RAF Tempsford
RAF Tempsford is een voormalige basis van de Royal Air Force, gelegen op 3,7 km ten noordoosten van Sandy, Bedfordshire in Engeland en 7,1 km ten zuiden van St. Neots, Cambridgeshire in Engeland.[1]
RAF Tempsford
| ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
Controletoren op Tempsford tijdens
de Tweede Wereldoorlog | ||||||||||||||
| Algemene informatie | ||||||||||||||
| Opgericht | 1941 | |||||||||||||
| Type | militair | |||||||||||||
| Eigenaar | Air Ministry UK; RAF | |||||||||||||
| Plaats | Tempsford, Bedfordshire  Engeland
| |||||||||||||
| Coördinaten | 52° 10′ NB, 00° 16′ WL | |||||||||||||
| Locatie in Engeland | ||||||||||||||
  | ||||||||||||||
| Startbanen | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Lijst van luchthavens | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Special Duty Service
bewerkenAls onderdeel van de Royal Air Force Special Duty Service was het vliegveld een van de meest geheime vliegvelden van de Tweede Wereldoorlog.[2] Het was de thuisbasis van het 138e (Special Duty) Squadron en het 161e (Special Duty) Squadron, die voorraden en agenten in bezet Europa dropten voor de Special Operations Executive (SOE). Het 138e (SD) Squadron nam het grootste deel van de bevoorradingen en van geparachuteerde agenten voor zijn rekening, terwijl het 161e (SD) Squadron de Lysander-vluchten verzorgde en de oppik-operaties uitvoerde in bezet Europa.[1]
RAF Tempsford ligt heel dicht bij Little Gransden Airfield en is duidelijk te zien vanuit vliegtuigen die opstijgen vanaf de westelijke startbaan 28. Andere actieve vliegvelden in de buurt zijn de voormalige RAF-bases in Gransden Lodge en Bourn.[3]
Operationele eenheden en vliegtuigen
bewerken- 53 Squadron RAF-detachement (1946) - B-24 Liberator VI en VIII
- 109 Squadron RAF (1942) - Vickers Wellington I
- 138 Squadron RAF (1942-1944) - Handley Page Halifax II en V
- 149 Squadron RAF (1943-1944) - Short Stirling III
- 161 Squadron RAF (1942-1945) - Westland Lysander IIIA en andere typen
- 426 Squadron RCAF (1945) - B-24 Liberator VIII
- Nr.617 Squadron RAF-detachement (1945) - Avro Lancaster I & III
Het huidige vliegveld Tempsford
bewerkenRond 2002 was een deel van het voormalige vliegveld Tempsford een betonfabriek geworden en sommige van de belangrijkste gebouwen van het vliegveld waren tot commerciële werkplaatsen omgebouwd. Een nabijgelegen openbaar voetpad leidde naar het einde van een vrijwel intacte landingsbaan en daarvandaan naar Gibraltar Farm, de laatste stop van de agenten voor hun uitzending.[4][5]
In deze schuur hangen verschillende plaquettes en gedenktekens voor de agenten, zowel mannen als vrouwen, die vanaf dit vliegveld naar bezet Europa zijn gevlogen en van wie velen later werden omgebracht, nadat zij waren gevangengenomen en gemarteld. Ook in de St.Peterschurch in het nabijgelegen dorp Tempsford is een gedenkteken te vinden.[4] Buiten die kerk staat het Tempsford-monument[6] ter nagedachtenis aan de mannen en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog als geheim agenten dienden in bezet Europa, alsmede aan de RAF-bemanning die hen heeft getransporteerd.[4][7]
- Andrée Borrel en Lise de Baissac (Odile) waren de eerste vrouwelijke SOE-agenten die in bezet Frankrijk werden geparachuteerd. Ze vlogen op 24 september 1942 vanaf RAF Tempsford.
- Flying Officer Gerald Cruwys (verboden terrein) ontving de Croix de guerre voor zijn werk bij het Franse verzet toen hij op RAF Tempsford was.
- Groepskapitein Edward 'Mouse' Fielden, basiscommandant van RAF Tempsford (1942-1944) en een voormalige RAF-piloot.
- Air Chief Marshal (generaal) Sir Lewis Macdonald Hodges was commandant van het 161e Squadron van mei 1943 tot 1944.
- Groepskapitein Percy Charles Pickard kreeg in maart 1943 een tweede gesp aan zijn DSO vanwege zijn uitstekende leiderschap tijdens zijn commando over het 161e Squadron.
- Groepskapitein Hugh Verity, auteur van We Landed by Moonlight.
- Violette Szabo vloog voor haar beide missies vanaf RAF Tempsford.
- Yolande Beekman
- Yvonne Cormeau
- François Mitterrand
- Nancy Wake
- Wing Commander (luitenant-kolonel) Forest Yeo-Thomas, ook bekend als ‘het Witte Konijn’, werd op 27 februari 1943 in Frankrijk gedropt, nadat hij met Pilot Officer Foster vanaf RAF Tempsford daarheen was gevlogen.
- En veel van de ruim 50 Belgische en Nederlandse SOE-agenten werden vanaf RAF Tempsford naar hun dropping zone gevlogen.
- Ook de Nederlandse geheim agenten Jan Bockma, Pieter Kwint, Pleun Verhoef en Johannes Walter en de bemanningsleden F/L J.W. Menzies (Piloot), F/O K.R. Bunney (navigator), Sgt E.M. Elliot (boordschutter) en Sgt D.J. Withers (radio-operator) aan boord van de Lockheed Hudson FK790, die op 6 juli 1944 bij Kornwerderzand in het IJsselmeer neerstortte, waren vanaf Tempsford opgestegen.[4][9]
- De missie van Krijn Buitendijk (1921-1998), Jacky van der Meer (1922-1987) en marconist Gerrit Kroon (1909-1945) ving aan in een Halifax MkV MA-W LL388 van het 161 Special Duties Squadron, die vanaf Tempsford naar Brabant vloog en boven de Henriëttewaard werd neergeschoten (zie verder het lemma van een van deze agenten).
- Verschillende RAF bemanningsleden van het 138e (SD) Squadron liggen begraven op Erehof Holten.
Literatuur
bewerken
- (en) Clark, Freddie (1999). Agents by Moonlight: The Secret History of RAF Tempsford during the Second World War. Tempus Publishing Ltd., Stroud, 360 pp. ISBN 9780752416915.
- (en) Clark, Freddie (1993). Peter Five. Independent Books, Bromley, 308 pp. ISBN 9781872836046.
- (en) Griffiths, Frank (1981). Winged Hours. William Kimber, Londen, 192 pp. ISBN 9780718301285.
- (en) O’Connor, Bernard (1998). Tempsford Airfield: Now the story can be told.... ISBN 1902810031.
- (en) O’Connor, Bernard (2013). Churchill's Most Secret Airfield: RAF Tempsford. Amberley Publishing, Stroud, 256 pp. ISBN 9781445606903.
- (en) Verity, Hugh (2000). We Landed By Moonlight (herziene editie). Crecy Publishing, Manchester, 256 pp. ISBN 9780947554750.
Externe links
bewerken
- (en) MOD-site voor Tempsford - Details over Tempsford in de Bomber Command sectie van de MOD-website.
- (en) RAF Tempsford Special Duties Squadrons
- (en) Tempsford Airfield - Een niet-commerciële website over de geheime oorlogsactiviteiten van dit RAF-vliegveld in Bedfordshire, Engeland
- (en) Laatste vlucht van Hudson FK790 - Ter nagedachtenis aan F/Lt JW Menzies DFC, zijn bemanning en agenten.
- (en) Wartime Memories Project - Herinneringen uit de oorlogsjaren.
- (en) Een geschiedenis van RAF Tempsford
- (en) RAF Tempsford Erelijst
- (en) Korte geschiedenis van het 138e Squadron
- (en) RAF-geschiedenis van het 138e Special Duties Squadron
- (en) RAF-geschiedenis van het 161e Special Duties Squadron
- (en) Een wandeltocht over het vliegveld en Gibraltar Farm in 2002 (YouTube)
- (en) Een blik op de gedenktekens in Tempsford Church (YouTube)
- ↑ a b c (en) Tempsford op RAF Bomber Command (geraadpleegd op 26 september 2019)
- ↑ (en) O’Connor, Bernard (2013). Churchill's Most Secret Airfield: RAF Tempsford. Amberley Publishing, Stroud, 256 pp. ISBN 9781445606903.
- ↑ Voor een tekening van de startbanen zie halverwege deze webpagina https://web.archive.org/web/20061231023035/http://www.wartimememories.co.uk/airfields/tempsford.html
- ↑ a b c d (en) https://web.archive.org/web/20171219150801/http://www.tempsford.20m.com/
- ↑ Dijckmeester, F.Th. (december 1988). Tempsford Airfield. Gearchiveerd op 27 oktober 2021. De Schakel: kwartaaluitgave van de Stichting Genootschap Engelandvaarders 10 (4): 5-8
- ↑ Zie eventueel en:Tempsford Memorial.
- ↑ Grisnigt, Bram (december 1990). Royal Air Force Special Duties Operations. Gearchiveerd op 27 oktober 2021. De Schakel: kwartaaluitgave van de Stichting Genootschap Engelandvaarders 12 (4): 11-13
- ↑ (en) https://web.archive.org/web/20190924130953/http://www.tempsford.20m.com/agents.html
- ↑ Zie ook Bureau Bijzondere Opdrachten.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel RAF Tempsford op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
