Lijst van koningen van Lan Xang
Dit is een lijst met de koningen (Phraya-dynastie) van het koninkrijk Lan Xang. Voor zover ze bekend zijn, zijn de jaartallen vermeld. Tussen haakjes staan de alternatieve namen of spellingen van de koningen vermeld (voor vermelding van de bronnen zie Lan Xang):
- 1353 - 1371 koning Fa Ngum (Naguna)
- 1371 - 1417 koning Phaya Samsenthai (Huan Rum)
- 1417 - 1428 koning Lan Kham Deng
- 1428 - 1429 koning Phommathat
- 1429 - 1430 koning Youkhon
- 1430 - 1432 koning Kong Kham
- 1432 koning Kham Tam Sa
- 1432 - 1433 koning Lue Sai
- 1433 - 1436 koning Khai Bua Ban
- 1436 - 1438 koning Kham Keut
- 1438 koningin Keo Phim Fa
- 1438 - 1441 1e Interregnum
- 1441 - 1478 koning Sao Tia Kaphat
- 1478 - 1485 koning Souvanna Banlang (Theng Kham)
- 1485 - 1495 koning Lasenthai
- 1495 - 1500 koning Som Phu
- 1500 - 1520 koning Visunarat
- 1520 - 1550 koning Photisarat I
- 1550 - 1571 koning Sai Setthathirat I
- 1571 - 1572 koning Nokkeo Kumman, 1e keer
- 1572 - 1575 koning Sensulinthara, 1e keer
- 1575 - 1579 koning Vorawongse I
- 1580 - 1582 koning Sensulinthara, 2e keer
- 1582 koning Nakhon Noi
- 1582 - 1591 Interregnum. Lan Xang bezet door de Birmezen
- 1591 - 1596 koning Nokkeo Kumman, 2e keer
- 1596 - 1622 koning Vorawongse II
- 1621 - 1622 koning Uponyuvarat I
- 1623 - 1627 koning Pothisarat II
- 1627 - 1633 koning Mom Keo
- 1633 - 1637 koning Uponyuvarat II (Ton Kham)
- 1637 - 1638 koning Visai
- 1638 - 1690 koning Sulinya Vongsa (Souligna-Vongsa)
- 1690 - 1695 koning Tian Thala
- 1695 - 1698 koning Nan Tharat
- 1698 - 1707 koning Sai Setthathirat II, de laatste koning van Lan Xang en de eerste koning van Vientiane
Hierna brak Lan Xang in 1707 uiteen in twee delen, Luang Prabang en Vientiane:
In 1713 zou ook Champassak zich afsplitsen van Vientiane:
Bronnen en achtergrond
[bewerken | brontekst bewerken]Het is moeilijk om de geschiedenis van dit oude koninkrijk te beschrijven. De reden hiervan is dat er weinig werken die dit koninkrijk beschrijven zijn overgebleven en veel van deze bronnen zijn tot op heden onvertaald. De oudste westerse bronnen dateren van het einde van de 16e eeuw en daarna is er een gat totdat de Fransen in Laos arriveerden aan het einde van de 18e eeuw. De oudste bronnen van Lan Xang-zijde zijn de kronieken, die voor het eerst verschenen zijn in 1422 en geschreven door toen prins Kong Kham en de kronieken geschreven door koning Souvanna Banlang in 1479. Later zijn deze werken geherpubliceerd en uitgebreid door koning Visunarat in 1503 in de tekst nithan Khun Borom. Deze tekst begon met de stichting door Khun Borom van de eerste Laos/Thai koninkrijken in de 8e eeuw en eindigde met het begin van het bewind van koning Visunarat. Latere koningen hebben dit werk uitgebreid en herschreven.
Het gevolg hiervan is dat er zestien versies bestaan van de nithan Khun Borom die allemaal op een aantal punten van elkaar afwijken. Soms zijn er zelfs hele koningen verdwenen uit de geschiedenis. Naast deze bronnen zijn er ook de bronnen van het koninkrijk Xhieng Khuang (die grotendeels verloren zijn gegaan in de geheime oorlog in Laos in de 60'er en 70'er jaren). Ook geschriften van de keizers van China en Vietnam verschaffen informatie en zijn belangrijk om bepaalde data te verifiëren. De data die genoemd zijn kunnen soms met een jaar afwijken (plus of min) ten opzichte van andere werken. De informatie zoals die in deze geschiedenis beschreven is en in die van de lijst met Lan Xangs koningen, is samengesteld uit diverse boeken en studies, waaronder de drie belangrijkste:
- The Lao kingdom of Lan Xang: Rise and decline (Martin Stuart - Fox, White Lotus press, 1998, ISBN 974-8434-33-8)
- History of Laos (M.L. Manich Jumsai, Chalermnit, 2000)
- Breaking new ground on Laos history (diverse auteurs, Silkworm books, 2002, ISBN 974-7551-93-4)
Ook informatie uit een aantal manuscripten van de Siam historical society aan Asoke in Bangkok is gebruikt bij het samenstellen hiervan. De laatste jaren is er een hernieuwde interesse ontstaan in de geschiedenis van Laos en hierdoor worden er steeds meer manuscripten vertaald en oude opnieuw geïnterpreteerd. Hierdoor is deze geschiedenis van Lan Xang een werk in progressie.