Wikipedia

Van Hool A330

Bustype

De Van Hool A330 is een stadsbus van de Belgische fabrikant Van Hool. Het is een lagevloerbus waardoor ze geschikt is voor mensen met een beperking en kinderwagens. De bus is 12 meter lang en heeft 2 of 3 deuren waardoor zij goed is in te zetten op stadslijnen. Bij deze bussen is, in tegenstelling tot bij de A300 en de AG300, de motor niet halverwege de bus, maar rechtop achterin geplaatst. Er zijn van dit type bus ook aardgas (A330 CNG), trolley (A330 T), hybride (A330 hyb) en waterstof (A330 FC) bussen beschikbaar. In 2022 is dit type bus uit productie gegaan en vervangen door de Van Hool A12 en de Van Hool A13

A330
A330 CNG
Fuell Cell Europa
Fuell Cell USA
Interieur van een A330
Interieur van een A330

Technische specificaties

bewerken
A330 A330 CNG A330 Fuell Cell Europa A330 Fuell Cell USA A330 Hyb A330 T
Bouwjaren 1997-2022 1997-2022 2009-2022 2009-2022 2007-2022 ??-2022
Lengte 11 995 mm 11 995 mm 13 155 mm 12 360 mm 11 995 mm 11 955 mm
Breedte 2 550 mm 2 550 mm 2 550 mm 2 590 mm 2 550 mm 2 550 mm
Hoogte 3 100 mm 3 385 mm 3 420 mm 3 540 mm 3 220 mm 3 683 mm
Wielbasis 5 790 mm 5 790 mm 5 110 mm + 1 690 mm 5 790 mm 5 790 mm 5 790 mm
Vooroverbouw 2 715 mm 2 715 mm 2 715 mm 2 690 mm 2 715 mm 2 715 mm
Achteroverbouw 3 490 mm 3 490 mm 3 640 mm 3 640 mm 3 490 mm 3 490 mm
Instaphoogte 330 mm 330 mm 330 mm 370 mm 340 mm 330 mm
Motor MAN D2066 LOH Euro 5 EEV & DAF PR EURO 5 EEV 183
Vermogen 235 kW of 228 kW
Versnellingsbak Automaat Voith ZF ECOMAT 4 (ECOLIFE in voorbereiding)
Aantal zitplaatsen1 21 tot 40 personen 34 personen 34 personen 25 personen 25 personen 32 personen
Maximaal aantal passagiers2 ca. 90 personen ca. 90 personen ca. 100 personen ca. 95 personen ca. 90 personen ca. 90 personen

1= afhankelijk van het aantal deuren en stoelindeling; 2= inclusief staanplaatsen

Fuel cell

bewerken

Sinds 2004 bestaat er een waterstofbus van Van Hool in de Verenigde Staten. Deze werd ontwikkeld op basis van een A330 en stond model voor de Europese waterstofbus en later de Amerikaanse waterstofbus die ontwikkeld werd uit de A300L. De Europese waterstofbus kreeg de benaming Fuel Cell Europa en de Amerikaanse werd Fuel Cell USA. Beide modellen zijn gebaseerd op een A330.

In 2008 heeft de provincie en OV-autoriteit Zuid-Holland testen uitgevoerd met de waterstofbus van Van Hool (Fuel Cell Europa). De bus heeft op diverse lijnen in de concessie Duin- en Bollenstreek/Leiden Rijnstreek/Midden-Holland gereden.[1] Later is deze bus overgezet naar De Lijn.

In 2015 werd aangekondigd dat Van Hool in totaal 21 waterstofbussen gaat bouwen voor de Europese metropolen, zoals Rome, Rotterdam, Cherbourg en Londen.[2]

Van Hool heeft in 2018 een grote opdracht ontvangen van Regionalverkehr Köln (RVK) en de Wuppertaler Stadtwerke (WSW) om in totaal 40 brandstofcelbussen te leveren. 30 van de H2-bussen zijn gepland voor Keulen, tien voor Wuppertal.

De Wuppertaler Stadtwerke (WSW) heeft in december 2019 de eerste van tien brandstofcelbussen ontvangen. De volgende vijf waterstofvoertuigen van Van Hool worden in januari 2020 verwacht door WSW en de rest in februari 2020. Het komende jaar zullen ze ook worden gebruikt voor reguliere diensten.

Volgens het bericht is het nog niet duidelijk op welke lijnen de voertuigen moeten worden gebruikt. Onder andere vanwege het aangegeven bereik van 350 kilometer mogen de brandstofcelbussen niet afhankelijk zijn van bepaalde lijnen met geschikte infrastructuur.[3]

Inzet

bewerken

Nederland

bewerken

Noord-Brabant

bewerken

In 2002 bestelde BBA een 64 bussen (serie 143 t/m 176) voor de stadsdienst in Tilburg, Breda en 's-Hertogenbosch om het oude busmateriaal te vervangen. In Tilburg en Breda kregen de bussen een eigen huisstijl. Toen eind 2006 een nieuwe concessie in Noord-Brabant inging, ging BBA verder als Veolia Transport en de stadsdienst in 's-Hertogenbosch ging naar Arriva. Daardoor werden deze bussen langzamerhand vervangen door nieuw busmateriaal. Sommige dienden nog als ijzeren reserve en anderen werden afgevoerd of overgeplaatst naar andere concessies. In 2009 werden 7 bussen overgeplaatst naar de stadsdienst in Delft. Dit is gedaan vanwege de lage viaducten in deze steden waar het nieuwe aardgas busmaterieel niet onder door kon. De laatste twee bussen (170 en 173) zijn daar begin 2013 buiten dienst gegaan.

Utrecht

bewerken

In 2004 werden er 27 bussen (serie (4)107 t/m (4)133 geleverd aan het Utrechtse stadsvervoerbedrijf GVU. Nummer (4)122 ging verloren bij een brand. In 2007 werd een gedeelte van deze serie doorgeschoven naar het Nijmeegse Novio. Begin 2010 ging de serie weer terug naar GVU.

De GVU 122 was met brandschade afgevoerd, en via de handel gekocht door Westbank te Terschelling waar deze bus weer in gebruik is genomen voor groepsvervoer.

Groningen & Drenthe

bewerken

In 2013 werden 5 waterstofbussen geleverd aan Riviera Trasporti in San Remo. Twee van deze bussen zijn in 2016 aan Qbuzz verkocht. In 2019 zijn met de resterende bussen enkele proeven gehouden. De voertuigen van Qbuzz worden sinds februari 2017 ingezet als testbus en worden per december 2017 ingezet op de streeklijnen van Groningen en Drenthe.[4]

In november 2020 volgde de eerste bus van een nieuwe serie van dertig. Deze zijn eveneens besteld voor streekdiensten in Groningen en Drenthe.

Rotterdam

bewerken

In 2017 werden er twee waterstofbussen geleverd aan de RET in Rotterdam.[5]

België

bewerken

In België worden deze bussen veel gebruikt bij vervoersbedrijven De Lijn, MIVB en TEC. Ook rijden een aantal pachters met deze bussen rond. In de loop van 2014 zullen er 109 driedeurs- en tien tweedeurs-bussen in gaan stromen voor TEC. Mogelijk zullen 13 exemplaren worden gebouwd als hybride bussen.[6]

Andere landen

bewerken

Naast België en Nederland zijn er ook enkele bussen geëxporteerd naar o.a. Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en de Verenigde Staten. Vervoerbedrijf AC Transit rijdt sinds 2003 rond met in totaal 137 bussen rond van dit type, waaronder 3 waterstofbussen.[7][8].

Inzetgebieden

bewerken
Bedrijf Type Series Aantal Bouwjaar Inzet Opmerking
  België
De Lijn newA330FC 1199 1 2007 ?? Huurbus
Buiten dienst
A330K 4094-4126 33 2002 Stadsdienst Antwerpen Afgevoerd
A330K 4225-4243 19 2002 Stad- en streekdienst Aalst Afgevoerd
newA330 4880-4901 22 2006 4880-4895; Stadsdienst Antwerpen
4897-4901; Stadsdienst Oostende
4896; rijschoolbus West-Vlaanderen (7894)
4881 en 4882 rijschoolbus Antwerpen ecodrive, omgenummerd naar 8107 en 8108
newA330 5016-5029 14 2007-2008 Stadsdienst Antwerpen
newA330 5084-5088 5 2007 Stadsdienst Oostende
newA330 5089-5091 3 2008 Stadsdienst Antwerpen
newA330FC 5601-5605[9] 5 2013-2014 Streekdienst Antwerpen-Noord
Ets. Picavet et Cie newA330 964165, 964167 b, 964169-964172 6 2011-2012 Waals-Brabant In de huisstijl van TEC
Hageland newA330 330820, 330823 2 2009 Vlaams-Brabant In de huissijl van De Lijn
Intratours-Van Mullem newA330 301822 1 2009 Vlaams-Brabant In de huisstijl van De Lijn
MIVB newA330 8101-8227 127 2006-2007 Brussel Deze reeks bepaalde de nieuwe huisstijl van MIVB
newA330 9601-9789 189 2009-2011 Brussel
newA330FC 8931 1 2021 Brussel Eerste newA330FC van MIVB.
Staca-Van Mullem newA330 330221 1 2009 Vlaams-Brabant In de huissijl van De Lijn
TEC newA330 3201-3210 10 2014-2015 Henegouwen
newA330 3201-3210 10 2013-2014 Henegouwen
A330 3801-3842 42 2001-2002 Henegouwen 3814-3815 en 3817-3818 gingen in 2011 over naar Charleroi
3804, 3834, 3841 zijn buiten dienst
A330 4.300-4.316 17 2001-2002 Namen en Luxemburg 4.313-4.316 gingen in 2011 over naar Charleroi
newA330 4.650-4.659 10 2014-2015 Namen en Luxemburg Twee deursversie.
newA330 4.650-4.685 26 2016 Namen en Luxemburg
A330 5.145-5.212 67 2001-2002, 2004 (alleen 5.212) Stadsdienst Luik 5.212 kwam in 2004 in dienst ter vervanging van een uitgebrande bus.
5.146, 5.159. 5.188, 5.190, 5.194, 5.197, zijn buiten dienst
newA330 5.506-5.541 36 2015 Verviers en Eupen
newA330 6725-6756 32 2015 Waals Brabant
A330 7213-7215 3 2001-2002 Rijschoolbussen Charleroi Ex 4.313-4.315
A330 7251-7266 15 2001-2002 Charleroi 7260 is buiten dienst
A330 7269 1 2001-2002 Charleroi Ex 4.316
A330 7270-7273 4 2001-2002 Charleroi Ex 3814-3815 en 3817-3818
newA330 7801-7830 30 2015 Charleroi
  Canada
Viva newA330 5101-5160 60 2005 Ontario
  Duitsland
Göttinger Verkehrsbetriebe newA330 ?? 14 2007 Göttingen
Hamburger Hochbahn AG newA330 2524 - 2535 12 2005 Hamburg
Regionalverkehr Köln GmbH (RVK) newA330FC ?? 2 2013 Keulen
newA330FC n.n.b. 30 2018
Nahverkehr Göttingen newA330 ESW-WB 175, ESW-WB 185 2 2007 Göttingen
WSW newA330FC 1941-1950 10 2018 Wuppertal
  Frankrijk
Corolis newA330hyb 10xxx 1 2010 Beauvais en omgeving Hybride bus
newA330CNG 8009, 8317, 8318, 8416, 8417, 8709, 8710 7 2000, 2003, 2004, 2007 Beauvais en omgeving CNG-bussen
Fil Bleu newA330 110-130, 260-280, 281-283, 284-295 53 2004, 2005, 2007, 2010, 2011 Tours
Franse marine A330 geen 4 2003 Brest
Keolis Dijon (Divia) A330 3201 - 3221 21 2001 Dijon
newA330 3222 - 3225 4 2002 - 2011 Dijon Ex RDTA 295-297
newA330 CNG 258 - 294 37 2004 - 2008 Dijon Zijn afgevoerd naar Hongarije
RDTA newA330 491-497 7 2002 Ain
RNA newA330 2 ?? Lyon ex-Touriscar
TCRB newA330 331-332 2 2009 Boulogne-sur-Mer
newA330CNG 311-330 20 2003-2006 Boulogne-sur-Mer
TUB A330 256-258 3 1999 Briochins
newA330 264-268, 510 6 2002, 2004 Briochins 510 is ex RDTA 496
Twisto newA330 201-209 9 2003 Caen
  Hongarije
BKV Zrt. newA330 MKL-981,NUV-682, NUV-683, PDN-684 4 2013, 2017, 2018 Boedapest
newA330CNG DPI-206, MPW-601–MPW-637,
MUM-638–MUM-649 		49 2014, 2015 Boedapest Ex-Kéolis 258-294, Ex-TL Lausanne 441-451 en 457
  Italië
Riviera Trasporti newA330FC ?? 5 na 2015: 3 2013 San Remo Indienst sinds 2019 (twee bussen in 2015 verkocht aan Qbuzz)
  Luxemburg
Demy Cars newA330hyb ?? 2 2013 Luxemburg
Emile Frisch A330 B1493, B1494 2 2003 Luxemburg Rijden in de kleurstelling van AVL
newA330 B1493-B1494, EF1196-EF1198, EF1215, EF1229-EF 1230, EF1230 9 2003, 2006, 2010, 2011, 2012 Luxemburg B 1493, B 1494, EF 1199, EF 1215 en EF 1229 rijden in de kleurstelling van AVL
TICE newA330 33 - 41 9 2012 Kanton Esch-sur-Alzette
Voyages Koob newA330 XQ5353 1 2004 Luxemburg
Voyages Simon newA330 XQ5351 1 2004 Luxemburg
  Monaco
CAM newA330 100 109, 114 - 117, 134 - 145 28 2003 - 2014 Monaco 136 - 145 zijn ex 36 - 45
newA330hyb 110-113, 118-121 7 2011 - 2014 Monaco Hybride bussen
  Nederland
BBA newA330 143-176 64 2002-2005 Breda, 's-Hertogenbosch, Tilburg Naar Veolia Transport, dienden na concessiewisseling nog enige tijd als reservebussen
Connexxion Academy newA330 4123-4133 11 2004 Leswagen Ex-GVU
GVU newA330 (4)107 - (4)133 15 2004 Utrecht 4119 - 4121, 4123 - 4133 in 2006 naar Novio.
(4)122 verkocht in 2006 aan Westbankbusbedrijf.
In 2009 keerde de reeks 4119 - 4121 terug naar GVU en ging de rest naar Connexxion Academy .
Op 8 december 2013 werd de reeks 4119 - 4121 afgevoerd.
Jan de Wit newA330 337, 338 2 2003 Noord-Holland Ex-Veolia 149, 156
Kijlstra Personenvervoer en Ambulancegroep Fryslân newA330 03-598 1 2003 Ambulancebus Friesland, Groningen en Drenthe Ex-Veolia 158
Novio newA330 4119 - 4121, 4123 - 4133 (ex-GVU) 14 2004 Nijmegen Naar GVU
Qbuzz newA330FC 3028-3029 2 2013
in gebruik sinds 2017 		Provincies Groningen en Drenthe Ex-Riviera Trasporti San Remo
newA330FC 7201-7230 30 2021 Provincies Groningen en Drenthe
RET newA330FC 406, 407 2 2016 stadsdienst Rotterdam
Veolia Transport newA330 143-176 7 2002-2005 Breda, Tilburg, Delft en Zoetermeer Ex BBA
143-167 en 175-176 werden in 2007 afgevoerd.
168-174 deden tussen 2009 en 2011 nog dienst in Delft en Zoetermeer en lijn 45 in Den Haag en zijn daarna afgevoerd.
Westbankbusbedrijf newA330 BP-GF-23 1 2004 Terschelling Ex GVU
  Noorwegen
Ruter A/S newA330FC ?? 5 2011 Oslo Waterstofbussen
Nog te leveren bussen
  Verenigd Koninkrijk
First Aberdeen newA330FC ?? 4 2013 Aberdeen
  Verenigde Staten
AC Transit newA330 1001-1110 110 2003-2005 Californië 01-2019: 102 stuks in actieve dienst
newA330 1111-1131 21 2005 Niet in dienst Direct doorverkocht aan Washington D.C.
Fuel Cell USA F1-F3 3 2005 Californië Waterstofbussen
CTT Transit Fuell Cell USA ? 1 2005 Connecticut Waterstofbus
DC Circulator newA330 1101-1129 29 2004 Washington D.C. Onderdeel van een bestelling van AC Transit
SunLine Transit Agency Fuel Cell USA ?? 1 2005 Riverside County Waterstofbus

Afbeeldingen

bewerken
Zie de categorie Van Hool A330 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Van_Hool_A330&oldid=67646510"