Khiamien
| Khiamien | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
kaart met Khiamien-vindplaatsen
| ||||
| Regio | Levant | |||
| Datering | 10.000 - 9500 v.Chr. | |||
| Typesite | El Khiam | |||
| Voorgaande cultuur | Natufische cultuur | |||
| Volgende cultuur | PPN A | |||
| ||||
Het Khiamien is een vroeg-Neolithische cultuurperiode in de Levant, die de overgang tussen de Natufische cultuur en het prekeramisch Neolithicum A vormt. Deze periode duurde van ongeveer 10.000 tot 9.500 v.Chr.[1]
Het Khiamien dankt haar naam aan de vindplaats van El Khiam, gelegen aan de oevers van de Dode Zee, waar de oudste vuurstenen pijlpunten zijn gevonden, met een ingekeepte kant, de zogenaamde "punten van el Khiam".[1] Men heeft deze pijlpunten gebruikt om nederzettingen uit deze periode in Israël maar ook in Jordanië (Azraq), Sinaï (Abu Madi) en in het noorden tot aan de Midden-Eufraat (Mureybet) te identificeren.
Afgezien van de uiterlijke kenmerken van de pijlpunten van el Khiam, is het Khiamien een voortzetting van het Natufien zonder echt grote technische vernieuwingen. Men moet echter wel opmerken dat er nu voor het eerst huizen direct op het aardoppervlak werden gebouwd, en niet meer half-ingegraven zoals voorheen. Voor de rest zijn de cultuurdragers van el Khiam nog steeds jager-verzamelaars, en is de landbouw nog enigszins primitief. De Duitse archeoloog Klaus Schmidt achtte waarschijnlijk dat er velden waren met wilde graansoorten die men enigszins beschermde tegen wilde dieren en oogstte. Nieuwere ontdekkingen tonen aan dat in het Midden-Oosten en Anatolië het Neolithicum al rond 10.900 v.Chr. stevig was gevestigd[2] en dat er mogelijk al experimenten met graanveredeling waren rond 20.000 v.Chr.[3]
In het Khiamien zijn er ook wijzigingen in het symbolische aspect van de cultuur, zoals blijkt uit het opduiken van kleine vrouwelijke beelden, en uit het begraven van schedels van de oeros. Volgens Jacques Cauvin is dit het begin van de cultus van de Vrouw en de Stier, zoals blijkt uit de daaropvolgende perioden.[4]
- C. Calvet, Zivilisationen – wie die Kultur nach Sumer kam, München, 2007.
- J. Cauvin, The birth of the gods and the origins of agriculture, Cambridge, 2000.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Khiamien op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b C. Calvet, Zivilisationen – wie die Kultur nach Sumer kam, München, 2007, p. 126.
- ↑ Quaternary Science Reviews 26 (2007) 2036–2041, Catastrophic early Holocene sea level rise, human migration and the Neolithic transition in Europe, Chris S.M. Turneya, Heidi Brown
- ↑ Research pushes back history of crop development 10,000 years, Robin Allaby, Universiteit van Warwick, 19 september 2008
- ↑ J. Cauvin, The birth of the gods and the origins of agriculture, Cambridge, 2000, p. 25. Cf. C. Calvet, Zivilisationen – wie die Kultur nach Sumer kam, München, 2007, p. 127.