største filmstjernene på den tida. Temple trekte seg tilbake frå rampelyset i byrjinga av tjueårsalderen.
Då Temple var 16 år gammal gifta ho seg med skodespelaren John Agar, og dei fekk ei dotter. Dei skilde seg ganske snart, og i 1950 gifta ho seg med forretningsmannen Charles Alden Black som ho fekk to barn saman med.
Temple vart seinare politisk interessert og vart medlem av Det republikanske partiet. I 1967 prøvde ho å verte vald inn i Kongressen, utan å lukkast. Ho fekk i staden fleire diplomat-oppdrag, då ho blant anna deltok ved fleire internasjonale konferansar og møter som delegat frå USA. Ho var ambassadør i Ghana, og seinare i Tsjekkoslovakia.[4] I 1976 vart ho protokollsjef for USA, og var i denne stillinga ansvarleg for alle USA sine seremoniar, besøk og gåver til utanlandske dignitærar. Temple var også styremedlem i fleire større føretak, som The Walt Disney Company og Del Monte Foods.
Shirley Temple har fått ei stjerne på Hollywood Walk of Fame. I 1998 vart ho tildelt Kennedy Center Honors. I 1999 vart Temple kåra til tidenes 18. største kvinnelege filmlegende av Det amerikanske filminstituttet.[5]
Filmografi
endreTemple var ein skodespelar som var aktiv i filmindustrien frå 1932 til 1949. Ho var med i fleire kortfilmar om livet hennar og til andre skodespelarar som ho arbeidde med i løpet av karrieren sin.[6]
Spelefilmar
endre
|
|
Kortfilmar
endreDei fleste filmane i perioden frå 1933 til 1934 vart produserte som ein del av serien Baby Burlesks.
|
|
Kjelder
endre- ↑ «The Birth of Shirley Temple». California Birth Index. Arkivert frå originalen 9. juni 2021. Henta 9. juni 2021.
- ↑ «Shirley Temple, former Hollywood child star, dies at 85». Reuters. 11. februar 2014. Arkivert frå originalen 11. april 2019. Henta 11. februar 2014.
- ↑ Håkonsen, Rune (11. februar 2014). «Hollywood-stjerna Shirley Temple er død» (på norsk). NRK.no.
- ↑ Joshua Keating, "Shirley Temple Black's Unlikely Diplomatic Career: Including an Encounter with Frank Zappa" Arkivert 5. mai 2014 ved Wayback Machine. Slate, 11. februar 2014.
- ↑ «AFI's 100 Years...100 Stars» (på engelsk). Det amerikanske filminstituttet.
- ↑ Shirley Temple i IMDb.
- Denne artikkelen bygger på «Shirley Temple» frå Wikipedia på bokmål, den 15. mars 2023.
Bakgrunnsstoff
endre
- Offisiell nettstad
- Shirley Temple hos Internet Movie Database
- Shirley Temple hos Svensk Filmdatabas
- Shirley Temple hos Filmdatabasen
- Shirley Temple hos Scope
- Shirley Temple hos Rotten Tomatoes
- Shirley Temple hos The Movie Database
- Shirley Temple Arkivert 2008-02-13 ved Wayback Machine. hos Turner Classic Movie Database
- Liste over filmar med Shirley Temple