Naar inhoud springen

Aarlen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Arlon)
Aarlen
Arlon
Stad in België Vlag van België
Aarlen (België)
Aarlen
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Luxemburg Luxemburg
Arrondissement Aarlen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
119,06 km² (2022)
74,75%
6,5%
18,75%
Coördinaten 49° 41' NB, 5° 49' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
31.310 (01/01/2024)
49,82%
50,18%
262,98 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,67%
64,19%
16,14%
Buitenlanders 22,32% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Vincent Magnus (Arlon 2030)
Bestuur Arlon 2030, MR
Zetels
Arlon 2030
Ecolo+
MR
Pour vouS
29
12
7
6
4
Economie
Gemiddeld inkomen 23.469 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 9,76% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
6700
6700
6700
6700
6704
6706
Deelgemeente
Aarlen
Bonnert
Heinsch
Toernich
Guirsch
Autelbas
Zonenummer 063
NIS-code 81001
Politiezone Arlon-Attert-Habay-Martelange
Hulpverlenings­zone Luxemburg
Website www.arlon.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Aarlen
in de provincie Luxemburg
Portaal  Portaalicoon   België

Aarlen (Frans: Arlon; Duits en Luxemburgs: Arel) is een stad in en tevens de hoofdstad van de Belgische provincie Luxemburg. De stad telt ruim 31.000 inwoners (die Aarlenaars[1] worden genoemd) en is daarmee de kleinste en meest zuidelijke Belgische provinciehoofdstad. Met Tongeren en Doornik wordt Aarlen beschouwd als de oudste stad van België.

Sint-Donatuskerk (17e eeuw)

Deelgemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Aarlen 8,94 15.962 1.786 81001A
2 Autelbas-Barnich 24,16 2.547 105 81001B
3 Heinsch 39,07 5.457 140 81001C
4 Bonnert 17,81 4.814 270 81001D
5 Guirsch 8,32 272 33 81001E
6 Toernich 20,77 1.009 49 81001F

Overige kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

 

Reeds vóór de Romeinse verovering was er een Keltische nederzetting. Het Romeinse stadje Orolaunum bevond zich op het kruispunt van wegen die Reims, Trier en Keulen met elkaar verbonden. Bij opgravingen zijn er veel voorwerpen uit de Gallo-Romeinse periode gevonden, waarvan er de nodige in het Archeologisch Museum worden tentoongesteld.

Door het huwelijk van hertog Hendrik I van Limburg met de erfdochter van de graaf van Aarlen kwam het graafschap Aarlen in het bezit van het hertogdom Limburg.[noot 1][2] Na de dood van Walram III van Limburg in 1226 kwam Aarlen aan zijn jongste zoon, Hendrik V van Luxemburg.

In 1830 nam het groothertogdom Luxemburg deel aan de Belgische Revolutie, behalve Luxemburg-stad, waar het Pruisische garnizoen in de citadel dat verhinderde. Het provinciale bestuur werd daarom in Aarlen gevestigd. Dat bleef zo toen het Verdrag van Londen in 1839, na negen jaar Belgisch bewind, het groothertogdom opsplitste langs taalkundige lijnen. Om strategische redenen werd Aarlen tezamen met het Franstalige westen van Luxemburg aan België toegewezen, ofschoon er in het Land van Aarlen hetzelfde Frankisch-Duitse dialect werd gesproken als in het groothertogdom. De stad Aarlen is in de loop van de 19e eeuw verfranst en de dorpen eromheen geruime tijd later. Veelal verdween het Luxemburgs er in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog.

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van beschermd erfgoed in Aarlen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Burgemeesters van Aarlen waren:

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 10-10-1976[3] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[4] 14-10-2012[5] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 29 % 29 % 29 % 31
PSC1 / UC2 / CDH3 / Arlon 20304 33,591 9 37,712 11 311 9 34,951 11 29,791 9 40,053 12 37,173 11 39,094 12 41,604 14
PS1 / Bourgmestre2 / Pour vouS3 / PS-Citoyens4 25,91 7 23,771 7 26,881 8 28,711 8 26,151 8 30,362 9 26,11 8 15,683 4 15,074 4
ECOLO1/Ecolo+2 - 4,841 0 5,931 1 6,891 1 12,851 3 9,481 2 15,161 4 22,802 7 17,762 5
PRL1/ MR2 / MRMC3 21,931 6 30,381 9 26,221 7 24,191 7 25,451 7 20,112 6 21,582 6 22,432 6 25,573 8
GERONS - - 9,97 2 5,27 0 - - - - -
UDC 18,58 5 - - - - - - - -
Anderen* - 3,3 0 - - 5,75 0 - - - -
Totaal stemmen 15099 15383 15559 15754 16573 17206 17345 18144 17327
Opkomst % 92,88 91,88 92,14 91,69 87,67 89,18 85,82
Blanco en ongeldig % 4,09 6,44 5,98 6,07 9,03 7,53 7,92 9,26 8,75

(*) 1982: JEUNE (2%), UDRT (1,3%) / 2000: R.L. (4,21%), UDDU (1,54%)
De meerderheid wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Demografische evolutie

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwonertal per 31 december

Demografische evolutie van de fusiegemeente

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[6] Evolutie: 1992=index 100
1992 23.647 100,0
1993 23.893 101.0
1994 23.928 101,2
1995 24.172 102,2
1996 24.417 103,3
1997 24.520 103,7
1998 24.511 103,7
1999 24.685 104,4
2000 24.791 104,8
2001 25.008 105,8
2002 25.261 106,8
2003 25.569 108,1
2004 25.766 109,0
2005 25.986 109,9
2006 26.367 111,5
2007 26.548 112,3
2008 26.935 113,9
2009 27.466 116,2
2010 27.763 117,4
2011 27.986 118,3
2012 28.289 119,6
2013 28.520 120,6
2014 28.759 121,6
2015 29.016 122,7
2016 29.274 123,8
2017 29.585 125,1
2018 29.733 125,7
2019 29.858 126,3
2020 30.081 127,2
2021 30.393 128,5
2022 30.818 130,3
2023 31.222 132,0
2024 31.310 132,4

In Aarlen en het omringende land was de volkstaal van oudsher het Luxemburgs, dat ook in het aangrenzende Groothertogdom Luxemburg wordt gesproken. In 1990 heeft de Franse Gemeenschap de streektalen op haar grondgebied erkend, waaronder het Luxemburgs, echter zonder verdere maatregelen te nemen. Hoewel in de stad Aarlen de taal bijna uitsluitend door bezoekers uit de streek en het groothertogdom gesproken wordt heeft het gemeentebestuur van Aarlen de afgelopen jaren wel veel straatnamen tweetalig of eentalig Luxemburgs gemaakt. De Duits- en Luxemburgstalige naam van de stad is Arel; in het Waals is dit Årlon. De stad zelf is naast de historische banden ook erg op Luxemburg gericht: veel bewoners werken in de financiele sector in Luxemburg en Luxemburgse inwoners komen er vaak shoppen omwille van de lagere prijzen, met name bij de IKEA in Sterpenich en de meubelboulevards. Dit vertaalt zich dan ook in een naar Waalse maatstaven hogere gemiddelde huizenprijs.

Bitburg, Diekirch en Arlon hebben alle drie deel uitgemaakt van het historische Hertogdom Luxemburg, en liggen in het historische Luxemburgse taalgebied.

Commons heeft media­bestanden in de categorie Aarlen.