Facebook

Dit artikel gaat over de sociaalnetwerksite Facebook. Voor het voorheen gelijknamige moederbedrijf, zie Meta Platforms.

Facebook
Type	Sociaalnetwerksite
Taal	153 talen
Registratie	Verplicht en gratis
Gebruikers	2,27 miljard (maandelijks actief, 30 sept. 2018)
Eigenaar	Meta
Opgericht	4 februari 2004
Oprichters	Mark Zuckerberg Eduardo Saverin Sean Parker Dustin Moskovitz Chris Hughes
Status	Actief
Programmeertaal	C++, PHP en D
Link	Officiële website
Portaal    Media

Facebook is een Amerikaans online sociaalnetwerksite van het bedrijf Meta, dat eerder zelf Facebook heette. Facebook is toegankelijk vanaf apparaten met internetverbinding, zoals pc's, tablets en smartphones. Na registratie kunnen gebruikers een profiel aanmaken met informatie over zichzelf. Ze kunnen dingen zoals tekst, foto's, filmpjes en GIF's plaatsen die worden gedeeld met andere gebruikers die ermee hebben ingestemd hun "vriend" te zijn, of, met andere privacyinstellingen, met elke lezer of met niemand. "Vriendschap" is wederzijds, en komt tot stand doordat de een de ander een vriendschapsverzoek stuurt, en de ander dat accepteert. Vriendschap op Facebook kan eenzijdig verbroken worden. Iemand kan maximaal 5000 Facebook-vrienden hebben.

Gebruikers kunnen ook verschillende ingebedde applicaties gebruiken, lid worden van groepen met gemeenschappelijke interesses, items of diensten kopen en verkopen op Facebook's marktplaats en meldingen ontvangen over de activiteiten van hun Facebook-vrienden en activiteiten op Facebook-pagina's die ze volgen. Facebook telde in december 2020 zo'n 2,8 miljard maandelijkse actieve gebruikers en was wereldwijd de meest gedownloade mobiele app van de jaren 2010.

Facebook en moederbedrijf Meta zijn onderworpen aan uitgebreide media-aandacht en controverses – vaak met betrekking tot de privacy van gebruikers (zoals bij het Cambridge Analytica-dataschandaal), politieke manipulatie (zoals al dan niet vermeend bij de Amerikaanse verkiezingen van 2016), psychologische effecten zoals verslaving en een laag zelfbeeld, en omstreden inhoud zoals nepnieuws, complottheorieën, inbreuk op het auteursrecht en aanzetten tot haat. Commentatoren beschuldigen Meta van het vrijwillig vergemakkelijken van de verspreiding van dergelijke inhoud.

De Verordening digitale diensten beschouwt Facebook als een zeer groot onlineplatform, en legt bijhorende verplichtingen op.

Geschiedenis

De oprichters beperkten het lidmaatschap van Facebook aanvankelijk tot Harvard-studenten. Het lidmaatschap werd hierna eerst uitgebreid naar Columbia, Stanford en Yale en vervolgens ook uitgebreid naar de rest van de Ivy League, MIT en naar instellingen voor hoger onderwijs in de omgeving van Boston. Vervolgens ging het naar verschillende andere universiteiten en ten slotte naar middelbare scholieren.

Ontstaan

Voordat Mark Zuckerberg Facebook oprichtte, was hij een tweedejaarsstudent in Psychologie aan het Harvard College. Hij had al meerdere sociale media-websites ontworpen voor zijn medestudenten, zoals facemash.com dat slechts enkele dagen bestond maar in die korte tijd zeer populair werd. Zuckerberg werd er door het universiteitsbestuur van beschuldigd met deze site de privacy van anderen te schenden en de regels te overtreden, maar hij werd uiteindelijk niet vervolgd.

In januari 2004 ontwierp Zuckerberg een code voor een nieuwe, met Facemash vergelijkbare website. Facebook ontstond daadwerkelijk op 4 februari 2004 als "The facebook". De naam komt van de facebook-directories (Nederlands: "smoelenboek") die vaak op intranetten zijn te vinden. Een van de oprichters was Zuckerberg, de andere oprichters waren Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz en Chris Hughes. Binnen 24 uur nadat "The facebook" was opgericht hadden al 1.200 studenten zich geregistreerd, waarna dit aantal snel verder groeide. In eerste instantie konden alleen nog studenten van het Harvard College lid worden, maar al snel werd dit uitgebreid tot de gehele Harvard-universiteit, vervolgens naar andere universiteiten in Boston en de hele Ivy League. Nog enige tijd later werden studenten van de meeste universiteiten in de VS en Canada toegelaten. In augustus 2005 werd de domeinnaam Facebook.com opgekocht voor $200.000.

Groei

In september 2006 werd Facebook geheel openbaar. Vanaf toen kon iedereen van dertien jaar en ouder zich op de site registreren, hoewel deze leeftijdsgrens is blijven variëren afhankelijk van de lokale wetgeving.

Facebook was een van de eerste virtuele gemeenschappen die een publieke web-API aanbood, een manier voor derden om gebruik te maken van de data van Facebook in een eigen (web)applicatie. Dit was een groot succes, wat tot uiting kwam in populaire Facebook-applicaties als Scrabble, Schaken, Poker, FarmVille, CityVille, Gardens of Time en Pet Society. De meeste van deze applicaties werden uitgegeven door Zynga en Playfish. Veel andere virtuele gemeenschappen, waaronder het Nederlandse Hyves, hebben destijds ook dergelijke API's gelanceerd. Enige standaardisatie in dergelijke API's werd gebracht door het OpenSocial-initiatief van Google. Onder meer Googles eigen Orkut heeft zijn API's destijds via die manier toegankelijk gemaakt, maar ook concurrenten als Friendster, hi5, Netlog en Myspace waren van plan dat te gaan doen.

Facebook is sinds mei 2008 ook in het Nederlands te raadplegen. Spaans, Duits en Frans waren de eerste talen waarin Facebook werd vertaald.

Het aantal Facebook-leden nam enorm toe vanaf 2007. In april 2009 had Facebook meer dan 200 miljoen actieve gebruikers en in juli 2010 had het half miljard gebruikers. In 2012 had Facebook ongeveer 1 miljard gebruikers. Eind juni 2017 behaalde Facebook twee miljard actieve gebruikers.

Toename aantal gebruikers Facebook (in miljoen) 2004-2017

Datum	Aantal actieve gebruikers
december 2004	1 miljoen
december 2005	5,5 miljoen
december 2006	12 miljoen
april 2007	20 miljoen
oktober 2007	50 miljoen
augustus 2008	100 miljoen
juli 2009	250 miljoen
september 2009	300 miljoen
juli 2010	500 miljoen
juli 2011	750 miljoen
oktober 2012	1 miljard
juni 2017	2 miljard
december 2019	2,5 miljard

Functies

Registreren / deactiveren / verwijderen profiel

Op Facebook kun je een profiel aanmaken door je te registreren met opgave van je e-mailadres. Bij zowel bezoek aan de website als bij registratie plaatst Meta cookies, software en identificatoren op je computer of mobiel, en op de internetbrowser van je computer of mobiel. Deze cookies verzamelen gegevens (onder andere big data) waarmee het bedrijf inzicht krijgt in onder meer gegevens over je gebruik van andere websites en andere apps - dit verzamelen gebeurt ongeacht of je nu geregistreerd of ingelogd bent of niet. Het registreren geeft je de mogelijkheid om Facebook te gebruiken, dat wil zeggen connecties maken met andere profielen, voorkeuren (likes) delen, gegevens publiceren op je tijdlijn, reageren op andermans tijdlijn.

Bij het deactiveren blijven alle gegevens bewaard. Cookies blijven actief en bij opnieuw aanmelden zullen de oude gegevens weer beschikbaar zijn.

Het eigen profiel met alle op de tijdlijn geplaatste foto's en teksten geheel verwijderen kan ook. Dit kan 90 dagen in beslag nemen. Reacties op andermans 'tijdlijn' worden daarmee niet verwijderd, evenmin als alle geplaatste cookies. Er is echter geen garantie dat Meta al je informatie verwijdert.

Nota bene, Meta onwelgevallige profielen worden door de organisatie verwijderd.

Omslagfoto en profielfoto

Bovenaan de pagina staat een omslagfoto (cover photo), weergegeven met een breedte van 851 pixels en een hoogte van 315 pixels. Als de oorspronkelijke afbeelding een minder langwerpige beeldverhouding heeft, dan vallen boven en onder stroken weg. De hele afbeelding kan men zichtbaar maken door erop te klikken.

De profielfoto (profile picture) wordt vierkant weergegeven met een afmeting van 160 pixels. Deze wordt links onder grotendeels over de omslagfoto weergegeven. Als iemand op Facebook een reactie plaatst, verschijnt zijn of haar profielfoto steeds ernaast in verkleinde vorm.

Privacy

Een gebruiker heeft de mogelijkheid om in te stellen wie onderdelen van de door hem of haar verstrekte informatie kan zien (publiekselectie), en in hoeverre hij of zij wordt geconfronteerd met activiteiten van anderen.

Berichten

Leden kunnen elkaar berichten zenden, als een soort e-mail of sms.

Notities

Een lid kan een tekst, eventueel met afbeeldingen, creëren als Notitie. Er is links op de profielpagina een vak voor Notities, die bij aanklikken de hele paginabreedte beslaat. Er kan worden aangegeven of de Notitie al of niet tevens in de Tijdlijn moet komen. Een notitie kan achteraf bewerkt worden. Dit bewerken is niet als activiteit zichtbaar te maken, en oude versies zijn niet meer te raadplegen. De datum en tijd zijn die van het oorspronkelijke aanmaken. Een alternatief is om voor de nieuwe versie van de inhoud een nieuwe notitie te maken.

"Leuk vinden" en aanverwante functies

Een andere standaardfunctie is dat een Facebook-lid bij elke voor hem toegankelijke post kan aangeven dat hij dit "leuk" vindt (ook wel aangeduid als liken), door op het standaardpictogram met een omhooggestoken duim te klikken. Anderen kunnen zien wie de post "leuk" vonden. Deze functionaliteit is tevens beschikbaar voor posts die men zelf geplaatst heeft. Als een tijdlijn niet alles maar alleen hoogtepunten bevat kan het aantal leden dat iets "leuk" vindt mede bepalen of het in de tijdlijn wordt opgenomen en hoe hoog het op de tijdlijn komt. Liken en andere positieve vermeldingen op de tijdlijn, zoals verjaardagen, geven ook een positieve beloning en maken dat mensen terugkomen op Facebook.

Sinds februari 2016 zijn naast de 'like button' ook de pictogrammen 'geweldig', 'grappig', verbluffend', 'verdrietig' en 'boos' opgenomen, voor als de post geen vrolijk, maar bijvoorbeeld wel een interessant, spraakmakend of aangrijpend bericht is.

Nieuwsoverzicht

Het Nieuwsoverzicht (News Feed) op de startpagina meldt, afhankelijk van de instellingen, activiteiten van vrienden. Inmiddels bepalen algoritmen wat hoog op de startpagina komt en wat lager.

Live

Sinds maart-april 2016 kunnen gebruikers van Facebook live video's streamen. Dit heeft vooral voor bekende personen veel meerwaarde.

Zoeken

In de balk linksboven kunnen zoekvragen of zoekwoorden ingevoerd worden of personen worden gezocht. Met de search filters kan gericht worden gezocht.

Advertentieprogramma Beacon

Begin november 2007 introduceerde Facebook een advertentieprogramma genaamd Beacon. Hiermee worden advertenties getoond op basis van voorkeuren en gedrag van gebruikers en vrienden. Na een paar weken ontstond er commotie bij de gebruikers van Facebook wegens het schenden van de privacy van de gebruikers met Beacon. De nieuwe toepassing zorgde ervoor dat het aankoopgedrag van de gebruikers bij tientallen andere onlinewinkels aan hun vrienden werd getoond. Dit gebeurde zonder duidelijke aankondiging of toestemming. De onlinegemeenschap startte een online protestactie. Na protesten van gebruikers en een petitie van ruim 50.000 gebruikers wijzigde Facebook eind november het advertentieprogramma en maakte het gebruiksvriendelijker.

Selecteren doelgroepen van accounts

Selecteren van accounts door doelgroepselectie met een schatting van de hoeveel mensen die worden bereikt. Indien er meerdere advertenties zijn wordt de advertentie met de hoogste totale waarde weergegeven.

Tijdlijn

De Tijdlijn (Timeline) kwam als nieuwe functionaliteit beschikbaar in december 2011, eerst nog optioneel. Het is een chronologisch (van nieuw naar oud) overzicht van Facebookgebeurtenissen, zoals berichten en foto's die de gebruiker plaatst, met reacties daarop (waaronder het leuk vinden) en het wijzigen van de profielfoto, met de nieuwe foto. Aan het eind staat de geboortedatum (met de geboorte standaard weergegeven als eerste gebeurtenis).

Pagina

Het woord Pagina heeft op Facebook een speciale betekenis. Pagina's zijn voor bedrijven, merken en organisaties zodat ze hun verslagen kunnen delen en met mensen kunnen communiceren. Alleen officiële vertegenwoordigers kunnen een Pagina maken. De auteur van de Pagina kan vervolgens rollen toewijzen aan andere mensen om te helpen met het beheer.

Informatie

Waarom kent Facebook je beter dan je eigen moeder? - Universiteit van Vlaanderen

Echtheid

Facebook schrijft voor dat men zijn eigen naam gebruikt en dat ook de andere persoonsgegevens kloppen. Niet iedereen houdt zich daaraan, de politie ook niet. Soms worden nepaccounts aangemaakt voor positieve of negatieve profilering of het verspreiden van desinformatie.

Geboortedatum

Bij inschrijving als lid moet men zijn geboortedatum opgeven. Personen onder de 13 jaar kunnen geen lid worden. Voor wie jonger is kan dit een reden zijn om niet de echte geboortedatum op te geven. Men kan apart kiezen voor wie de verjaardag te zien is, en voor wie het geboortejaar.

Bewaarduur

Facebook biedt twee opties: een account deactiveren, of een profiel wissen. Deactiveert een gebruiker zijn account, dan blijft alle informatie op de Facebookservers bewaard. Als een gebruiker zijn profiel wist blijft sommige informatie nog drie maanden op de servers aanwezig. Alles wat een gebruiker ooit op een profiel van iemand anders plaatste blijft echter bestaan. Plaatst een Facebookgebruiker iets in een groep of op het prikbord van een ander, dan verdwijnt dat pas als ook die gebruikers hun profiel verwijderen.

Verzamelen en koppelen van informatie

Naast de door de gebruikers ingevoerde gegevens en de gegevens van de adverteerders verzamelt Facebook gegevens zonder interventie van de gebruiker via smartphones, zoals locatiegegevens, telefoonnummers, foto's, video's en audio via de microfoon en camera van de smartphone. Klantgegevens worden geleverd door bedrijven en organisaties. Facebook verzamelt ook gegevens van mensen die niet op Facebook zitten.

Adverteerders kunnen advertenties tonen op basis van surfgedrag. Sommige bedrijven, bijvoorbeeld zorgverzekeraars, hebben de trackingpixel van Facebook op hun site geplaatst. Dit om gepersonaliseerde advertenties te tonen. Door de trackingpixel weet Facebook welke pagina's over bijvoorbeeld specifieke ziektes worden bezocht. Hierdoor kan een opgezochte kwaal worden gekoppeld aan de Facebook-accounts van bezoekers.

Door het inloggen op andere websites met het Facebook-account worden ook het gedrag en de interesses verzameld.

Leveringen van informatie

Facebook levert de gegevens van accounts van gebruikers aan de Amerikaanse overheid. In november 2015 bleek uit een intern rapport dat er sinds een jaar of twee steeds meer verzoeken om persoonlijke gegevens van de regering kwamen.

Monitoren van informatie

Met scansoftware worden berichten en conversaties gemonitord hetgeen op gespannen voet staat met gegevensbescherming.

Onderzoeken met informatie

Facebook doet met de gegevens onderzoek op veel gebieden, zoals gebruikerservaring, artificiële intelligentie, social science.

Voorspellen met informatie

Voorspellen op basis van complexe time series met de gegevens.

Met kunstmatige intelligentie wil Facebook voor adverteerders gaan voorspellen wanneer en wat een gebruiker eventueel wil gaan kopen. Hiervoor wordt een psychologisch profiel samengesteld gebaseerd op gebruikersdata. Dit dient bijvoorbeeld om te voorspellen of een gebruiker merkloyaal is. Op basis daarvan kan worden ingeschat wanneer iemand precies wil overstappen naar een nieuw merk. Op basis hiervan kunnen adverteerders berichten plaatsen in een poging dit te voorkomen. Andere adverteerders kunnen berichten plaatsen om hun merk onder de aandacht te brengen. Het psychologisch profiel zal in ieder geval gebaseerd zijn op locatie, apparaatinformatie, verbonden wifi-netwerken, videoverbruik, interesses en vriendschappen.

Verdienmodel

Facebook verdient aan de geplaatste advertenties, in 2020 maakten advertentie-inkomsten zo'n 98% van de totale omzet uit. Met de verzamelde gegevens van gebruikers kunnen doelgericht advertenties worden getoond aan specifieke, geselecteerde doelgroepen.

Facebook slaat alle gegevens op die de gebruikers invoeren op servers in een eigen beheer. Deze gegevens worden gecombineerd in één grote database met alle informatie van adverteerders of sites waarmee Facebook samenwerkt.

Tegen betaling kan Facebook aan een adverteerder uit de database een gedetailleerde geselecteerde groep van Facebookaccounts aanbieden. Voor een nog betere doelgroepselectie kunnen bedrijven of organisaties eventueel de gegevens aanvullen met levering van eigen gegevens zoals klantgegevens (bijvoorbeeld mailadressen, telefoonnummers en huisadressen), koopgeschiedenis van gebruiker of bekeken items. Echter, het delen van klantengegevens zonder toestemming is in strijd met de privacywetgeving. De gebruikers krijgen de advertentie op hun Facebookpagina te zien. Een deel van de clicks op advertenties komt van bots.

Verder wordt geld verdiend met advertenties die op pagina’s van een grote groep gebruikers worden geplaatst, advertenties die naast zoekopdrachten worden getoond, advertenties waarvoor Facebook een beloning krijgt als een product wordt verkocht en er worden inkomsten gegenereerd als virtuele goederen of cadeaus in de games van Facebook worden gekocht.

Tegen betaling kan een persoonlijk bericht worden gestuurd naar iemand die geen vriend is. Ook tegen betaling wordt een bericht ‘promoted’ en blijft deze langer zichtbaar voor vrienden. Hoe vaak een bericht verschijnt in de Tijdlijn van vrienden, is afhankelijk van de populariteit van het bericht. Door te betalen kan een bericht toch onder de aandacht gebracht worden van alle vrienden.

Facebook verdient ook geld als gebruikers van andere sites via Facebook inloggen.

Gebruikers moeten 'verslaafd' worden aan Facebook, zodat ze de advertenties ook zien. Dit kan bijvoorbeeld door algoritmes die zorgen dat bijdragen, die om wat voor reden dan ook opvallen, meer aandacht krijgen. Want die zorgen voor meer emoties en reacties. Facebook maximaliseert bubbeling, polarisatie, extremisme en conflicten tussen mensen en maatschappijen omdat mensen door ophef maximaal blijven komen en klikken. Overreding wordt daardoor veel meer bepaald door emoties en veelvuldig herhalen dan door argumenten, feiten en bewijs, met het gevaar van manipulatie. Bij adverteren is het bereik voor naamsbekendheid, consideratie, voorkeur en aankoop bij de verschillende doelgroepen van belang.

Controversen

Net als de overige internetgiganten ligt het moederbedrijf Meta onder vuur vanwege mogelijke misbruiken wegens monopolievorming.

Nepnieuws

Op 15 december 2016 maakte Facebook bekend meer maatregelen te gaan nemen om de verspreiding van nepnieuws – valse nieuwsberichten die zich via de site razendsnel verspreiden – tegen te gaan. Er zouden "feitencheckers" (personen die serieus nieuws van fakeberichten scheiden) worden aangesteld. Ook moest het eenvoudiger worden om vals nieuws te rapporteren. De rechtstreekse aanleiding hiertoe waren geruchten dat de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen – waarbij Donald Trump als winnaar uit de bus kwam – door nepnieuws op Facebook zou zijn beïnvloed.

Privacyschendingen, datalekken, beïnvloeding en manipulatie

Persoonsgegevens over iemands ras, seksuele geaardheid, geloofsovertuiging of medische geschiedenis zijn gevoelig omdat de betrokkene hierdoor kan worden onderworpen aan pesten, uitschelden en toewensen van ziekten als kanker, hoon, uitsluiting, sociale afkeur, haatcampagnes, racisme, discriminatie, wraak en vergeldingsacties, terrorisme of geweld. Ook kan het leiden tot woninginbraak, diefstal, identiteitsfraude of stalking.

Cambridge Analytica

In maart 2018 werd bekend dat Facebook de privé-informatie van tientallen miljoenen Facebookgebruikers door databedrijf Cambridge Analytica onvoldoende had afgeschermd. Het laatstgenoemde bedrijf bleek betrokken te zijn geweest bij de verkiezingscampagne van Donald Trump in 2016 en stond toen onder leiding van Steve Bannon. De gelekte data werd gebruikt om profielen te maken van Amerikaanse kiezers om ze daarna persoonlijk te benaderen en in te spelen op hun angsten en verlangens. Facebook was op de hoogte van deze grootste privacyschending en datalek, maar nam pas na twee jaar actie. Zuckerberg bood op 22 maart 2018 publiekelijk excuses aan en gaf toe dat er door Facebook fouten waren gemaakt. Veel mensen van Cambridge Analytica vertrokken naar Data Propria.

Autoriteiten stelden een onderzoek in naar de zaak. De Britse privacytoezichthouder, de Information Commissioner's Office (ICO), legde Facebook een boete op van 500.000 pond (ca. 565.000 euro) vanwege het Cambridge Analytica-schandaal. Het is de maximumboete die de ICO kan opleggen voor het schenden van dataregels.

In april 2019 nam Facebook een voorziening voor een mogelijke boete van US$ 3 miljard van de Amerikaanse Federal Trade Commission (FTC). Aanleiding daarvoor zijn verschillende schandalen zoals met Cambridge Analytica. Met de schandalen zou Facebook de regels van een eerdere schikking in 2011 hebben overtreden. Dat is van belang omdat het FTC alleen boetes kan uitdelen aan bedrijven die opnieuw in de fout zijn gegaan. In juli 2019 oordeelde het FTC dat Facebook tientallen miljoenen mensen heeft bedrogen door misleidende toelichtingen en instellingen. Facebook kreeg van de FTC een recordboete van US$ 5 miljard. Verder moet Facebook de privacy van gebruikers gaan verbeteren door een onafhankelijk privacycommissie in te stellen. Marc Zuckerberg mag zich niet langer met het privacybeleid bemoeien. Facebook hoeft overigens geen schuld te bekennen. De Amerikaanse beurstoezichthouder, de SEC, heeft ook een boete uitgedeeld van 90 miljoen euro omdat Facebook zijn investeerders heeft misleid over de financiële risico's van de privacyschandalen.

Overigen

Facebook deed met succes een proef om te kijken of het opkomstpercentage bij de verkiezingen kon worden opgekrikt.

Facebook benaderde verschillende Amerikaanse zorginstellingen om data van patiënten te verzamelen. Het was de bedoeling de medische status van patiënten te koppelen aan hun activiteit op het sociale netwerk. Zo zouden medische instellingen kunnen bepalen of mensen extra zorg behoeven – bijvoorbeeld omdat ze weinig Facebook-vrienden hebben en niet zo actief zijn op Facebook.

Facebook had een samenwerking met externe databedrijven als Axciom en Experian, die aankoopgedrag verzamelen. Die bedrijven verzamelden de gegevens volgens Facebook om andere bedrijven ‘te helpen in contact te komen met mensen die mogelijk zijn geïnteresseerd in hun producten en diensten’.

In februari 2019 onthulde de website TechCrunch dat Facebook tieners vanaf 13 jaar tot 20 dollar per maand betaalde om een app op hun smartphone te installeren waarmee het socialemediabedrijf al hun doen en laten kon volgen. Apple weerde de app terstond van zijn platform.

De Amerikaanse hoogleraar en sociaal-psycholoog Shoshana Zuboff viseerde vooral Facebook en Google in haar boek The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power, gepubliceerd in 2018.

In juni 2020 raakte bekend dat Facebook de FBI had geholpen bij het opsporen van een kindermisbruiker. Facebook liet daartoe het door hem gebruikte besturingssysteem Tails hacken.

Verdringing van soortgelijke sites

Facebook heeft in sommige landen alternatieven verdreven. Zo zijn voorheen vrij succesvolle sites als Hyves en Netlog ter ziele gegaan doordat zij hun marktaandeel verloren aan Facebook.

Taboe op naakt

Naakt is verboden, maar er zijn, soms na protesten ingevoerde, uitzonderingen.

Moeilijke bereikbaarheid

Facebook staat erom bekend vrij moeilijk bereikbaar te zijn bij problemen. Bij problemen worden gebruikers vaak doorgestuurd naar een pagina met vaak gestelde vragen en hun antwoorden. Hierover maakte Arjen Lubach in zijn show een ludieke sketch. Ook voor journalisten is het bijzonder moeilijk om contact op te nemen met medewerkers als deze een interview willen afnemen.

Rohingya-genocide

De voorzitter van de United Nations fact-finding missions in Myanmar zei dat Facebook een "bepalende rol" speelde in de genocide op Rohingya. Facebook is bekritiseerd omdat het mogelijk maakte dat islamofobe inhoud die gericht is op de Rohingya-bevolking werd verspreid. De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties noemde het platform "een nuttig instrument voor degenen die haat willen verspreiden".

Als reactie hierop verwijderde Facebook accounts die eigendom waren van de strijdkrachten van Myanmar wegens het aanzetten tot haat tegen het Rohingya-volk en "zich schuldig maken aan gecoördineerd niet-authentiek gedrag".

Platformverval

Volgens internetcriticus Cory Doctorow lijdt het platform, net als andere online-platformen en sociale media zoals Amazon, Google Zoeken, X (Twitter), Bandcamp, Reddit, Uber en Unity, aan "platformverval" (platform decay, beter bekend onder de Engelse schuttingterm enshittification): het afnemende gebruikersnut van een online omgeving veroorzaakt door hebzucht.

Zo werd Facebook steeds vaker voorzien van advertenties en aanbevolen onderwerpen, om gebruikers zo lang mogelijk op het platform te houden. Omdat iedereen op het platform aanwezig is, gebruikers, adverteerders en uitgevers, werd het lastig om naar een concurrent over te stappen. Dit plaatste Facebook in een positie om de regels naar zijn hand te zetten, zoals het verhogen van prijzen voor adverteerders. Dit leidde ertoe dat Facebook 132 miljard dollar aan advertentieinkomsten wist te genereren in 2023.

In de media

Rol in de Arabische Lente

Zie ook Arabische Lente

In de Noord-Afrikaanse revoluties van 2011 in Egypte en Tunesië was, naast Twitter, Facebook een belangrijk medium waarmee de opstandelingen zowel met elkaar als met de buitenwereld communiceerden.

De rol van sociale media in de Arabische opstanden is omstreden. Sociale media als Facebook en Twitter hebben bijgedragen aan sociale en politieke mobilisatie maar geen onafhankelijke en beslissende rol hierin gespeeld. Daarbij is Facebook veelvuldig gebruikt door verschillende regimes, waaronder Egypte, ter surveillance en controle van de bevolking.

Rol in de verkiezingen

Had Trump president kunnen worden zonder Facebook? - Prof. Koen Schoors - Universiteit van Vlaanderen

Via Facebook kan iedere potentiële kiezer zijn eigen persoonlijke politieke meest relevante agendapunten te zien krijgen via microtargeting door een politieke partij. De potentiële kiezer kan hierdoor denken dat het belangrijke verkiezingspunten van de partij zijn terwijl ze in werkelijkheid laag op de agenda staan.

Varia

• Op 14 januari 2012 werd een moord gepleegd op de vijftienjarige Joyce (Winsie) Hau in Arnhem, wat later bekend werd als de Facebookmoord.
• Op 21 september 2012 kwam het Nederlandse dorp Haren wereldwijd in het nieuws door Project X Haren: Een 'sweet 16'-feest dat per ongeluk via Facebook tienduizenden aanmeldingen kreeg en voor een enorme toeloop vanuit heel Nederland zorgde. De burgemeester had hierdoor een noodverordening afgegeven. Niettemin vonden er op grote schaal vernielingen en plunderingen plaats.
• Op 4 januari 2016 communiceerde professor Stijn Baert onderzoek van de Universiteit Gent waaruit bleek dat werkgevers gebruik maken van informatie beschikbaar op Facebook om sollicitanten te screenen en dat zodoende een Facebook-profielfoto even determinerend is voor aanwervingskansen als een foto in het curricumum vitae.
• In een driedelige docureeks op VRT, genaamd Facebook en ik neemt journalist Tim Verheyden Facebook uitgebreid onder de loep.

Literatuur

• Steven Levi "Facebook. Achter de schermen." Standaard Uitgeverij, 2020. ISBN 978-94-005-0876-7

Zie ook

• RockMelt, een webbrowser met diepe Facebook-integratie
• Zoeken in Facebook-sociogram, een zoekfunctionaliteit die in juli 2013 op Facebook werd geïntroduceerd
• Corporate Memphis, de minimalistische kunststijl die gebruikt wordt door Facebook (introductie 2017)

Externe link

• Facebook.com

Bronnen

· ·

Facebook

· ·

Meta Platforms