Frans Hogenberg: verschil tussen versies

Frans Hogenberg
Algemene informatie
Geboren	1535; Mechelen
Overleden	1590; Keulen
Nationaliteit(en)	Nederlands
Beroep(en)	cartograaf
Portaal	Geschiedenis

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 13 feb 2023 om 16:06

Bordeaux, Roan & Nîmes, Braun & Hogenberg

Frans Hogenberg (Mechelen, 1535 – Keulen, 1590) was een Brabants cartograaf.

Frans Hogenberg tekende kaarten en maakte tekeningen voor uitgeverijen in Nederland, Duitsland en Engeland. Behalve tekenaar, schilder en graveur was hij zelf ook uitgever.

Leven en werk

Net als zijn broer Remigius kreeg Frans waarschijnlijk les van zijn stiefvader, de kaartenmaker Hendrik Terbruggen. De uitgever en kunstenaar tekende behalve kaarten ook gebouwen, stadsgezichten en veldslagen. In Keulen richtte hij een cartografische uitgeverij en drukkerij op. In Antwerpen werkte hij voor de uitgeverij Plantijn.

De werken van Hogenberg voor de wereldatlas Theatrum orbis terrarum van Abraham Ortelius dateren van rond 1565. Het kaartenboek werd in 1570 bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen uitgegeven. Het bevatte cartografisch materiaal dat Ortelius via zijn contacten in heel Europa had weten te bemachtigen en was de eerste “moderne” atlas.

Frans Hogenberg sympathiseerde met de Hervorming en vluchtte van Antwerpen naar Duitsland. Te Keulen richtte Hogenberg een cartografische drukkerij-uitgeverij op. Samen met Georg Braun, kanunnik van de Dom van Keulen en zijn zoon Abraham Hogenberg, gaf Frans in 1572 het stadsgezichtenboek Civitates orbis terrarum uit. Dit boek sloeg aan in Duitsland en raakte wijd bekend. Met de uitgave stimuleerden Braun en Hogenberg waarschijnlijk belangstelling voor andere latere aardrijkskundige uitgaven. De laatste editie, inmiddels uitgegroeid tot een werk van 6 delen, verscheen in 1618.

Naast de atlassen gaf Frans Hogenberg ook een reeks historische prenten uit. Deze stellen contemporaine gebeurtenissen voor, waaronder vele veldslagen en belegeringen uit de Tachtigjarige Oorlog.

In Keulen opende Hogenberg een atelier waar vele graveurs hun opleiding hebben gehad. Deze werkten allen mee aan de uitgaves van Hogenberg, zoals de Geschichtsblätter van de oorlogen in de Nederlanden, maar ook in Frankrijk en andere delen in Europa. Duidelijk zijn de verschillende graveerstijlen in deze Geschichtsblätter te herkennen (zie Kroniek van de opstand in de Lage Landen door K. Kinds).

Bekend werd ook zijn tekening van de kaart van Nederland in de vorm van een leeuw, Leo Belgicus. Deze voorstelling zou daarna nog vele malen gekopieerd worden, onder meer voor het boek van Famiano Strada, over de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog.

Werken

Theatrum orbis terrarum, uitgegeven bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen (1570-1612 in verschillende uitgaven)
Civitates Orbis Terrarum, uitgegeven door Hogenberg & Braun (1572-1618 in verschillende uitgaven)
Descrittione di tutti i Paesi Bassi, ofwel Beschryvinghe van alle de Nederlanden, uitgegeven door Plantijn te Antwerpen (1581)
Leo Belgicus ofwel Leone Belgico, uitgegeven door Michael Aitsinger

Zie ook

Braun en Hogenberg

Galerij

Spaanse Furie Antwerpen (1576), Frans Hogenberg
De Slag bij Heiligerlee, Frans Hogenberg
Oradea (Roemenië), Braun & Hogenberg
Hendrik II van Frankrijk dodelijk verwond tijdens steekspel

Uitgave

Frans Hogenberg, De 80-jarige oorlog in prenten, 1977. ISBN 9789000024810

Literatuur

J.G. de Brouwere, "Een oorlogsreportage in de XVIe eeuw" in: Archives, Bibliothèques et Musées de Belgique, XXIII, 1952, p. 152-157
I.M. Veldman, "Keulen als toevluchtsoord voor Nederlandse kunstenaars (1567-1612)" in: Oud Holland, 1993, p. 34-58
Ramon Voges, Das Auge der Geschichte. Der Aufstand der Niederlande und die Französischen Religionskriege im Spiegel der Bildberichte Frans Hogenbergs (ca. 1560-1610), 2019. ISBN 9789004392663

Wetenswaardig

In Pieter Serriens vuistdikke boek In Opstand. Geuzen in de Lage Landen (1565-1578) (2022), wordt overvloedig gebruik gemaakt van afbeeldingen van Hogenbergs etsen om de geuzenopstand te visualiseren.

Externe links

Zie de categorie Frans Hogenberg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

@@ Regel 35: / Regel 35: @@
 De werken van Hogenberg voor de wereldatlas ''Theatrum orbis terrarum'' van [[Abraham Ortelius]] dateren van rond 1565. Het kaartenboek werd in 1570 bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen uitgegeven. Het bevatte cartografisch materiaal dat Ortelius via zijn contacten in heel Europa had weten te bemachtigen en was de eerste “moderne” atlas.
-Frans Hogenberg sympathiseerde met de [[Reformatie|Hervorming]] en vluchtte van Antwerpen naar Duitsland. Te Keulen richtte Hogenberg een cartografische drukkerij-uitgeverij op. Samen met [[Georg Braun]], kanunnik van de [[Dom van Keulen]] en zijn zoon [[Abraham Hogenberg]], gaf Frans in 1572 het stadsgezichtenboek ''Civitates Orbis Terrarum'' uit. Dit boek sloeg aan in Duitsland en raakte wijd bekend. Met de uitgave stimuleerden Braun en Hogenberg waarschijnlijk belangstelling voor andere latere aardrijkskundige uitgaven. De laatste editie, inmiddels uitgegroeid tot een werk van 6 delen, verscheen in 1618.
+Frans Hogenberg sympathiseerde met de [[Reformatie|Hervorming]] en vluchtte van Antwerpen naar Duitsland. Te Keulen richtte Hogenberg een cartografische drukkerij-uitgeverij op. Samen met [[Georg Braun]], kanunnik van de [[Dom van Keulen]] en zijn zoon [[Abraham Hogenberg]], gaf Frans in 1572 het stadsgezichtenboek ''[[Civitates orbis terrarum]]'' uit. Dit boek sloeg aan in Duitsland en raakte wijd bekend. Met de uitgave stimuleerden Braun en Hogenberg waarschijnlijk belangstelling voor andere latere aardrijkskundige uitgaven. De laatste editie, inmiddels uitgegroeid tot een werk van 6 delen, verscheen in 1618.
 Naast de atlassen gaf Frans Hogenberg ook een reeks historische prenten uit. Deze stellen contemporaine gebeurtenissen voor, waaronder vele veldslagen en belegeringen uit de [[Tachtigjarige Oorlog]].
@@ Regel 45: / Regel 45: @@
 === Werken ===
-*''Theatrum orbis terrarum'', uitgegeven bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen (1570-1612 in verschillende uitgaven)
+* ''Theatrum orbis terrarum'', uitgegeven bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen (1570-1612 in verschillende uitgaven)
-*''Civitates Orbis Terrarum'', uitgegeven door Hogenberg & Braun (1572-1618 in verschillende uitgaven)
+* ''Civitates Orbis Terrarum'', uitgegeven door Hogenberg & Braun (1572-1618 in verschillende uitgaven)
-*''Descrittione di tutti i Paesi Bassi'', ofwel ''Beschryvinghe van alle de Nederlanden'', uitgegeven door Plantijn te Antwerpen (1581)
+* ''Descrittione di tutti i Paesi Bassi'', ofwel ''Beschryvinghe van alle de Nederlanden'', uitgegeven door Plantijn te Antwerpen (1581)
-*''[[Leo Belgicus]]'' ofwel ''Leone Belgico'', uitgegeven door [[Michael Aitsinger]]
+* ''[[Leo Belgicus]]'' ofwel ''Leone Belgico'', uitgegeven door [[Michael Aitsinger]]
 == Zie ook ==
@@ Regel 68: / Regel 68: @@
 *I.M. Veldman, "Keulen als toevluchtsoord voor Nederlandse kunstenaars (1567-1612)" in: ''Oud Holland'', 1993, p. 34-58
 *Ramon Voges, ''Das Auge der Geschichte. Der Aufstand der Niederlande und die Französischen Religionskriege im Spiegel der Bildberichte Frans Hogenbergs (ca. 1560-1610)'', 2019. {{ISBN|9789004392663}}
+==Wetenswaardig==
+In [[Pieter Serrien|Pieter Serriens]] vuistdikke boek ''In Opstand. Geuzen in de Lage Landen (1565-1578)'' (2022), wordt overvloedig gebruik gemaakt van afbeeldingen van Hogenbergs [[ets|etsen]] om de geuzenopstand te visualiseren.
 == Externe links ==