Naar inhoud springen

Spoorlijn Berlijn - Lehrte

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Berlin-Lehrter Eisenbahn)
DB 6107
Berlijn - Lehrte
Spoorlijn Berlijn - Lehrte op de kaart
Totale lengte231,1 km
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorMagdeburg-Halberstädter Eisenbahngesellschaft
Geopend
Lehrter Bhf - Spandau: 15 juli 1871
Spandau - Gardelegen: 1 februari 1871
Gardelegen - Lehrte: 1 november 1871
Huidige statusin gebruik
Type treinRB, RE, IC, ICE
Geëlektrificeerd
Berlin Hbf - Berlin-Spandau: ja
Wustermark - Ribbeck: nee
Bamme - Rathenow: ja
Rathenow - Bindende: nee
Bindfelde - Nahrstedt: ja
Nahrstedt - Oebisfelde: nee
Oebisfelde - Lehrte: ja
Aantal sporen
Berlin Hbf - Berlin-Spandau: 2
Berlin Spandau - Wustermark Rbf: DB 6185
Wustermark Rbf - Ribbeck: 1
Ribbeck - Bamme: DB 6185
Bamme - Bindfelde: 1
Bindfelde - Nahrstedt: 2
Nahrstedt - Oebisfelde: 1
Oebisfelde - Lehrte: 2
Baanvaksnelheid
Berlin Hbf - Berlin-Westhafen: 90
Berlin-Westhafen - Berlin-Spandau: 160
Wustermark Rbf - Ribbeck: 120
Bamme - Oebisfelde: 120
Oebisfelde - Lehrte: 200
BeladingsklasseD4
Treindienst doorDB Fernverkehr
DB Regio Nordost
DB Regio Südost
enno
ODEG
Traject
extv-STR DB 6017 van Berlin Potsdamer Platz in aanleg
extdSTRutdSTR 55 van Brandenburger Tor
extdSTRutdSTRtvSTR DB 6134+DB 6171 van Berlin Südkreuz
extdSTRutdSTRtvSTRexv-KDSTa Lehrter Güterbahnhof
extdSTRutdSTRtvSTRexvKBHFa-STR Lehrter Bahnhof
+ KSTRaq
emtvSTR + lvBHF-L
tvSTR + lvBHF-R
xvKRZu +
0,0 Berlin Hbf DB 6109 Berlin Ostbf - Berlin-Spandau
+ KSTRaq
emtvSTR + lvBHF-L
tvSTR + lvBHF-R
xvKRZu +
0,0 Berlin Hbf DB 6024 Berlin Ostbf - Potsdam Hbf
+
extvSTRe- + utv-STR
tvSTRe +
exvSHI2g+l- +
exv-STRutdENDExedSTRevSHI2g+l-
xmdKRZluutdKRZtummdKRZmumdKRZru tram lijn  M5   M8   M10 
+
exvSTR- + uextv-STRl
uextSTRq + vSTR
+
05 naar Jungfernheide gepland
exdKBHFaexvSHI2gl-vÜSTd Hamburger Bahnhof
dKDSTxaexvÜSTorvSTRd Berlin Hamburger & Lehrter Bhf
edKRZuexvSTRr-STRvÜSTord DB 6019 naar Wedding in aanleg
ddKRZludBRKmqxdKRZrudSTRrvSHI4l-dSHI4+r DB 6171 naar aansl. Berlin-Wedding
ddABZg2dSTRc3extdSTRav-STR Tunnel Moabit 430m
v-STR + STRc1
extv-STR + STR2+4
STRc3 +
v-STR +
v-STR +
extv-STR + STRc1
vSTR+4- +
v-STR +
ddKRZudSTRqxtdKRZxdSHI2gl+rdSHI2+rv-STR DB 6170 van Berlin-Moabit
ddKRZudSTR+rextdSTRvSTRv-STR DB 6020 van Berlin-Moabit
v-STRxvÜSTu+tlevSTRv-STR
+ v-SHI2l
vx-SHI2g+r + vSHI2+r-
vSHI2gl +
v-STR + vSHI2+r-
W381 DB 6097 naar Berlin-Moabit W361
vSTRdABZg+lvKRZodSTRr W361
dmdKRZtdSBHFmdKRZtmvKRZt Westhafen
Metro lijn 09
dKBSTaqvABZgr-STRdSTRvÜSTl Westhafen
v-STRvSTR-eBHFvDST 3,3 Berlin-Moabit
v-STRvSTRvSHI2g+l- DB 6106 van Hamburger & Lehrter Bhf
v-STRvSBHF-STRvSTR- Beusselstraße
vENDEe-STRvÜST
ddWASSERqdBRÜCKE1rdSTRdBRÜCKE1ldWASSERq Verbindungskanal
utdSTRqvSBHF-BHFmdKRZt 5,7 Berlin Jungfernheide Metro lijn 07
ddWASSERqdBRÜCKE1rdSTRdBRÜCKE1ldWASSERq Spree
v-STRvSTR-STRl DB 6170 naar Berlin-Moabit
vxABZglo-STR DB 6020 naar Berlin-Moabit
evSKRZ-Au 100
evSTRr-STR DB 6022 naar Gartenfeld opgebroken
vSTR-STR+l DB 6179 van aansl. Berlin-Charlottenburg
veBHF-STR 7,7 Siemensstadt-Fürstenbrunn
vÜST 10,4 aansluiting Berlin Wiesendamm
v-STRvSHI2l-
v-STRvSTR+lo-STR DB 6109 van Berlin Ostbhf
vÜSTo+lvSTR-
dKRZludKRZmudKRZrudSTR+r lijn van Nonnen-dammallee Gbf
vSTRvDST 10,6 Berlin-Ruhleben Gbf
vSTRvÜSTr
ddSTR+ldKRZludKRZmudKRZrudKRZu DB 6025 van Berlin Westkreuz
dvSTRvSHI2g+ldSHI2gr
dvSTRvSTRdENDEe Spandau Südhafen
ddSTRqdBRÜCKE1rdSTRdBRÜCKE1ldSTRr lijn naar Nonnen-dammallee Gbf
vÜSTrvSHI2gl-
dSBHF-LevBHF-RdSTR Stresow voorheen Spandau Hbf
dWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKEdWBRÜCKE Havel
+
vKBHFxe-BHF-L + lvSBHF-
vBHF-R- + v-STR
12,7 Berlin-Spandau voorheen Spandau West
evSTRdKMWdSTR DB 6107DB 6185
xdSHI2g+ldSHI2r+ldSHI2lrdSHI2g+r
vÜSTdKDSTadSTR 14,4 Berlin-Spandau Gbf
vKRZovABZgr-STR DB 6556 naar Bötzow
vÜSTBlvSHI2g+l-
ddSTRrvÜSTl DB 6100 naar Hamburg-Altona
edSBHFdHST 16,6 Berlin-Staaken
vSTR+GRZq grens Berlijn - Brandenburg
dvSTRexdKDSTa 18,5 Berlin-Staaken
v-STRevSHI2g+l-
vSTR-HST 22,2 Dallgow-Döberitz
vÜSTxl
ddSTRvSHI2gl- 24,1 aansluiting Wustermark Rbf Wot
v-STRdKMWdSTR DB 6179DB 6107
vSTR-SHI2glvSHI2+r DB 6103 naar aansl. Wustermark Awf
vSTRvDST Wustermark Rbf
vSTR-HSTvÜST 26,3 Elstal
vSTRvÜSTr DB 6104 naar Priort
ddSTR+lvKRZodABZgrdSTR DB 6103
ddABZqr+xrvKRZodKRZodABZql+l DB 6087, aansl. Karow Ost - Priort
dev-SHI2g+rdSTRvSTR W45 DB 6102 van aansl. Wustermark Awf opg.
dSKRZ-AhldSKRZ-AhdSKRZ-AhdSKRZ-Ahr 5
dSKRZ-AhldSKRZ-AhdSKRZ-AhdSKRZ-Ahr 10E55
vSTRvSHI2g+l- DB 6108 van Wustermark Rbf
ddSTRvSHI2g+l- DB 6105 van Priort
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Havelkanal (86 m)
vSTR-BHF 30,4 Wustermark
edKRZedABZgr DB 6105 naar Nauen opg.
edKRZedABZg+r aansl. Awn, DB 6506 van aansl. Wustermark Awb
vÜSTr 81,3
vSTR-eHST 35,4 Neugarten
vSTR-ABZgl 35,7 DB 6888 naar Ketzin aansl. Neugarten
edKRZedKRZu DB 6508, Nauen - Röthehof
vSTR-eBHF 43,5 Groß Behnitz
vSHI2g+l- 48,9 aansl. Ribbeck
DB 6107DB 6185
dBHF 52,2 Buschow
dBHF 60,7 Nennhausen
vSHI2gl- 65,6 aansl. Bamme
DB 6185DB 6107
vÜSTl
devKRZuexdSTR+r DB 6512 van Neustadt (Dosse)
duexdSTR+rdSTRdSHI2glxdSHI2gxl+rexdSHI2+r lijn van Nauen opgebroken
duexdKBHFedSTRvBHFexdDST 70,9 Rathenow
dSTRdSHI2g+ldSHI2gr+xlexdSHI2r
dvÜSTrdSTRl DB 6512 naar Brandenburg Hbf
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Havel 230m
vSTR-eABZg+r DB 6873 van Rathenow Nord opgebroken
vSTR-BHF 79,4 Großwudicke
vSTR+GRZq grens Brandenburg - Saksen-Anhalt
vSTR-eBHF 85,8 Schönhauser Damm
exSTRc2 +
exv-STR3 + vSTR
DB 6882 naar Hohengöhren
+
exABZq1 +
evKRZu + exSTRc4
exvSTR+r- +
DB 6887 van Sandau (Elbe)
v-STRvSTR-exABZg+l DB 6885 van Genthin opgebroken
v-STRxvÜSTxl
v-STRvBHF-exKBHFe 92,3 Schönhausen (Elbe)
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Elbebrücke Hämerten 838m
vSTR-HST 97,1 Hämerten
dSHI2+ldSHI2glrd-KRZ2+4udSTRc3 aansl. Staffelde
vSTRdKRZc1udSTR+4
vSTR-SHI2ld-KRZ2+4udKRZc3o
v-STRddKRZc1udKRZ2+4o-dSHI2+r
+
v-STR + v-SHI4+l
v-SHI4r + STRc2
vSTR3- + v-STR
DB 6427 van aansl. Staffelde
+
v-STR + STRc2
STR3+1 +
STRc4 + v-STR
ddABZg+1dSTRc4dSTR 99,9 aansl. Bindfelde, DB 6428 van aansl. Staffelde
dxvSTR-STR+rodSTR DB 6895 van Stendal Ost opg.
v-STRxdABZg+lLSTRqdKRZo DB 6894 van Tangermünde
v-STRdHSTdSTR Stendal Vorbf
ddABZg+rdSTRdSTR DB 6897 van Arendsee
dvÜSTldSTR+ldLSTRqdKRZo DB 6402 van Magdeburg Hbf
v-STRdSHI2gl+ldSHI2glr+rdSHI2+rdSTR
ddBHF-LdBHF-MdBHF-RvSTR 105,1 Stendal
v-STRvÜSTrvDST-STR Stendal Gbf
dvÜSTvÜSTrdSTR
v-STRvÜSTvSTR
dvSTR-STRrovSTRdSTR DB 6401 naar Wittenberge
ddKRZudSTRqdSTRrvSTR DB 6899 naar Uelzen
+
v-SHI2l +
vSTRc2 + vSHI2+r-
vSTR3 +
+
+
vSTR- + vSTR+1
vSTRc4 +
vHST-STR 112,4 Möringen (Altm)
vÜSTl 115,8 aansl. Nahrstedt
vBHF-STR 117,8 Vinzelberg
vBHF-STR 124,0 Uchtspringe
vBHF-STR 131,3 Jävenitz
ddSTR+lvKRZu DB 6906 van Haldensleben
dedABZg+rvSTR DB 6991 van Kalde (Milde)
devÜSTldSTR
dexdKBHFe-LdBHF-RdSTR 137,5 Gardelegen
vBHF-STR 145,2 Solpke
vBHF-STR 151,6 Mieste
vBHF-STR 157,7 Miesterhorst
dWBRÜCKEdWBRÜCKE Mittellandkanal 108m
veABZg+r-STR DB 6900 van Salzwedel vanaf 1995
STRc2d-KRZ3+1udSHI2r
dSTR+1dKRZc4u
dvSTRdSTR+l DB 6409 van aansluiting Glindenberg
exdSHI2+lredSHI2grvÜST DB 6900 van Salzwedel tot 1995
exdBHF-LedBHF-MvBHF-R 167,3 Oebisfelde
exdSHI2lredSHI2g+rvSHI2g+l- DB 9175 naar Wittingen West opgebroken
vÜSTrxl
vSTR-eABZgl DB 1945 naar Helmstedt opgebroken
dKMWdSTR DB 6185DB 6107
vSTR+GRZq grens Saksen-Anhalt - Nedersaksen
v-STRevSHI2gl- DB 1951 naar Velpke
dveABZg+l-STRexdABZql DB 1952 van Schandelah
veHST-STR 171,4 Danndorf
vÜSTldSTR+ldKDSTeq Industriegebiet Vogelsang
v-STRvÜSTl
dedBHFvSTR-DST 176,5 Vorsfelde
v-STRvSHI2g+l-
vÜSTr
dSHI2+ldSHI2lrdSHI2g+rd
dSTRdKBSTavSTR- opstelterrein
dSHI2g+ldSHI2gr+ldSHI2grd
vBHFvSTR- 180,9 Wolfsburg Hbf
v-SHI2g+rvSTR-
dvÜSTexdSTR+l DB 1953 van BS-Gliesmarode opgebroken
ddSKRZ-AhldSKRZ-AhexdSKRZ-Ahr 39
dSHI2+lrdSHI2grxvÜSTlxr DB 1955 van Werkbf VW Wolfsburg
dDSTvBHFdKDSTe 185,6 Fallersleben
v-SHI2g+rvSTR-
vÜSTur
vSTR-STRl DB 1956 naar Weddel (Braunschw)
hKRZWaed Mittellandkanal
HSTd 192,1 Calberlah
TUNNEL1Wd Elbe-Seitenkanal- Tunnel 970m
dSTR+ldKRZu DB 1902 van Braun-schweig Hbf vanaf 1913
vÜSTr
vBHF 198,4 Gifhorn
dSHI2gldSHI2gxl+r DB 1902 naar Braunschweig tot 1913
vSTRr-STR DB 1962 naar Wieren
HSTd 206,3 Leiferde (b Gifhorn)
WBRÜCKE1d 211,8 Oker
BHFd 213,7 Meinersen
eTBHFxuexdABZq+r 216,3 Plockhorst, DB 1772, Celle - BS-Gliesmarode
eABZg+lexdABZql DB 1723 van Peine opgebroken
HSTd 219,7 Dedenhausen
WBRÜCKE1d Fuhse
BHFd 223,9 Dollbergen
BHFd Immensen-Arpke
SKRZ-Aud 2E30
vSTR-STR+l DB 1730 van Braunschweig Hbf
v-STRvSTR-STR+l DB 1770 van Nordstemmen
v-STRvÜSTBr
ddKRZc2udSTR3dSTR
dSHI2+ldKRZ3+1u-dSTRc4dSTR
dSTRdSHI2gldSHI2+lrdSHI2r
vÜSTBlvSTR-
dSTRvÜSTo+rd
dSTRdSHI2g+ldSHI2gr+xld DB 1770 van Nordstemmen tot 1990
dSHI2g+ldSHI2gr+xledSHI2grd
vSBHF-LdBHF-Rd 231,1 Lehrte
vÜSTvSTR- DB 1720 naar Cuxhaven
vSTR DB 1734 naar Hannover Hbf
v-STR DB 1730 naar Hannover Hbf

De spoorlijn Berlijn - Lehrte (ook wel: Berlin-Lehrter Bahn) is een hoofdspoorlijn en hogesnelheidslijn in de Duitse deelstaten Berlijn, Brandenburg, Saksen-Anhalt en Nedersaksen. De lijn loopt in een oost-westrichting en verbindt Berlijn met Lehrte (bij Hannover). De lijn is als DB 6107 onder beheer van DB Netze. Gedurende de Duitse deling stond het gedeelte tussen Vorsfelde en Lehrte als DB 1950 onder beheer van DB Netze.

Tracébeschrijving

[bewerken | brontekst bewerken]
Elbebrug Hämerten bij Stendal (2010)

De huidige spoorlijn is 231 kilometer lang en loopt vanaf Berlin Hauptbahnhof in westelijke richting naar Berlin-Spandau, vanaf hier verder via Rathenow, Stendal, Oebisfelde, Wolfsburg en Gifhorn. In Lehrte takt de lijn aan op de spoorlijn Hannover - Braunschweig in de richting van Hannover.

De Lehrter Bahn is tussen Oebisfelde en Lehrte uitgebouwd als hogesnelheidslijn. Tussen Berlijn en Oebisfelde is de hogesnelheidslijn naast en over het tracé van de Lehrter Bahn gebouwd. Op deze lijn is de maximumsnelheid 250 km/h.

Bouw en exploitatie

[bewerken | brontekst bewerken]
Lehrter Bahnhof in 1900

De Magdeburg-Halberstädter-Eisenbahngesellschaft (MHE) kreeg in 1867 de concessie voor de bouw van deze spoorlijn, evenals een zijlijn van Stendal via Salzwedel naar Uelzen, de zogenaamde Amerikalinie. De spoorlijn zal de reistijd tussen Berlijn en Hannover, in vergelijking met de bestaande spoorlijn via Potsdam, Maagdenburg, Oschersleben, Wolfenbüttel en Braunschweig, flink verkorten. De spoorlijnen gingen in de volgende fases open:

  • Berlin Lehrter Bahnhof - Spandau: 15 juli 1871
  • Spandau - Gardelegen: 1 februari 1871
  • Gardelegen - Lehrte: 1 november 1871

De Berlin-Lehrter Bahn werd in december 1879 door de nationalisering van MHE eigendom van het Koninkrijk Pruisen. Samen met andere maatschappijen werd de MHE in 1 juli 1886 geliquideerd en onderdeel van de Preußische Staatseisenbahnen. In Berlijn (Charlottenburg) werd het emplacement van de Lehrter Bahn met de toenmalige nog gescheiden Hamburger Bahn qua gebouwen en exploitatie steeds meer verenigd. Dit proces werd door de scheiding van het reizigers- en goederenverkeer in Berlijn door de ringlijn tussen Wustermark en Nauen, de nieuw- en ombouw van het station van Spandau en de opening van het rangeerstation Wustermark voor de Eerste Wereldoorlog afgesloten.

Transittrein uit Hamburg rijdt door de grensovergang bij station Staaken (1986)

De spoorlijn werd steeds belangrijker doordat het een verbinding was voor reizigers- en goederenverkeer tussen Berlijn en Hannover, Bremen en het Ruhrgebied. Door de Duitse deling na de Tweede Wereldoorlog verloor de spoorlijn grotendeels het reizigersverkeer. Door herstelbetalingen was de spoorinfrastructuur in de Sovjet-bezettingszone tot het minimum gereduceerd, waardoor er bij aansluitingen veel tijd verloren ging. In Berlijn werd het overgebleven verkeer op andere lijnen en stations geconcentreerd, waardoor het station Lehrter Bahnhof in 1952 werd gesloten en in 1958 werd gesloopt.

In 1974 werd de 970 meter lange Elbe-Seitenkanal-Tunnel geopend onder de nieuw gebouwde Elbe-Seitenkanal.

Vanaf 1976 gebruiken de interzonale treinen tussen Berlijn en Hamburg de Lehrter Bahn tussen Wustermark en Berlijn. Daarvoor werd een nieuw controlestation Staaken gebouwd. Na de Duitse hereniging rijden er vanaf 1991 weer langeafstandstreinen van Berlijn naar Hannover.

Ontwikkeling van de Hamburger en Lehrter Bahn in Berlijn

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de aansluiting op de nieuwe Berlijnse Ringbahn ontstond in 1879 bij Fürstenbrunn een verbinding naar het goederenstation Charlottenburg-Westend (tegenwoordig Westend). Deze verbinding werd in 1882 als Lehrter Stadtbahnanschluss naar station Berlin-Charlottenburg verlegd, om een verknoping voor reizigerstreinen met de nieuwe Berlijnse Stadtbahn mogelijk te maken. Met hetzelfde doel kwam ook in 1882 voor de Hamburger Bahn de Hamburger Stadtbahnanschluss tussen Ruhleben en station Berlin-Charlottenburg in gebruik.

Door de nationalisering konden de parallel liggende netwerken en het verkeer in Berlijn en Spandau op de Hamburger en Lehrterbahn samengevoegd en heringericht worden:

  • Verplaatsen van het reizigersverkeer van de Hamburger Bahnhof naar de Lehrter Bahnhof en het sluiten van de Hamburger Bahnhof in oktober 1884;
  • Samenvoegen van goederenstations in Berlijn tot "Berlin Hamburger u Lehrter Gbf" kort "Berlin H u L", tot mei 1893;
  • Herstructureren van de stations langs de Lehrer en Hamburger Bahn in Spandau naar een goederenstation ten westen van de Havel en een reizigersstation ten oosten van de Havel tussen 1888 en 1892. Enkele jaren hiervoor (1885) werd er een goederenspoor gebouwd, om buiten Berlijn een verbinding tussen beide spoorlijnen mogelijk te maken;
  • Gelijktijdig werden beide spoorparen tussen Berlijn en Spandau niet meer naar richting gebruikt (Hamburg, Lehrte) maar naar reizigers- en goederenverkeer. De sporen van de Lehrter Bahn worden sindsdien gebruikt door uitsluitend goederentreinen. In de omgeving van het uitgebreide station Moabit kwam het met de samenhang van de uitbreiding van de Ringbahn naar vier sporen tot eveneens grote veranderingen.

Op het station Putlitzstraße vond vanaf 1898 het overstappen plaats tussen de Noordringtreinen en de voorstedelijke treinen Spandau - Berlijn Lehrter Bahnhof. Daarnaast werd er aan de Lehrter Bahn nog een aantal stations geopend, namelijk:

  • Staaken (1900);
  • Fürstenbrunn (1905) voor de werknemers in Siemensstadt;
  • Jungfernheide (1908).

Op 16 oktober 1917 vond er een zwaar spoorwegongeval in het station van Schönhausen (Elbe) plaats. Een speciale trein met kinderen reed op een goederentrein. 26 mensen kwamen om het leven, 16 raakten er gewond.

In station Isenbüttel-Gifhorn (later: Gifhorn) veroorzaakte een goederentrein op 22 februari 1941 een van de zwaarste spoorwegongevallen van Duitsland. De goederentrein had een rood sein over het hoofd gezien en reed met volle snelheid op een vertrekkende reizigerstrein. Er kwamen 122 mensen, de meeste waren Belgische gevangenen, om het leven, daarnaast raakten er 80 mensen zwaar gewond.

Hogesnelheidslijn

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Spoorlijn Berlijn - Oebisfelde voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de jaren '80 waren er plannen, de Lehrter Bahn tot een hogesnelheidslijn (HSL) voor het transitverkeer tussen West-Duitsland en West-Berlijn uit te bouwen. Parallel zou het bestaande spoor van de Lehrter Bahn voor het treinverkeer binnen de DDR beschikbaar blijven, maar er zouden geen verbindingen tussen de spoorlijnen komen.

Dat dit basisplan voor de pas in 1998 in gebruik genomen HSL was, bleef nadien merkbaar. De ICE's rijden 250 km/h op de nieuwe hogesnelheidslijn en de regionale dieseltreinen op de oorspronkelijke Lehrter Bahn maximaal 120 km/h. De stations die aan de geëlektrificeerde HSL liggen (bijv. station Groß Behnitz), kunnen niet door elektrische regionale treinen gebruikt worden, omdat het derde spoor niet geëlektrificeerd is.

Tussen kilometer 150 en 157 (Mieste - Miesterhorst) werden bij de bouw van de HSL al betonnen masten geplaatst voor de bovenleiding, alleen de bovenleiding werd niet geïnstalleerd. Doordat de uitbreidingen van de bestaande spoorlijn steeds meer gereduceerd werden, bleef ook de elektrificatie van de bestaande spoorlijn uit tussen Oebisfelde en Wustermark (met uitzondering van Stendal).

Grote ombouw van het emplacement van Spandau

[bewerken | brontekst bewerken]
Stationsgebouw van het oude station Spandau (tot 1997), tegenwoordig S-Bahn-station Berlin-Stresow (2011)
Station Spandau West en het goederenstation Spandau (1986)

De staag gegroeide langeafstands-, voorstedelijke en goederentreinen maakte een grondige verbouwing van het emplacement van Spandau tussen 1905 en 1912 noodzakelijk. Ook moesten de faciliteiten voor het goederenverkeer, die voor vele Berlijnse emplacementen te klein geworden waren, naar buiten worden verplaatst.

Tussen Ruhleben en het goederenstation Spandau werden de oude, voor het laatst door goederentreinen gebruikte tracé van de Lehrter Bahn gesloopt en door zes à acht sporige lijnen op een spoordijk gebouwd. Deze spoordijk volgde het tracé van de Hamburger Bahn. De langeafstands-, voorstedelijke en goederentreinen kregen eigen sporen.

Westelijk van het goederenstation van Spandau (Spandau West) ontstond in 1908 nieuwe reizigerstreinsporen voor de Lehrter Bahn, die bij de gemeentegrens van Staaken van de Hamburger Bahn aftakte. De al ten oosten van Spandau aftakkende sporen (oorspronkelijke sporen van de Lehrter Bahn) werden sindsdien alleen door goederentreinen gebruikt. Naast de goederentreinen naar Hannover namen ook goederentreinen naar Hamburg gebruik van deze sporen. In 1909 kwam het Rangeerstation Wustermark in gebruikt, die het rangeren van Spandau en deels van Moabit en "H u L" overnam. In 1911 werd het goederenstation Ruhleben voor diverse spoorlijnen geopend.

Gelijktijdig werd voor het groeiende voorstedelijke verkeer met de Berlijnse Stadtbahn een speciale spoor ingericht en tot het nieuwe Vorortbahnhof Spandau West (geopend 1910) ten westen van de Havel verlengd. In 1911 kwam de Spandauer Vorortbahn, die vanaf station Heerstraße van de Hamburger Stadtbahnanschluss afbuigt en via de stations Rennbahn (al in 1909 geopend) en Pichelsberg loopt, volledig in bedrijf.

Bij het verleggen van de Stadtbahnanschluss tussen Heerstraße en station Charlottenburg naar het zuidwesten kreeg ook deze lijn zijn eigen voorstedelijke sporen. In augustus 1928 werd het elektrische S-Bahn-verkeer naar Spandau in gebruik genomen. Alhoewel de S-Bahn vroeger naar Wustermark gepland was, kreeg de S-Bahn eerst in 1951 een verlenging naar Staaken. In 1980 werd de S-Bahn verkort tot Spandau, de S-Bahn keerde niet meer terug in Staaken.

Treindiensten

[bewerken | brontekst bewerken]

De Deutsche Bahn verzorgt het personenvervoer op dit traject met ICE, IC, RE en RB treinen. De Ostdeutsche Eisenbahn en enno verzorgen het vervoer met RE en RB treinen.

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
ICE 3 InterCityExpress (DB Fernverkehr) Berlin HbfHannover HbfFrankfurt (Main) Hbf – [ Darmstadt Hbf ] / [ Mannheim HbfStuttgart HbfUlm HbfAugsburg HbfMünchen Hbf ]
ICE 10 InterCityExpress (DB Fernverkehr) Berlin GesundbrunnenBerlin HbfBerlin SpandauWolfsburg HbfHannover Hbf – [ Bremen HbfOldenburg (Oldb) Hbf ] / [ Bielefeld HbfHamm (Westf) – [ Hagen HbfWuppertal HbfKöln HbfBonn HbfKoblenz Hbf ] / [ Dortmund HbfBochum HbfEssen HbfMülheim (Ruhr) HbfDuisburg HbfDüsseldorf FlughafenDüsseldorf HbfKöln Messe/DeutzKöln Hbf ] Vanaf Hamm één treindeel naar Keulen en één naar Düsseldorf. Één trein per dag tussen Berlijn en Oldenburg.
ICE 11 InterCityExpress (DB Fernverkehr) [ Berlin OstbahnhofBerlin HbfBerlin-SpandauBraunschweig HbfHildesheim HbfGöttingenKassel-WilhelmshöheFuldaHanau HbfFrankfurt (Main) Hbf ] / [ Wiesbaden HbfMainz HbfWorms Hbf ] – Mannheim HbfStuttgart HbfUlm HbfAugsburg HbfMünchen-PasingMünchen Hbf Één trein van Wiesbaden naar München.
ICE 12 InterCityExpress (DB Fernverkehr) Berlin OstbahnhofBerlin HbfBerlin-SpandauWolfsburg HbfBraunschweig HbfHildesheim HbfGöttingenKassel-WilhelmshöheFuldaHanau HbfFrankfurt (Main) HbfMannheim HbfKarlsruhe HbfOffenburgFreiburg (Breisgau) HbfBasel Bad BfBasel SBBLiestalOltenBernThunSpiezInterlaken WestInterlaken Ost
ICE 28 InterCityExpress (DB Fernverkehr) [ Hamburg-AltonaHamburg DammtorHamburg HbfLudwigslustWittenbergeBerlin Spandau ] / [ [ WarnemündeRostock HbfWaren (Müritz)Neustrelitz Hbf ] / [ Ostseebad BinzStralsund HbfGreifswaldZüssowAnklamPasewalkPrenzlauAngermündeEberswalde ] – Berlin Gesundbrunnen ] – Berlin HbfBerlin SüdkreuzLutherstadt WittenbergLeipzig HbfNaumburg (Saale) Hbf – [ Erfurt HbfGothaEisenach ] / [ Jena ParadiesSaalfeld (Saale)LichtenfelsBambergErlangenNürnberg Hbf – [ Ingolstadt Hbf ] / [ Augsburg HbfMünchen-Pasing ] – München HbfTutzingMurnauOberauGarmisch-PartenkirchenMittenwaldSeefeldInnsbruck Hbf ] Elk uur tussen Hamburg en Leipzig. Twee treinen per dag naar Innsbruck.
IC 16 Intercity (DB Fernverkehr) Berlin SüdkreuzBerlin HbfHannover HbfGöttingenFuldaHanau HbfFrankfurt (Main) HbfDarmstadt HbfHeidelberg HbfStuttgart Hbf
IC/EC 27 Intercity/Eurocity (DB Fernverkehr) [ Westerland (Sylt)HusumHamburg-AltonaHamburg DammtorHamburg HbfBüchenLudwigslustWittenbergeBerlin Spandau ] / [ [ Rostock HbfWaren (Müritz)Neustrelitz Hbf ] / [ Ostseebad BinzStralsund HbfGreifswaldZüssowPasewalkAngermünde ] – Berlin Gesundbrunnen ] – Berlin HbfBerlin SüdkreuzDresden HbfBad SchandauDěčín hl. n.Ústí nad Labem hl. n.Praha-HolešovicePraha hl. n.Pardubice hl. n.Česká TřebováBrno hl. n.BřeclavKútyBratislava hl. st.Nové ZámkyŠtúrovoSzobNagymaros-VisegrádVácBudapest Keleti 1 trein per dag tussen Westerland en Berlijn, tussen Binz/Rostock en Berlijn alleen 's zomers.
IC/EC 32 Intercity (DB Fernverkehr) [ [ Ostseebad BinzStralsund HbfGreifswald ] / [ Seebad HeringsdorfZinnowitz ] – ZüssowPasewalkAngermündeBerlin Gesundbrunnen ] / [ Dresden HbfBerlin SüdkreuzBerlin Hbf ] – Berlin-SpandauStendal HbfWolfsburg HbfHannover Hbf – [ HerfordBielefeld HbfGütersloh HbfHamm (Westf)Dortmund HbfBochum HbfEssen HbfMülheim (Ruhr) Hbf ] / [ Osnabrück HbfMünster HbfRecklinghausen HbfWanne-Eickel HbfGelsenkirchen Hbf [ Essen HbfMülheim (Ruhr) Hbf ] / [ Oberhausen Hbf ] ] – Duisburg Hbf – [ [ Krefeld Hbf ] / [ Düsseldorf FlughafenDüsseldorf HbfNeuss Hbf ] – Mönchengladbach HbfAachen Hbf ] / [ Düsseldorf FlughafenDüsseldorf HbfKöln HbfBonn HbfRemagenAndernachKoblenz HbfBingen (Rhein) HbfMainz HbfWorms HbfMannheim HbfHeidelberg HbfVaihingen (Enz)Stuttgart Hbf – [ ReutlingenTübingen ] / [PlochingenGöppingenUlm Hbf – [ Biberach (Riß)RavensburgFriedrichshafen StadtLindau HbfBregenzDornbirnFeldkirchBludenzLandeck-ZamsImst-PitztalTelfs-PfaffenhofenInnsbruck Hbf ] / [ GünzburgAugsburg HbfMünchen-PasingMünchen HbfRosenheimBad EndorfPrien a ChiemseeTraunsteinFreilassingSalzburg HbfGolling-AbtenauBischofshofenSt. Johann im PongauSchwarzbach-St. VeitDorfgasteinBad HofgasteinBad GasteinMallnitz-ObervellachSpittal-MilstätterseeVillach HbfVelden am WörtherseePörtschach am WörtherseeKrumpendorf am WörtherseeKlagenfurt Hbf ] ] 's Zomers één trein per richting per week tussen Keulen en Binz/Heringsdorf. Enkele treinen tussen Hannover en Essen via Münster. Één trein per dag vanaf Ulm naar Innsbruck. Doordeweeks één trein per dag vanaf Stuttgart naar Tübingen.
140/240 IC 77 Intercity (NS International / DB Fernverkehr) Amsterdam CentraalHilversumAmersfoort CentraalApeldoornDeventerHengeloBad BentheimRheineOsnabrück HbfBünde (Westf)Hannover HbfBerlin-SpandauBerlin HbfBerlin Ostbahnhof Stopt niet in Almelo. Rijdt elke twee uur.
FLX 30 FLX (FlixTrain) Aachen HbfKöln HbfDüsseldorf HbfDuisburg HbfEssen HbfBochum HbfDortmund HbfHamm (Westfalen)Gütersloh HbfBielefeld HbfHerfordHannover HbfStendalBerlin-SpandauBerlin HbfBerlin SüdkreuzElsterwerdaDresden-NeustadtDresden Hbf Dienstregeling Flixtrain FLX30. Flixtrain (8 april 2024). Geraadpleegd op 19 april 2024.
IRE Interregio-Express (DB Regio) Berlin OstbfBerlin HbfBerlin Zoologischer GartenBerlin-SpandauStendal HbfSalzwedelUelzenLüneburgHamburg-HarburgHamburg Hbf Enkele treinen per dag
RE 4 Regional-Express (Ostdeutsche Eisenbahn) JüterbogLudwigsfeldeBerlin SüdkreuzBerlin Potsdamer PlatzBerlin HbfBerlin-SpandauWustermarkRathenowStendal Hbf
RE 6 Regional-Express (DB Regio) WittenbergePritzwalkWittstock (Dosse)KremmenHennigsdorf (b Berlin)Berlin-SpandauBerlin Gesundbrunnen Prignitz-Express
RE 30 Regional-Express (enno) Hannover HbfLehrteGifhornWolfsburg Hbf
RB 10 Regionalbahn (DB Regio) Berlin SüdkreuzBerlin HbfBerlin-SpandauNauen
RB 13 Regionalbahn (DB Regio) Berlin-SpandauWustermark
RB 21 Regionalbahn (DB Regio) WustermarkPotsdam HbfBerlin-WannseeBerlin-CharlottenburgBerlin HbfBerlin Friedrichstraße
RB 34 Regionalbahn (ODEG) RathenowStendal Hbf
RB 35 Regionalbahn (DB Regio Südost) Wolfsburg HbfOebisfeldeGardelegenStendal Hbf 1x per twee uur in het weekend

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Berlin Hbf
DB 6134, spoorlijn tussen Berlin Hauptbahnhof en Berlin Südkreuz
DB 6171, spoorlijn tussen de aansluiting Berlin-Wedding en Berlin Südkreuz
Berlin-Moabit
DB 6097, spoorlijn tussen Berlin Moabit W381 - W361
DB 6106, spoorlijn tussen Hamburger und Lehrter Bf en Berlin-Moabit
DB 6170, spoorlijn tussen Berlin-Moabit en Berlin-Moabit (ringbaan)
Aansluiting Berlin Wiesendamm
DB 6179, spoorlijn tussen aansluiting Berlin-Charlottenburg en Wustermark
Berlin-Spandau
DB 6025, spoorlijn tussen Westkreuz en Berlin-Spandau
DB 6100, spoorlijn tussen Berlijn en Hamburg
DB 6109, spoorlijn tussen Berlin Ostbahnhof en Berlin-Spandau
DB 6179, spoorlijn tussen aansluiting Berlin-Charlottenburg en Wustermark
DB 6185, spoorlijn tussen Berlin-Spandau en Oebisfelde
Wustermark Rangierbahnhof
DB 6103, spoorlijn tussen Wustermark Awf en Wustermark Rbf Wot
DB 6104, spoorlijn tussen Priort en Wustermark
DB 6108, spoorlijn tussen Wustermark Rangierbahnhof W 386 en W 46
DB 6179, spoorlijn tussen aansluiting Berlin-Charlottenburg en Wustermark
Wustermark
DB 6102, spoorlijn tussen de aansluiting Wustermark Awf en Wustermark W45
DB 6105, spoorlijn tussen Priort en Nauen
DB 6108, spoorlijn tussen Wustermark Rangierbahnhof W 386 en W 46
DB 6506, spoorlijn tussen de aansluiting Wustermark Awn en de aansluiting Wustermark Awb
Neugarten
DB 6888, spoorlijn tussen Neugarten en Ketzin
Rathenow
DB 6512, spoorlijn tussen Brandenburg Hbf en Neustadt (Dosse)
Großwudicke
DB 6873, spoorlijn tussen Großwudicke en Rathenow Nord
Schönhauser Damm
DB 6882, spoorlijn tussen Schönhauser Damm en Hohengöhren
Schönhausen (Elbe)
DB 6885, spoorlijn tussen Genthin en Schönhausen
DB 6887, spoorlijn tussen Schönhausen (Elbe) en Sandau
aansluiting Bindfelde
DB 6427, spoorlijn tussen de aansluiting Staffelde en de aansluiting Bindfelde
DB 6428, spoorlijn tussen de aansluiting Staffelde en de aansluiting Bindfelde
Stendal
DB 6401, spoorlijn tussen Stendal en Wittenberge
DB 6402, spoorlijn tussen Maagdenburg en Stendal
DB 6894, spoorlijn tussen Stendal en Tangermünde
DB 6895, spoorlijn tussen Stendal Ost en Stendal Vorbahnhof
DB 6897, spoorlijn tussen Stendal en Arendsee
DB 6899, spoorlijn tussen Stendal en Uelzen
aansluiting Nahrstedt
DB 6185, spoorlijn tussen Berlijn en Oebisfelde
Gardelegen
DB 6906, spoorlijn tussen Haldensleben en Gardelegen
DB 6991, spoorlijn tussen Gardelegen en Kalbe (Milde)
Oebisfelde
DB 1945, spoorlijn tussen Helmstedt en Oebisfelde
DB 1951, spoorlijn tussen Velpke en Oebisfelde
DB 6185, spoorlijn tussen Berlijn en Oebisfelde
DB 6399, spoorlijn tussen Oebisfelde en Fallersleben
DB 6409, spoorlijn tussen de aansluiting Glindenberg en Oebisfelde
DB 6900, spoorlijn tussen Oebisfelde en Salzwedel
DB 9175, spoorlijn tussen Wittingen en Oebisfelde
aansluiting Grafhorst
DB 1952, spoorlijn tussen Schandelah en de aansluiting Grafhorst
Vorsfelde
DB 6399, spoorlijn tussen Oebisfelde en Fallersleben
Fallersleben
DB 1953, spoorlijn tussen Braunschweig-Gliesmarode en Fallersleben
DB 1955, spoorlijn tussen Fallersleben en Werkbahnhof VW Wolfsburg
DB 1956, spoorlijn tussen Weddel en Fallersleben
DB 6399, spoorlijn tussen Oebisfelde en Fallersleben
Gifhorn
DB 1902, spoorlijn tussen Braunschweig Hbf en Gifhorn
DB 1962, spoorlijn tussen Gifhorn en Wieren
Plockhorst
DB 1772, spoorlijn tussen Celle en Braunschweig Hbf
DB 1723, spoorlijn tussen Plockhorst en Peine
Lehrte
DB 1720, spoorlijn tussen Lehrte en Cuxhaven
DB 1730, spoorlijn tussen Hannover Hbf en Braunschweig Hbf
DB 1734, spoorlijn tussen Hannover Hbf en Lehrte
DB 1770, spoorlijn tussen Lehrte en Nordstemmen
  • Peter Bley: 150 Jahre Eisenbahn Berlin-Hamburg. alba-Verlag, Düsseldorf 1996, ISBN 3-87094-229-0.
  • Bernd Kuhlmann: Bahnknoten Berlin. Verlag GVE, Berlin 2006, ISBN 3-89218-099-7.
  • Alfred von der Leyen (ed.): Berlin und seine Eisenbahnen – 1846-1896. Nachdruck, Verlag Aesthetik und Kommunikation, Berlin 1982, ISBN 3-88245-106-8.
  • Eisenbahnatlas Deutschland. Schweers + Wall, Aachen 2014, ISBN 978-3-89494-145-1.
  • Wolfgang Philipps: „Die beste Verbindungslinie zwischen dem Osten und dem Westen.“ Politische Hintergründe der Berlin-Lehrter Eisenbahn. In: Lehrter Land & Leute: Magazin zur Geschichte, Kultur und Heimatkunde, Bd. 42, p. 15–17.
Zie de categorie Berlin–Lehrte railway line van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.