Wikipedia:Belgisch-Nederlands

Overzicht beheerpagina's
Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen
	Vijf zuilen; Wat Wikipedia niet is Belangenverstrengeling; ; Toch een paar regels; Conventies; Neutraal standpunt; Geen origineel onderzoek; Verifieerbaarheid; Omtrent levende personen; Spellinggids Paginabenoeming; Taalunie; Nederlandstalige titels; Belgisch-Nederlands; Nederlands-Nederlands; Transliteratie- en transcriptiegids; Buitenlandse geografische namen; ; Alfabetiseren; Bronvermelding Referenties en voetnoten; ; Wanneer extern linken; Kwaliteitsverbetering Vermijd holle frasen; ; Wetgeving: Auteursrechten; Media-gebruiksbeleid; Privacybeleid; ; Wikiquette Ga uit van goede wil; Geen persoonlijke aanvallen; Koel blijven; Conflictafhandeling; Wat je niet moet doen; ; Het grijze gebied...; Richtlijnen voor moderatoren;
	Zie ook Artikelen bewerken; Zie ook Regels en richtlijnen

De Nederlandse taal kent verschillende versies. De bedoeling van Wikipedia is om met respect voor ieders eigenheid een duidelijke en begrijpbare taal te hanteren die iedereen kan begrijpen.

Hieronder staat een lijst van woorden, uitdrukkingen en constructies die tot het Belgisch-Nederlands behoren, die met andere woorden bijna alleen in Vlaanderen gebruikt worden en in het noordelijke deel van het taalgebied (met name Nederland) niet of amper gebruikt en mogelijk niet begrepen worden. Zij zullen wellicht voor verwarring of onduidelijkheid zorgen bij een niet onbelangrijk deel van de lezers van deze Nederlandstalige Wikipedia. Het verdient dan ook aanbeveling in deze gevallen een alternatief te gebruiken dat in het hele taalgebied begrepen wordt, zoals aangedragen in deze lijst.

Onderstaande lijst kan zowel Belgen als Nederlanders helpen om elkaar beter te begrijpen. Een soortgelijke lijst bestaat voor het Nederlands-Nederlands.

Een en ander betekent overigens niet dat elke Belg altijd Belgisch-Nederlandse woorden en uitdrukkingen gebruikt. De hieronder in het vet weergegeven woorden en uitdrukkingen worden in (vrijwel) het hele taalgebied, dus ook België, begrepen en gebruikt.

Een volledige lijst en nog veel meer taaltips zijn te vinden op vrttaal.net en Team Taaladvies.

Daarnaast is er ook verschil in de woordgeslachten. In het Belgisch-Nederlands zijn een aantal zelfstandige naamwoorden zijdig die in het Nederlands-Nederlands onzijdig zijn. Een voorbeeld hiervan is het/de deken. Verder wordt een niet specifiek mannelijk/vrouwelijk de-woord in het Belgisch/Zuid-Nederlands eerder als vrouwelijk opgevat, in het Nederlands/Noord-Nederlands eerder als mannelijk. Deze verschillen hebben niet alleen effect als het bepalend lidwoord (de, het) gebruikt wordt, maar ook op eventuele betrekkelijke voornaamwoorden (die en deze tegenover dat en dit) en persoonlijke voornaamwoorden (hij/zij tegenover het).

Zie Lijst van Belgisch-Nederlandse woorden voor de lijst.

Deze woorden moeten nog bekeken worden en dan verplaatst worden naar Lijst van Belgisch-Nederlandse woorden

B

baan - (voor vervoer) - weg
! bareel - slagboom
batterij - (oplaadbaar, zoals in de auto) - accu
bedankt om te + infinitief (< Fr. merci de + inf.) – bedankt voor, bedankt dat... (bedankt voor het kijken, bedankt dat u gekeken hebt)
bedding - (treinen) - tracé
bediende - commercieel en/of administratief medewerker; bediende alleen in de horeca
bedpan - po
beenhouwer - slager
van voor beginnen - van voren af aan beginnen
bijkans - (die walvis is bijkans 20 meter!) - (wordt alleen gebruikt als iets aandachtafleidend in grote vorm is. Er wordt nooit gezegd: die man is bijkans 1,80 m) -bijna
bekomen - verkrijgen
belastings- - belasting-, zonder tussen-s (belastingcontroleur)
beroep doen op (zonder lidwoord) - een beroep doen op (met lidwoord)
bestemmeling - geadresseerde, persoon voor wie iets bestemd is
bijhuis - filiaal
billen - dijen
binnen twee maanden - over twee maanden als 'twee maanden na vandaag' bedoeld wordt
! botten - laarzen
! bottinnen - hoge schoenen
! borstel - bezem; een borstel is in Nederland altijd kleiner dan een bezem en niet bedoeld om mee te vegen (maar om te boenen)
bomma - oma, grootmoeder
bompa - opa, grootvader
bouwwerf - bouwplaats, bouwterrein, bouwput
Bretoen(s) - Breton(s)
brutaal - (gewelddadig) - bruut; brutaal betekent onbeschaamd, vrijpostig (met woorden)
buitenwipper - (persoon) - uitsmijter
bureel - kantoor, bureau

C

! camion - vrachtwagen
! camionette - bestelwagen, busje
! caoutchouc - rubber
! chauffage - (centrale) verwarming
chauffeur - bestuurder (occasioneel, niet als beroep), ook ABN spraakgebruik
cinema - bioscoop
! clark - heftruck (Clark is een merknaam)
contacteren - contact opnemen met, benaderen
confituur - jam (komt in mindere mate voor)
curry (als kruidenmengsel) - kerrie
! curryworst - frikandel

D

dampkap - afzuigkap
deken - (beschutting tegen de kou) - in Nederland is de deken gebruikelijk (kerkelijk) de deken hoofd van een dekenij (aantal parochies)
denkpiste - gedachtepatroon, denkwijze
discuteren - discussiëren
doorgaan als - doorgaan voor
doorheen - door ... heen (doorheen is in het AN geen voorzetsel)
droogzwierder - centrifuge, wasdroger
drukkingsgroep - actiegroep, pressiegroep, lobby (-organisatie)
duimspijker - punaise

E

eens, eenmaal - (voegwoord) - zodra, als ... eenmaal (zodra het feest begonnen is)
excuseer! - (als verontschuldiging) - neem me niet kwalijk!, sorry!, pardon!

F

fier op - trots op
fiscus - belastingdienst. De fiscus is tevens gewoon ABN.
! flik - politieagent
flop ("het is een flop") - het is zonder enig succes, toch flop ook normaal ABN
forfait geven voor - (sporttaal) - afzeggen, verstek laten gaan, zich terugtrekken
foto's trekken - foto's maken/nemen/schieten
frietkot - snackbar, specifiek voor frieten
! frigo - koelkast
fruitsap - vruchtensap, (specifiek) sinaasappelsap
fusioneren - fuseren (verwarring met fusilleren is mogelijk)
fysisch - (lichamelijk) - fysiek (behalve psychische zijn er ook fysieke problemen)

G

gamma - assortiment, collectie
gans - heel, geheel
gebuur - buur (-man, -vrouw)
gedacht - gedachte, mening
geeft uit op - kijkt uit op, heeft uitzicht op
! geitje - (bijnaam voor een Citroën 2CV) - (lelijke) eend
gelijkaardig - soortgelijk, gelijksoortig
gekend - (bekend) - bekend (Pfaff, beter bekend als El Sympatico)
gekunnen - (als voltooid deelwoord van kunnen) - gekund (dat had ook gekund) (regionaal)
geluidsmuur - geluidsbarrière
(eind/begin)generiek - aftiteling, begintitels
geraken - komen (in de betekenis 'verdwijnen')
gevoelig - (graadsaanduiding) - flink, behoorlijk (de winst is flink gestegen)
geweten - (bekend) - bekend (het is niet bekend hoeveel slachtoffers er zijn)
gij, ge - jij (informeel), u (formeel)
goesting - zin, trek (zin hebben in iets of om iets te doen)
! graag zien - houden van

H

hefschroefvliegtuig - helicopter
herbeginnen - opnieuw beginnen
hernemen - hervatten
het goed stellen - het goed maken
hospitaal - (algemeen ziekenhuis, niet specifiek voor militairen) - ziekenhuis

I

Indië - (het land) - India ((oudere) Noord-Nederlanders denken bij Indië vooral aan Indonesië (het voormalige Nederlands-Indië))
indien - (als inleiding van een indirecte vraag) - of (hij vraagt of ik morgen kom) (regionaal)
Indisch - (m.b.t. het land India) - Indiaas
Indische - (inwoonster van India) - Indiase
! in extremis - op de valreep, op het nippertje
! inkom - toegang(prijs)
in open lucht - in de openlucht
in panne vallen - pech krijgen (bv. met de auto)
in vogelvlucht - (over afstanden) - in Nederland is hemelsbreed gebruikelijk
in vraag stellen - in twijfel trekken, ter discussie stellen, betwisten

J

jobstudent - werkstudent
juist - precies

K

! kaap - (mijlpaal, grens) - mijlpaal, grens
kaderen (in) - passen in/bij, aansluiten bij, deel uitmaken van, in Nederland is inkaderen beperken, in een context plaatsen
! kaka - poep, kak
kapstok - kapstok, maar ook kleerhanger
! kastrol - pan (zie ook: 'pot')
! kinesie - fysiotherapie
klacht neerleggen/indienen - een klacht indienen
klappen - spreken, praten, babbelen
klavier - toetsenbord (klavier wordt in Nederland alleen gebruikt voor piano's)
kledij - (normaal gebruik) - kleding. Kledij ook normaal ABN.
kliniek - (algemeen ziekenhuis) - ziekenhuis
kloeg(en) - (o.v.t. van 'klagen') - klaag(den)
knop - knoop (bv. hemdsknoop) (knoop heeft in Vlaanderen enkel de betekenis van toegehaalde lus)
! kortwagen - kruiwagen
kostelijk - (duur) - kostbaar (wel AN in de betekenis 'voortreffelijk')
kot - studentenkamer, op kot = op kamers
kousen - sokken (in Nederland wordt alleen beenbedekking tot aan de knie of hoger "kous" genoemd)
! kozijn - (als familieverhouding) - neef
! kuisen - (schoonmaken) - schoonmaken, in Nederland is kuisen censureren
kuisvrouw - schoonmaakster
- - verkleinwoorden op -ke *** meiske, autoke, manneke, fietske, ...

L

labo - lab'
langs - naast er ligt een boek langs mijn bed = er ligt een boek naast mijn bed
! lavabo - wasbak
laten uitschijnen - te kennen geven, laten blijken, laten uitkomen
lekkernij zoetigheid, snoepgoed
lidgeld - lidmaatschapsgeld, lidmaatschapsbijdrage, contributie
lief - liefje, geliefde, verkering
living - huiskamer, woonkamer
lopen - rennen, hardlopen (lopen wordt in Nederland alleen gebruikt voor wandelen of stappen)
lopende opdracht - periodieke overboeking
luidop - hardop
! luik - (onderdeel, hoofdstuk) - (onder)deel, hoofdstuk, aspect

M

maal - (keer (vermenigvuldigen)), normaal ABN, "twee maal drie"
maand - (tijdsaanduiding in het meervoud, twee maand) - maanden (twee maanden)
mazout - stookolie, huisbrandolie, dieselolie
merci - (bedanking) - dankjewel
met twee - (met + een telwoord) - met z'n tweeën
micro - microfoon
microgolfoven - magnetron
! militant - (als zelfst. naamwoord, actief lid van een partij) - actievoerder
mits - is een voegwoord en geen voorzetsel, dus steeds gevolgd door een bijzin (mits er drie euro betaald wordt in plaats van mits betaling van drie euro)
mobilhome - camper, motorhome
moest - (bij een wens of mogelijkheid) - mocht (we weten niet wat te doen mocht dat ooit gebeuren)
moet niet - (beperkend of ontkennend) - (be)hoeft niet te (dat hoef je niet op te eten), in Nederland is moeten altijd dwingend, ook in combinatie met een ontkenning: je moet dat niet opeten = je mag dat niet opeten
mogelijks - mogelijk
moto - motor, motorfiets
! mutualiteit - ziektekostenverzekeraar

N

na - (tijdsaanduiding, tien na vijf) - over (tien over vijf)
naam - achternaam, familienaam
naar hier, naar daar - hiernaartoe / hierheen, daarnaartoe / daarheen
naar omhoog - omhoog, naar boven
naar omlaag - omlaag, naar beneden
naar voor, naar achter - (naar + voorzetsel op -er) - naar voren, naar achteren
nadien - daarna
namiddag - middag, in de namiddag - 's middags
nauw aan het hart liggen - na aan het hart liggen
! nazicht - controle (van beleid, documenten, experimenten, boekhouding e.d.) en onderhoud (van machines, apparaten)
nestel - veter
noemen - (een naam hebben) - heten (Die jongen heet Jasper)
nog (als herhaling: ik wil nog!) - meer (als herhaling van materiële eenheid: Ik wil meer koekjes), vaker (als herhaling van handeling, onbepaalde tijd: hij heeft dat vaker gedaan), nog eens (bij herhaling van handeling, direct: mag ik dat nog eens doen?)
nonkel - oom, ome

O

objectief - (doel) - doel, streven, oogmerk
okkazie - (auto's of motoren) - tweedehandsauto/-motor, occasion
omloop - (in sporttaal) - circuit, parcours, criterium
omnipracticus - huisarts, huisdokter
omstaander - omstander
omwille van - (reden/oorzaak) - door, vanwege, tevens normaal ABN
onder de arm nemen - (een advocaat ~) - in de arm nemen
onder een vorm - in een vorm (het Vlaams Blok is in een nieuwe vorm teruggekeerd)
onrechtstreeks - indirect, niet rechtstreeks, zijdelings
onthaal - receptie
op het eerste zicht - op het eerste gezicht
op het getouw zetten - op touw zetten
op vraag van - op verzoek van
opendeurdag - open dag
oprommelen - opruimen
opteren - kiezen
overkopen - overnemen, opkopen, ABN spraakgebruik.

P

palmares - erelijst
parlementair - (als persoon, zelfst. naamwoord) - parlementslid, parlementariër
pan - koekepan, pot
pardon! - zie excuseer
patat - aardappel
pechstrook - in Nederland is vluchtstrook gebruikelijk
! performant - goed presterend
! pil - batterij
piloot - (formule 1 of rally) - autocoureur, rally-/formule 1-rijder
! plaaster - gips
plan - (kaartje) - plattegrond, schema, kaartje
planché - plankgas of houten vloer
plezant - plezierig, leuk (regionaal)
plooien - buigen
! plomb - stop (zie ook: 'zekering')
! poep - achterwerk, kont, billen; in Nederland is poep hetzelfde als "uitwerpselen"
! poepen - geslachtsgemeenschap hebben; in Nederlands is "poepen" zijn behoefte doen
poesje - in Nederland: poppenkast
politieker - politicus
polshoogte nemen - poolshoogte nemen
! polyvalent - (van bijvoorbeeld zalen) - multifunctioneel
pompelmoes - in België gebruikt voor grapefruit
(kook)pot - pan (zie ook: 'castrol')
precies - (hij is precies ziek) - net, wel (hij lijkt wel ziek, je lijkt net een holbewoner)
proberen - altijd gevolgd door te (hij zal dat proberen te doen) (regionaal)
proper - schoon

Q

quasi - (bijna) - bijna (wel AN in de betekenis 'als het ware', 'ogenschijnlijk')

R

recycleren - hergebruiken, recyclen
regenscherm - paraplu
rekken - vervoeging is rek, rekte, (uit)gerekt (niet rek, rok, (uit)gerokken)
! remorque (remorke) - aanhangwagen
rolmeter - rol(band)maat
rolwagen - rolstoel
rondpunt - rotonde, verkeersplein

S

samenhorigheidsgevoel - saamhorigheidsgevoel
schuif - la
! schuren - schrobben
schoon (in de betekenis van schoonheid; "Tis een schoon meiske.") - mooi
schrik hebben (voor) - bang of angstig zijn (voor), vrezen (voor)
! seffens (sebiet) - straks, zodadelijk tot seffens = tot zo
signalisatie - signalering
! onder de sloef liggen - onder de plak zitten
sneeuwman - sneeuwpop
! solden - uitverkoop, opruiming, koopjes
! springtuig - bom, explosieven
stappen - lopen, in Nederland betekent stappen uitgaan
stoefen - opscheppen, overdrijven
stortbad - douche
struikelsteen - struikelblok
subiet - zo dadelijk (wordt in Nederland slechts af en toe gebruikt)
suikertje - kroonsteentje

T

tandist of tantist - tandarts
taks - heffing, belasting
tas - (om uit te drinken) - kop(je)
tegen - (snelheid of tempo) - met (met 160 km/h scheurde hij weg)
tegenkanting - verzet, weerstand, kritiek
telkens - als voegwoord altijd gevolgd door als of wanneer (telkens als hij boos wordt)
televisionair - (als in op televisionair gebied) - wat met televisie te maken heeft
! ten honderd - procent (verouderd)
! terug - (herhaling) - weer, opnieuw (hij is weer ziek). 'Terug' geeft in het AN altijd een richting aan (als tegenstelling van heen): hij is terug aan het reizen = hij is op terugreis
tornooi - toernooi
transfo - trafo (afkorting voor transformator)

U

uitbaten/uitbater - (andere context dan horeca) - exploiteren/exploitant
uitrit - afrit (van autosnelweg)
uurwerk - (als tijdsinstrument in z'n geheel) - horloge, in Nederland is een uurwerk een klok

V

van zodra - zodra
vanop - vanaf, van, op (hij sprak de mensen toe vanaf zijn bed, hij volgde het op (een) afstand)
verdelen - (verspreiden, doorgeven) - distribueren, verspreiden
verdeler - (iemand die distribueert) - distributeur, dealer
verderzetten - (doorgaan met iets) - voortzetten (het beleid wordt voortgezet)
verdiep - verdieping
verdikken - (van personen) - aankomen (hij is flink aangekomen)
verhuis - verhuizing
verkeer - verkering
verlof - (vrije tijd, niet i.v.m. ziekte/zwangerschap/...) - vakantie (paasvakantie, vakantieperiode)
vermits - omdat (informeel), (aan)gezien/ daar (formeel)
verschieten - (schrikken) - schrikken
verstaan - begrijpen; in Nederland heeft 'verstaan' de betekenis van 'horen' als het over spreken gaat: ik heb het niet verstaan = ik heb niet gehoord wat je (hij, zij, jullie) zei(den)
verwittigen - informeren, waarschuwen
! voormiddag - morgen, in de voormiddag = 's morgens
vriezen - vervoeging is vroor, gevroren, niet vroos, gevrozen
Vzw (Vereniging zonder winstoogmerk) - stichting (niet precies hetzelfde)

W

wachtzaal - wachtkamer, wachtruimte
watergladheid - aquaplaning
weeral - alweer
wegeniswerken - wegwerkzaamheden (regionaal)
welgekomen - welkom
welstellend - welgesteld (rijk) (welgestelde boeren)
werf, werk - (waar gebouwen e.d. gebouwd worden) - bouwplaats
! wijsheidstand - verstandskies
winteruur - wintertijd
woonachtig zijn te - wonen in
woonst - woning
wreed (in de betekenis van "erg"; "Het is wreed schoon." streekgebonden) - erg

X

Y

Z

zagen - zeuren
zegde(n) - (o.v.t. 'zeggen') - zei(den)
zeker en vast - vast en zeker
zekering - stop (zie ook 'plomb'), zekering ook normaal ABN voor "stop"
zetel - (zitmeubel) - fauteuil, bank, stoel
zever - onzin
ziekenkas - ziekenfonds
zij die - na voorzetsel of als voorwerpsvorm: hen die (voor hen die het nog niet wisten...)
zodus - dus
zomeruur - zomertijd
zo'n - (bij meervoud of stofnaam) - zulk(e) (zulke mensen, zulk hout)
zoo - dierentuin
zowat - ongeveer, bijna, vrijwel (zowat is informeel in Nederland)