Internationale Astronomische Unie
De Internationale Astronomische Unie (IAU), opgericht in 1919, is een organisatie voor de bevordering van de internationale samenwerking en coördinatie op astronomisch gebied. Zij houdt zich onder andere bezig met de naamgeving van astronomische objecten. Op dit moment (september 2024) heeft de IAU 12.731 individuele leden (waaronder 1224 junior leden) uit 92 landen; 85 landen zijn nationaal lid. De IAU heeft geen wetgevende bevoegdheid.
Bergen, inslagkraters en andere geologische verschijnselen kunnen worden vernoemd naar Aardse zaken als voornamen, steden en personen. Iedereen kan daartoe voorstellen indienen, astronomen maar ook leken. Om problemen met betrekking tot taal- en cultuurverschillen te voorkomen heeft de Unie een aantal regels geformuleerd waaraan moet zijn voldaan voordat een voorgestelde naam officieel kan worden aanvaard. Voordat de naam van een persoon kan worden gegeven aan een object, moet hij of zij minstens drie jaar zijn overleden. Namen van religieuze, militaire en politieke figuren uit de 19e en 20e eeuw zijn van deelname uitgesloten. Voor objecten op Venus geldt de aanvullende eis dat de vernoemde een vrouw moet zijn.[1]
De 26e Algemene Vergadering van de IAU werd gehouden in augustus 2006 in Praag. Hier werd de definitie van het begrip planeet aangepast, waardoor Pluto als dwergplaneet geklasseerd werd en waardoor het zonnestelsel sinds 24 augustus 2006 uit acht planeten bestaat. Ook werd hier voorgesteld de term Plutoniaans object te gebruiken voor alle dwergplaneten die zich buiten de baan van Neptunus bewegen, in plaats van de term Pluton die voor de stemming kort opgang maakte. In juni 2008 was nog besloten om de term plutoïde voor deze categorie te gebruiken. Maar doordat de IAU geen wetgevende bevoegdheid heeft, zijn de besluiten ervan niet bindend, en staat het dus iedereen vrij om zijn eigen klasseringen te gebruiken. Er zijn nog altijd mensen die Pluto een planeet noemen, meestal met het voorvoegsel "klassiek", anderen noemen het een dwergplaneet, en nog anderen een Kuipergordelobject (Kuiper Belt Object).
Op 15 augustus 2015 werd de Nederlandse hoogleraar in de astronomie Ewine van Dishoeck voor de periode van 2018 tot 2021 verkozen tot president van de IAU.[2]
Belangrijkste disciplines
[bewerken | brontekst bewerken]De IAU coördineert 40 commissies en 58 werkgroepen die sinds de algemene vergadering in Peking (2012) zijn gegroepeerd in 9 divisies:
| Divisie | Discipline |
|---|---|
| Divisie A | Fundamentele astronomie |
| Divisie B | Faciliteiten, technieken en data wetenschap |
| Divisie C | Onderwijs, outreach en heritage |
| Divisie D | Hoogenergetische verschijnselen en fundamentele natuurkunde |
| Divisie E | Zon en heliosfeer |
| Divisie F | Planetaire systemen en bioastronomie |
| Divisie G | Sterren en de natuurkunde van sterren |
| Divisie H | Interstellaire materie en het lokale heelal |
| Divisie J | Sterrenstelsels en kosmologie |
Presidenten van de IAU
[bewerken | brontekst bewerken]
|
|
|
Algemene Vergadering van de IAU
[bewerken | brontekst bewerken]De Algemene Vergadering van de IAU wordt eens in de 3 jaar gehouden.
- XXXIIste Algemene vergadering van de IAU (2024) in Kaapstad, Zuid-Afrika
- XXXIste Algemene vergadering van de IAU (2022) in Busan, Zuid-Korea
- XXXste Algemene vergadering van de IAU (2018) in Wenen, Oostenrijk
- XXIXste Algemene vergadering van de IAU (2015) in Honolulu, Hawaï, Verenigde Staten
- XXVIIIste Algemene vergadering van de IAU (2012) in Peking, China
- XXVIIste Algemene vergadering van de IAU (2009) in Rio de Janeiro, Brazilië
- XXVIste Algemene vergadering van de IAU (2006): Praag, Tsjechië
- XXVste Algemene vergadering van de IAU (2003): Sydney, Australië
- XXIVste Algemene vergadering van de IAU (2000): Manchester, Verenigd Koninkrijk
- XXIIIste Algemene vergadering van de IAU (1997): Kioto, Japan
- XXIIste Algemene vergadering van de IAU (1994): Den Haag, Nederland
- XXIste Algemene vergadering van de IAU (1991): Buenos Aires, Argentinië
- XXste Algemene vergadering van de IAU (1988): Baltimore, Maryland, Verenigde Staten
- XIXde Algemene vergadering van de IAU (1985): New Delhi, India
- XVIIIde Algemene vergadering van de IAU (1982): Patras, Griekenland
- XVIIde Algemene vergadering van de IAU (1979): Montreal, Quebec, Canada
- XVIde Algemene vergadering van de IAU (1976): Grenoble, Frankrijk
- Buitengewone Algemene vergadering van de IAU[3] (1973): Warschau, Polen
- XVde Algemene vergadering van de IAU (1973): Sydney, Australië
- XIVde Algemene vergadering van de IAU (1970): Brighton, Verenigd Koninkrijk
- XIIIde Algemene vergadering van de IAU (1967): Praag, Tsjechoslowakije
- XIIde Algemene vergadering van de IAU (1964): Hamburg, Duitsland
- XIde Algemene vergadering van de IAU (1961): Berkeley, Californië, Verenigde Staten
- Xde Algemene vergadering van de IAU (1958): Moskou, Rusland
- IXde Algemene vergadering van de IAU (1955): Dublin, Ierland
- VIIIde Algemene vergadering van de IAU (1952): Rome, Italië
- VIIde Algemene vergadering van de IAU (1948): Zürich, Zwitserland
- VIde Algemene vergadering van de IAU (1938): Stockholm, Zweden
- Vde Algemene vergadering van de IAU (1935): Parijs, Frankrijk
- IVde Algemene vergadering van de IAU (1932): Cambridge, Massachusetts, Verenigde Staten
- IIIde Algemene vergadering van de IAU (1928): Leiden, Nederland
- IIde Algemene vergadering van de IAU (1925): Cambridge, Verenigd Koninkrijk
- Iste Algemene vergadering van de IAU (1922): Rome, Italië
De volgende vergadering staat gepland:
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Harvard.edu: Named Venusian craters (J.F. Russell & G.G. Schaber, Lunar and Planetary Institute, Twenty-Fourth Lunar and Planetary Science Conference. Part 3: N-Z blz. 1219)
- ↑ Nederlandse gaat internationale organisatie van astronomen leiden nu.nl 14 augustus 2015. Gearchiveerd op 8 november 2020.
- ↑ Ter gelegenheid van de 500ste verjaardag van Copernicus.