Naar inhoud springen

Noord-Macedonië: verschil tussen versies

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Ssolbergj (overleg | bijdragen)
8 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 23: Regel 23:
| VNkaart = Macedonia Map.png
| VNkaart = Macedonia Map.png
}}
}}
De '''Republiek Macedonië''' ([[Macedonisch (Slavisch)|Macedonisch Slavisch]]: Република Македонија, {{Audio|Nl-Macedonië.ogg|<small>uitspraak</small>}}) is een land gelegen in het midden van de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] in [[Zuidoost-Europa]]. Het is een van de [[statenopvolging|opvolgerstaten]] van het voormalige [[Socialistische Federale Republiek Joegoslavië]], waarvan het zich onafhankelijk verklaarde in 1991. Het werd een lid van de [[Verenigde Naties]]<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations A/RES/47/225 "the former Yugoslav Republic of Macedonia"], un.org </ref> in 1993, maar als gevolg van een geschil met Griekenland over zijn naam, werd het enkel toegelaten onder de voorlopige verwijzing '''voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië'''<ref>[http://www.europarl.europa.eu/delegations/nl/d-mk/home.html EU-Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië], europarl.europa.eu</ref> (Macedonisch Slavisch: Πоранешна Југословенска Република Македонија<ref>[http://eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/index_mk.htm Делегација на Европската Унија во поранешна Југословенска Република Македонија], eeas.europa.eu</ref>, Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), afgekort '''Fyrom''' (van het [[Engels]]e ''FYROM'' of ''Former Yugoslav Republic of Macedonia'').
De '''Republiek Macedonië''' ([[Macedonisch (Slavisch)|Macedonisch Slavisch]]: Република Македонија, {{Audio|Nl-Macedonië.ogg|<small>uitspraak</small>}}) is een land gelegen in het midden van de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]] in [[Zuidoost-Europa]]. Het is een van de [[statenopvolging|opvolgerstaten]] van het voormalige [[Socialistische Federale Republiek Joegoslavië]], waarvan het zich onafhankelijk verklaarde in 1991. Het werd een lid van de [[Verenigde Naties]]<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations A/RES/47/225 "the former Yugoslav Republic of Macedonia"], un.org </ref> in 1993, maar als gevolg van een geschil met Griekenland over zijn naam, werd het enkel toegelaten onder de voorlopige verwijzing '''voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië'''<ref>[http://www.europarl.europa.eu/delegations/nl/d-mk/home.html EU-Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië], europarl.europa.eu</ref> (Macedonisch Slavisch: Πоранешна Југословенска Република Македонија,<ref>[http://eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/index_mk.htm Делегација на Европската Унија во поранешна Југословенска Република Македонија], eeas.europa.eu</ref> Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), afgekort '''Fyrom''' (van het [[Engels]]e ''FYROM'' of ''Former Yugoslav Republic of Macedonia'').


De Republiek Macedonië is een [[binnenstaat]] die wordt begrensd door [[Kosovo]] in het noordwesten, [[Servië]] in het noorden, [[Bulgarije]] in het oosten, [[Griekenland]] in het zuiden en [[Albanië]] in het westen. De hoofdstad van het land is [[Skopje]], met een kleine 670.000 inwoners in 2006. Andere grotere steden zijn respectievelijk [[Kumanovo]], [[Bitola]], [[Tetovo]], [[Gostivar]], [[Prilep]], [[Struga]], [[Ohrid]], [[Veles (Macedonië)|Veles]], [[Strumica]] en [[Štip]]. Het land heeft meer dan vijftig meren en zestien bergen hoger dan 2000 meter.
De Republiek Macedonië is een [[binnenstaat]] die wordt begrensd door [[Kosovo]] in het noordwesten, [[Servië]] in het noorden, [[Bulgarije]] in het oosten, [[Griekenland]] in het zuiden en [[Albanië]] in het westen. De hoofdstad van het land is [[Skopje]], met een kleine 670.000 inwoners in 2006. Andere grotere steden zijn respectievelijk [[Kumanovo]], [[Bitola]], [[Tetovo]], [[Gostivar]], [[Prilep]], [[Struga]], [[Ohrid]], [[Veles (Macedonië)|Veles]], [[Strumica]] en [[Štip]]. Het land heeft meer dan vijftig meren en zestien bergen hoger dan 2000 meter.


De Republiek Macedonië is een lid van de [[Verenigde Naties]] en de [[Raad van Europa]]<ref>[http://www.coe.int/en/web/portal/-the-former-yugoslav-republic-of-macedonia- "The former Yugoslav Republic of Macedonia" - Member state], coe.int</ref>. Sinds december 2005 is ze ook een [[Macedonië en de Europese Unie|kandidaat voor toetreding tot de Europese Unie]]<ref>[http://www.consilium.europa.eu/nl/policies/enlargement/former-yugoslav-republic-macedonia/ kandidaat-lidstaat, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië], consilium.europa.eu</ref> en heeft ze het lidmaatschap aangevraagd voor de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]<ref>[http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_48830.htm NATO’s relations with the former Yugoslav Republic of Macedonia], nato.int</ref>.
De Republiek Macedonië is een lid van de [[Verenigde Naties]] en de [[Raad van Europa]].<ref>[http://www.coe.int/en/web/portal/-the-former-yugoslav-republic-of-macedonia- "The former Yugoslav Republic of Macedonia" - Member state], coe.int</ref> Sinds december 2005 is ze ook een [[Macedonië en de Europese Unie|kandidaat voor toetreding tot de Europese Unie]]<ref>[http://www.consilium.europa.eu/nl/policies/enlargement/former-yugoslav-republic-macedonia/ kandidaat-lidstaat, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië], consilium.europa.eu</ref> en heeft ze het lidmaatschap aangevraagd voor de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]].<ref>[http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_48830.htm NATO’s relations with the former Yugoslav Republic of Macedonia], nato.int</ref>


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
Regel 47: Regel 47:
* lengte landgrenzen: 766 km (151 km met [[Albanië]], 148 km met [[Bulgarije]], 246 km met [[Griekenland]] en 221 km met [[Servië]])
* lengte landgrenzen: 766 km (151 km met [[Albanië]], 148 km met [[Bulgarije]], 246 km met [[Griekenland]] en 221 km met [[Servië]])
* kustlijn: geen
* kustlijn: geen
* grootste [[rivier]]en: [[Vardar]]
* grootste rivieren: [[Vardar]]
* grootste [[Meer (watervlakte)|meren]]: [[Doiranmeer]], [[Prespameer]], [[Meer van Ohrid]].
* grootste meren: [[Doiranmeer]], [[Prespameer]], [[Meer van Ohrid]]
* hoogste punt: [[Golem Korab]] 2754m.
* hoogste punt: [[Korab]], 2754 m.
* laagste punt: rivier de Vardar 44m
* laagste punt: rivier de Vardar, 44 m


=== Steden ===
=== Steden ===
Regel 95: Regel 95:
== Talen ==
== Talen ==
[[File:Insigne Macedonicum.svg|thumb|200px|Coat of arms proposed in 2014 by the Macedonian government<ref>http://heraldika.org.mk/en/heraldry/heraldry-arms/state-coat-of-arms/predlog-nov-grb-republika-makedonija/</ref>]]
[[File:Insigne Macedonicum.svg|thumb|200px|Coat of arms proposed in 2014 by the Macedonian government<ref>http://heraldika.org.mk/en/heraldry/heraldry-arms/state-coat-of-arms/predlog-nov-grb-republika-makedonija/</ref>]]
De enige nationale officiële taal van de Republiek Macedonië is het [[Macedonisch (Slavisch)|Macedonisch]]<ref name=MINA />, dat in Bulgarije door sommigen<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mkd Ethnologue: Macedonian]</ref> als een [[dialect]] of [[variëteit (taalkunde)|variëteit]] van het [[Bulgaars]] wordt beschouwd, en dus niet als een op zichzelf staande taal.
De enige nationale officiële taal van de Republiek Macedonië is het [[Macedonisch (Slavisch)|Macedonisch]],<ref name=MINA /> dat in Bulgarije door sommigen<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=mkd Ethnologue: Macedonian]</ref> als een [[dialect]] of [[variëteit (taalkunde)|variëteit]] van het [[Bulgaars]] wordt beschouwd, en dus niet als een op zichzelf staande taal.


In het westen van de Republiek Macedonië leeft een belangrijke [[Gegisch]]-[[Albanezen|Albanese]] minderheid, die in onder meer de centrumsteden [[Debar]], [[Gostivar]] en [[Tetovo]] zelfs de meerderheid van de bevolking uitmaakt. In alle gemeenten waar meer dan 20% Albanezen wonen kan het [[Albanees]] gebruikt worden voor vragen aan de overheid en in het gemeentelijk bestuur.<ref name=MINA /> Ook in Skopje, waar de meerderheid van de bevolking Macedonisch is, zijn wegwijzers en straatnaamborden doorgaans tweetalig. Ook het [[Turks]] wordt nog door zo'n 200.000 mensen gesproken in Macedonië.
In het westen van de Republiek Macedonië leeft een belangrijke [[Gegisch]]-[[Albanezen|Albanese]] minderheid, die in onder meer de centrumsteden [[Debar]], [[Gostivar]] en [[Tetovo]] zelfs de meerderheid van de bevolking uitmaakt. In alle gemeenten waar meer dan 20% Albanezen wonen kan het [[Albanees]] gebruikt worden voor vragen aan de overheid en in het gemeentelijk bestuur.<ref name=MINA /> Ook in Skopje, waar de meerderheid van de bevolking Macedonisch is, zijn wegwijzers en straatnaamborden doorgaans tweetalig. Ook het [[Turks]] wordt nog door zo'n 200.000 mensen gesproken in Macedonië.
Regel 110: Regel 110:
Bestand:MountShara.jpg|Het [[Sargebergte]]
Bestand:MountShara.jpg|Het [[Sargebergte]]
Bestand:Meister von Nerezi 001.jpg|Kerk van St. Panteleimon nabij Skopje
Bestand:Meister von Nerezi 001.jpg|Kerk van St. Panteleimon nabij Skopje

Bestand:Mother-teresa-skopje.JPG|Standbeeld van [[Moeder Teresa]] in Skopje
Bestand:Mother-teresa-skopje.JPG|Standbeeld van [[Moeder Teresa]] in Skopje
Bestand:Trinity Church Radovis.jpg| Orthodoxe kerk van de Heilige Drie-eenheid in [[Radoviš]]
Bestand:Trinity Church Radovis.jpg| Orthodoxe kerk van de Heilige Drie-eenheid in [[Radoviš]]

</gallery>
</gallery>


Versie van 7 mei 2015 02:46

Република Македонија
Republika Makedonija
Kaart
Basisgegevens
Officiële taal Macedonisch[1][2]
Hoofdstad Skopje
Regeringsvorm Republiek
Staatshoofd President Gjorge Ivanov
Regerings­leider Nikola Gruevski
Religie Orthodoxie 64,7%, islam 33,3%
Oppervlakte 25.713 km²[3] (1,8% water)
Inwoners 2.022.547 (2002)[4]
2.125.971 (2020)[5] (82,7/km² (2020))
Overige
Volkslied Denes nad Makedonija
Munteenheid Denar (MKD)
UTC +1 (zomer +2)
Nationale feestdag 2 augustus
Web | Code | Tel. .mk | MKD | 389
Voorgaande staten
Socialistische Federale Republiek Joegoslavië Socialistische Federale Republiek Joegoslavië 1991 (Joegoslavische burgeroorlog)
Detailkaart
Kaart van Noord-Macedonië
Portaal  Portaalpictogram  Landen & Volken

De Republiek Macedonië (Macedonisch Slavisch: Република Македонија, uitspraakⓘ) is een land gelegen in het midden van de Balkan in Zuidoost-Europa. Het is een van de opvolgerstaten van het voormalige Socialistische Federale Republiek Joegoslavië, waarvan het zich onafhankelijk verklaarde in 1991. Het werd een lid van de Verenigde Naties[6] in 1993, maar als gevolg van een geschil met Griekenland over zijn naam, werd het enkel toegelaten onder de voorlopige verwijzing voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië[7] (Macedonisch Slavisch: Πоранешна Југословенска Република Македонија,[8] Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), afgekort Fyrom (van het Engelse FYROM of Former Yugoslav Republic of Macedonia).

De Republiek Macedonië is een binnenstaat die wordt begrensd door Kosovo in het noordwesten, Servië in het noorden, Bulgarije in het oosten, Griekenland in het zuiden en Albanië in het westen. De hoofdstad van het land is Skopje, met een kleine 670.000 inwoners in 2006. Andere grotere steden zijn respectievelijk Kumanovo, Bitola, Tetovo, Gostivar, Prilep, Struga, Ohrid, Veles, Strumica en Štip. Het land heeft meer dan vijftig meren en zestien bergen hoger dan 2000 meter.

De Republiek Macedonië is een lid van de Verenigde Naties en de Raad van Europa.[9] Sinds december 2005 is ze ook een kandidaat voor toetreding tot de Europese Unie[10] en heeft ze het lidmaatschap aangevraagd voor de NAVO.[11]

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van de Republiek Macedonië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Joegoslavië (formeel) een federale staat, waarbij voor het eerst ook het Macedonische volk[12] een eigen territorium kreeg, de Socialistische Republiek Macedonië. Op 8 september 1991 werd deze deelstaat na een referendum onafhankelijk.

De naam Macedonië ligt gevoelig bij Griekenland, aangezien het noordelijke deel van Griekenland ook die naam heeft. De Grieken vrezen dat er verwarring ontstaat tussen het land Macedonië en de noordelijke provincie van Griekenland, met name omdat de provincie onder andere door Alexander de Grote belangrijk was in de oudheid.[13] Griekenland drong er bij de internationale gemeenschap op aan om het verschil tussen de twee 'Macedoniën' duidelijk naar voren te laten komen. Daarom is in de Verenigde Naties bepaald dat Macedonië in het internationale verkeer wordt aangeduid als 'Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië' (in het Engels Former Yugoslav Republic of Macedonia of afgekort als F.Y.R.O.M.). De Grieken noemen het land ΠΓΔΜ (spreek uit: poe-ghoe-dhoe-moe), de Griekse afkorting voor F.Y.R.O.M., of simpelweg Skopje, naar de hoofdstad van het land. Op 17 maart 2008 onderhandelden Athene en Skopje over de naam, omdat er voor 2 april een oplossing gevonden moest worden naar aanleiding van de onderhandelingen over de toetreding van het nieuw gevormde land tot de NAVO. Er werd echter geen oplossing gevonden en Griekenland gebruikte zijn veto om de toetreding tot de NAVO te blokkeren.

De nieuwe Republiek Macedonië ondervond weinig tot geen gevolgen van de Oorlogen in Joegoslavië begin jaren 90. Dat veranderde toen in 1998 een extreem-nationalistische orthodoxe regering onder premier Gregoriefski aan de macht kwam en bovendien oorlog uitbrak in Kosovo. Veel etnische Albanezen vluchtten uit Kosovo, waarvan een deel naar Macedonië waar al een etnisch-Albanese minderheid woonde. De Albanezen in Macedonië, georganiseerd in de UÇK-M, streefden naar onafhankelijkheid. Dit leidde ertoe dat er in 2001 in de Republiek Macedonië een korte maar hevige strijd woedde tussen etnische Albanezen en het Macedonische regeringsleger. Als gevolg hiervan stopte het geweld en werd door Macedonische en etnisch-Albanese leiders het Akkoord van Ohrid ondertekend.

Besloten werd dat de NAVO zou assisteren bij het innemen van de wapens van de etnische Albanezen. Deze missie kreeg de naam Task Force Harvest (oogst). De NAVO werd gevraagd om de Republiek Macedonië na beëindiging van TFH te ondersteunen bij het vredesproces en de parlementsverkiezingen van 15 september 2002. Hierop stationeerde de NAVO de vredesmacht Task Force Fox in de Repbuliek Macedonië. Nadat de verkiezingen naar tevredenheid verlopen waren werd deze missie opgevolgd door een kleinere EU-vredesmacht "Concordia", die later weer werd opgevolgd door een EU politie-missie met de naam "Proxima", die een jaar (tot 15 december 2004) actief zou zijn. Vlak voor die tijd werd de missie met één jaar verlengd (Proxima II). Deze missie eindigde op 15 december 2005.

Europese Unie

Zie Macedonië en de Europese Unie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Republiek Macedonië heeft een aanvraag gedaan om toe te treden tot de Europese Unie op 22 maart 2004. Op 9 november 2005 gaf de Europese Commissie een positief advies, dat op 17 december 2005 werd overgenomen door de Europese Raad. Het land werd daarmee kandidaat-lid.

Geografie

Steden

De belangrijkste steden in de Republiek Macedonië zijn:

Bestuurlijke indeling

Zie Lijst van gemeenten in Macedonië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tot november 1991 was de republiek opgedeeld in 34 districten, waarna de primaire bestuurlijke verdeling werd veranderd in 123 gemeenten (opštini). In augustus 2004 werd dit teruggebracht tot 84 gemeenten.

Talen

Coat of arms proposed in 2014 by the Macedonian government[14]

De enige nationale officiële taal van de Republiek Macedonië is het Macedonisch,[2] dat in Bulgarije door sommigen[15] als een dialect of variëteit van het Bulgaars wordt beschouwd, en dus niet als een op zichzelf staande taal.

In het westen van de Republiek Macedonië leeft een belangrijke Gegisch-Albanese minderheid, die in onder meer de centrumsteden Debar, Gostivar en Tetovo zelfs de meerderheid van de bevolking uitmaakt. In alle gemeenten waar meer dan 20% Albanezen wonen kan het Albanees gebruikt worden voor vragen aan de overheid en in het gemeentelijk bestuur.[2] Ook in Skopje, waar de meerderheid van de bevolking Macedonisch is, zijn wegwijzers en straatnaamborden doorgaans tweetalig. Ook het Turks wordt nog door zo'n 200.000 mensen gesproken in Macedonië.

Verder wordt het Servisch nog vrij algemeen beheerst als tweede taal, doordat Macedonië vroeger een deel van Joegoslavië was. Ook wordt er lokaal Adygees, Aroemeens, Balkan-Gagaoezisch Turks, Grieks, Megleno-Roemeens en (Balkan-)Romani gesproken.

Religie

Het grootse deel van de inwoners is Macedonisch-orthodox, een deel is islamitisch, een minderheid katholiek of joods.

Galerij

  • Monument ter ere van de "Bevrijders van Skopje" in het centrum van Skopje
    Monument ter ere van de "Bevrijders van Skopje" in het centrum van Skopje
  • Korab – De hoogste berg van het land
    Korab – De hoogste berg van het land
  • Het Sargebergte
    Het Sargebergte
  • Kerk van St. Panteleimon nabij Skopje
    Kerk van St. Panteleimon nabij Skopje
  • Standbeeld van Moeder Teresa in Skopje
    Standbeeld van Moeder Teresa in Skopje
  • Orthodoxe kerk van de Heilige Drie-eenheid in Radoviš
    Orthodoxe kerk van de Heilige Drie-eenheid in Radoviš

Zie ook

Op andere Wikimedia-projecten

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Noord-Macedonië&oldid=44104078"