Lijst van rampen in Nederland

Wikimedia-lijst

Dit is een chronologische lijst van rampen op Nederlands grondgebied. Rampen buiten Nederland met Nederlandse dodelijke slachtoffers worden apart behandeld. De rampen betreffen hier alle rampen die plaatsvonden op huidig Nederlands grondgebied, dus ook rampen die plaatsvonden voor het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden maar wel op huidig Nederlands grondgebied. In deze lijst zijn alleen gebeurtenissen opgenomen waarbij vijf of meer doden en/of een groot aantal gewonden zijn gevallen waarbij geen verwantschap tussen de doden bestond en gebeurtenissen waarbij er sprake is van een zeer groot effectgebied (minimaal de grootte van een gemeente). Rampzalige gebeurtenissen die door menselijk handelen veroorzaakt of in stand gehouden worden, zijn alleen opgenomen als de ramp een onvoorzien en onbedoeld gevolg van dat handelen is. Daarom zijn bijvoorbeeld de Hongerwinter en de schietpartij in Alphen aan den Rijn niet opgenomen, maar de cafébrand in Volendam wel.

Definitie volgens de Nederlandse wet

bewerken

De Nederlandse Wet veiligheidsregio's en Veiligheidswet BES stellen dat een ramp een zwaar ongeval of een andere gebeurtenis is die aan de volgende voorwaarden voldoet:

  • Het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu of grote materiële belangen zijn in ernstige mate geschaad of worden bedreigd.
  • Er is een gecoördineerde inzet van diensten of organisaties van verschillende disciplines vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.

In deze lijst zijn alleen gebeurtenissen opgenomen waarbij vijf of meer doden zijn gevallen waarbij geen verwantschap tussen de doden bestond en gebeurtenissen waarbij er sprake is van een zeer groot effectgebied (minimaal de grootte van een gemeente). De coördinatie tussen de hulpdiensten moet duidelijk grootschaliger zijn dan bij een regulier incident.

Door de overheidsinstanties die betrokken zijn bij de rampenbestrijding wordt bij een ramp het opschalingsniveau GRIP 3 of GRIP 4 afgekondigd. Dit wil echter niet zeggen dat bij iedere afkondiging van GRIP 3 of 4 er sprake is van een ramp.

voor 1200

bewerken

13e eeuw

bewerken
 
De instorting van de Maasbrug in Maastricht in 1275, zoals afgebeeld in de Weltchronik van Hartmann Schedel (1493)

14e eeuw

bewerken

15e eeuw

bewerken

16e eeuw

bewerken

17e eeuw

bewerken
 
De doorbraak van de Sint Anthonisdijk in Amsterdam (schilderij van Jan Asselijn)

18e eeuw

bewerken

1700-1709

bewerken

1710-1719

bewerken
  • 1711
    • 26 juni - Er ontstaat brand in de molen van Hinsberg binnen de stadsmuren van Roermond. 30 huizen en het klooster der Penitenten branden af. Er komen zes mensen om het leven.[20]
  • 1717
    • 25 december - Kerstvloed in de provincie Groningen, 2.276 doden. Dorpen die direct achter de zeedijk liggen worden bijna volledig weggevaagd. In Uithuizermeeden vielen 208 doden, Leens 182, Pieterburen 172 en Kloosterburen 178.[21]

1720-1729

bewerken
  • 1724
    • 13 maart - Op de kust van Terschelling vergaat een klein vrachtschip met 10 mensen (7 mannen en 3 vrouwen) aan boord.[22]
  • 1724
    • 4 december - Door zware storm vergaan op zee vele tientallen schepen. Ook op de rede van Amsterdam vergaat een aantal schepen, waarbij veel mensen verdrinken.[23]

1730-1739

bewerken
  • 1732
    • 14 april - Grote brand in het Pesthuis te Amsterdam, soo hevig dat geen menschen ooit diergelijke hebben gezien. Vijf bewoners komen in de vlammen om.
  • 1735
  • 1738
  • 1740
    • 23 december/24 december - Watersnood in het rivierengebied. De Lekdijk tussen Ameide en Lexmond breekt door, waardoor de Vijfherenlanden onderlopen. Ook in de Betuwe, de Tielerwaard, de Alblasserwaard en het land van Heusden en Altena breken de dijken door en komt het land onder water te staan. Ten minste 8 mensen verdrinken.[24]

1741-1750

bewerken
  • 1742
    • 8 februari - Het korrelhuis van een kruitmolen in Delft explodeert, waardoor 8 gebouwen verwoest worden. 5 werknemers komen om het leven.
  • 1748
    • 28 juni - Na het Pachtersoproer te Amsterdam worden 3 mensen opgehangen. Er ontstaat een enorm gedrang onder de menigte kijkers. 108 mensen worden doodgedrukt of verdrinken in de grachten.[25]
  • 1749
    • 1 februari - Bij Egmond slaat een sloep om, op weg naar een Brits vrachtschip. Zes opvarenden verdrinken.[26]

1751-1760

bewerken

1761-1770

bewerken

1771-1780

bewerken

1780-1789

bewerken

1790-1799

bewerken
  • 1790
    • 27 november - In de nacht van 26 op 27 november vergaat bij De Koog de Negotie. Het schip breekt in stukken. 238 doden.
  • 1793
    • 15 maart - Aan boord van 's Lands hulk Dwinger breekt in het Vlie een ernstige brand uit, waarbij het schip vergaat. Bij deze ramp verliest bijna de helft van de circa 140 opvarenden het leven.
  • 1799
    • 7 februari - Dijkdoorbaak bij het dorpje Doornik tussen Bemmel en Lent (Watersnood van 1799). Daarbij gaan alle achttien huizen en de kerk verloren. 17 mensen verdrinken. Het dorpje wordt nooit meer opgebouwd.
    • 25 mei - Een Frans schip strandt bij Noordwijk. De bemanning probeert per sloep het schip te verlaten, maar verdrinkt. 5 doden.
    • 9 oktober - Het Engelse schip La Lutine vergaat met een lading goud nabij Vlieland. 269 opvarenden komen om.
    • 10 november - Het fregat De Valk vergaat bij Ameland. Een van de grootste scheepsrampen uit de Nederlandse geschiedenis. 419 doden.

19e eeuw

bewerken

1800-1809

bewerken
  • 1802
    • 27 oktober - Bij het eiland Schouwen vergaat het schip Sint Joseph. 13 opvarenden komen om.
  • 1807
    • 12 januari - Leidse buskruitramp, 151 doden en circa 2.000 gewonden. Circa 220 woningen worden compleet verwoest of onbewoonbaar verklaard.
    • 30 september - De Bataafse kanonneergalei Noodweer vergaat tijdens een zware storm met 35 opvarenden op de Waddenzee voor de kust van het Bildt.
  • 1808
    • 15 januari - Stormvloed veroorzaakt overstromingen in Nederland en Vlaanderen. De binnenstad van Vlissingen loopt onder water. 31 doden.[44] Elders langs de Westerschelde verdrinken nog eens 21 personen.
  • 1809
    • 29 januari - Watersnood van 1809. Door het ontstaan van ijsdammen in de rivieren steeg het waterpeil snel, met dijkdoorbraken als gevolg. ca. 275 doden. 1.000 woningen worden verwoest.
    • 13 augustus - Bombardement van Vlissingen door Britse troepen. 335 doden.
    • 16 augustus - Kustbatterij Margarethapolder te Terneuzen beschoten door Brits fregat. 23 doden.

1810-1819

bewerken
  • 1810
  • 1811
    • 24 december - Van een Brits konvooi lopen tijdens een storm de HMS Hero en het troepenschip Archimedes op de Haaksgronden bij Texel. Beide schepen vergaan, waarbij slechts 12 van de 530 opvarenden van de Hero gered kunnen worden. De opvarenden van de Archimedes worden wel gered. De begeleidende brik HMS Grasshopper loopt wel aan de grond maar blijft relatief ongeschonden en over de Haaks gestuwd. De bemanning geeft zich te Den Helder aan de Nederlanders over, het schip wordt door de Bataafse Marine opgenomen als Irene (later Zr.Ms. Irene) en doet dienst tot 1820.
  • 1812
    • 30 januari - Het Britse fregat Manilla strandt op de Haaksgronden bij Texel. De Britten verlaten het schip en steken het in brand. Bij een explosie ten gevolge hiervan komen 12 matrozen om het leven.
  • 1814
  • 1817
    • 14 april - Een veerschip kapseist door harde wind bij Sleeuwijk. Van de 22 passagiers komen er 12 om het leven.
  • 1819
    • 10 januari - Bij het binnenvaren van de haven van Medemblik komt het schip Carolina door ijsgang in de problemen. 9 opvarenden verdrinken.
    • 26 april - Het veer van de Louisapolder in Lage Zwaluwe wordt getroffen door een hoosbui, waardoor 5 passagiers verdrinken.[45]

1820-1829

bewerken
  • 1820
     
    Het hoofdgebouw van landgoed Oosterhout wordt op 20 januari 1820 door de overstroming verwoest.
  • 1821
    • 26 oktober - Een Scheveningse vissersschuit zinkt na een aanvaring bij kust van Goeree. 6 doden.
  • 1824
    • 14 oktober - Stranding van de Vreede bij Huisduinen. Bij de redding komen 6 redders en 3 opvarenden om het leven.
  • 1825
    • 3 februari - Stormvloed van 1825 in Groningen, Friesland en Noordwest-Overijssel, 379 doden waarvan 305 in Overijssel. Op Schokland verdrinken 13 personen.
    • 17 juni - 20 boerenknechten steken in een kleine schuit over naar Kampereiland. De schuit zinkt en 17 man verdrinken.[46]
    • 1 oktober - Door het breken van de grote mast op een vissersschip uit Middelharnis komen 11 van de 13 bemanningsleden om. Slechts schipper Jacob Bree en een scheepsjongen overleven de ramp.
    • 25 oktober - Het vissersschip Willem I terugkerend vanaf Groenland vergaat nabij Texel. 30 doden.[47]
  • 1827
    • 12 januari - Explosie in kruitmolen aan het Schie te Rotterdam, 5 doden.[48]
    • 16 januari - Ramp Zr.Ms. Wassenaar. Dit linieschip, ingezet als troepentransportschip, liep bij Egmond ter hoogte van Schoorl op een zandbank, enige dagen na vertrek van de rede van Texel. Van de circa 900 opvarenden, naast de 250 bemanningsleden ongeveer 650 rekruten bestemd voor de oorlog op Java in Oost-Indië, komen er 23 om het leven.[49]
    • 1 maart - Schipbreuk van de bark Java Paket bij Westkapelle. De 29 opvarenden komen om het leven, alleen de loods overleeft de ramp.[50]
    • 17 maart - Door storm breken enkele dijken door in het rivierengebied. Te Vuren en Herwijnen worden in totaal ruim 110 woningen verwoest. 8 mensen komen in deze storm om het leven door het rivierwater.
  • 1828
    • 5 maart - Het vissersschip Catharina Elisabeth uit Middelharnis vergaat voor de kust van Egmond, 12 doden.[51]

1830-1839

bewerken
  • 1831
    • 19 maart - Het kruitmagazijn Stoelemat in Bergen op Zoom explodeert. 19 doden en 41 gewonden.
    • 25 november - Op de Lek bij Vianen zinkt een veerschip met soldaten die onderweg zijn naar België. 7 doden.
  • 1833
    • 12 februari - Nabij Jutphaas rijdt een huifkar met daarin 12 personen bij een brug het water in. 5 doden.[52]
    • 15 februari - Te Grave zinkt op de Maas een vissersbootje dat enkele personen over de rivier zet. 9 doden.
    • 11 juni - Grote veenbranden bij Zevenhuizen. 4 personen komen om en er gaan 89 huizen in vlammen op. Bij Wedde komt 1 jong meisje om het leven.[53]
    • 18 juni - Bij Hoek van Holland vergaat een vissersvaartuig, waarna 5 vissers verdrinken.
  • 1834
  • 1835
  • 1836
    • 26 december - Zware storm over Holland. Te Amsterdam stortten 13 huizen en een herberg in en vergaan 15 schepen. Vijf mensen komen om.
  • 1837
    • 24 februari - Dijkdoorbraak bij Dussen, 12 doden. De polder Jannezand stroomt vol, waarbij 5 mensen verdrinken. Een huis langs de buitendijk zakt in de rivier waarbij een weduwe met haar 6 kinderen verdrinkt.[36]
    • 6 mei - De veerpont over de Maas bij Roermond slaat om 6 mensen verdrinken en 11 mensen worden gered.
    • 17 november - De marktschuit van Bokhoven naar 's-Hertogenbosch zinkt op de Dieze. 14 vrouwen en één man verdronken in het koude water.[56]
    • 28 december - Zeer grote brand in de Warmoesstraat te Amsterdam. Verschillende panden branden uit, waarbij in totaal 6 doden vallen.
  • 1838
    • 18 oktober - Vergaan van het Amsterdamse beurtschip nabij de haven van Harlingen, waarbij 17 personen verdrinken. De Groenlandse sloep (reddingboot) van Huisduinen slaat om tijdens een reddingsactie, waarbij 6 opvarenden verdrinken.

1840-1849

bewerken

1850-1859

bewerken

1860-1869

bewerken
  • 1860
    • 27 mei
      • - De Capelse veerboot op Rotterdam, de stoomraderboot De Langstraat zinkt op de Amer. 48 doden, vooral afkomstig uit Sprang-Capelle en Hoge en Lage Zwaluwe.
      • - Tijdens de pinksterstorm komen eveneens 32 Scheveningse vissers het leven.[70]
      • - Voor de kust van Katwijk verging de bomschuit Drie Gebroeders, waarbij de zes bemanningsleden omkwamen.[71] Dit was aanleiding om in oktober 1860 de Vereeniging tot voortdurende ondersteuning der nagelaten betrekkingen van verongelukte visschers der reederijen te Katwijk aan Zee en Noordwijk aan Zee op te richten.[72]
  • 1861
  • 1862
  • 1863
  • 1865
    • 15 januari - In Rotterdam vaart een veerboot met werkvolk voor een fabriek in Feijenoord tegen een pijler van de spoorbrug. 5 doden.[74]
  • 1866
    • 19 november - Stranding van het Britse schip Mary Ogle bij Scheveningen. Van de 6 opvarenden weet slechts één bemanningslid deze ramp te overleven.
  • 1867
    • 5 oktober - Het Scheveningse vissersschip Henriëtte Suzanna strandt. 13 doden.[75]
    • 2 december - Het loodsschip van Terschelling vergaat op zee. 7 doden, allen inwoners van Terschelling.
  • 1868
    • 11 maart - Stadsbrand van Genemuiden. 140 gebouwen afgebrand waarvan 105 woningen.
    • 17 april - Grote brand in Rotterdam in een huizenblok waarin meerdere gezinnen woonden. 6 mensen komen in de vlammen om.
    • 28 april - 26 Urker vissers verdrinken tijdens een storm tussen Vlieland en Terschelling.
    • 26 oktober - Het tweede loodsschip van Terschelling vergaat waarbij 10 opvarenden, inwoners van Terschelling, verdrinken.
  • 1869

1870-1879

bewerken
  • 1872
    • 13 november - De sloep Middelharnis vergaat met 12 opvarenden in de buurt van Terschelling. De Leeuwarder Courant bericht: Vermoedelijk is zij in den nacht tusschen 12 en 13 November overzeild of door een stortzee overvallen.
  • 1874
    • 22 maart - Een zware storm overstroomt de nog in aanleg zijnde Groningse Westpolder, waarbij 13 mensen verdrinken. De loodskotter Eems no. 1 vergaat tijdens deze storm ten noorden van Schiermonnikoog. 5 doden.
    • 25 maart - Door giftige leverworst sterven in Middelburg in totaal 8 mensen. Meer dan 200 mensen worden ziek. Vermoedelijk had de slager in kwestie een reeds begraven varken alsnog verwerkt.[77][78][79]
    • 28 maart - De Griekse brik Hybryda, die gestrand was op zandbank De Elleboog bij Vlissingen, kapseist. 12 bemanningsleden en 2 loodsen komen om, 1 opvarende wordt gered.[80][81]
    • 1 december - Roeiboot met arbeiders richting Feijenoord wordt op de Maas in Rotterdam overvaren door stoomboot 'De Vooruitgang', van de ca. 35 inzittenden verdrinken er 8.[82]
    • 8 december - Een vissersschip uit Scheveningen vaart op de Noordelijke havenpier van Hoek van Holland en zinkt. 7 doden.
  • 1877
    • 30 januari - Zware storm. De volbeladen stoomboot Willem III van Stavoren naar Sneek vergaat op de Fluessen bij Heeg (Friesland). 14 opvarenden komen om het leven. De Westpolder overstroomt opnieuw waarbij ook 14 mensen verdrinken. In de Reiderpolder B verdrinken 37 mensen (2 Nederlanders en 35 Duitsers) (Stormvloed van 1877). Op zee komen bij drie scheepsrampen 31 mensen om het leven.
    • 31 december - Loodskotter Texel nr. 8 vergaat tijdens een storm dicht onder de kust tussen Camperduin en Egmond aan Zee. 9 doden.
  • 1879

1880-1889

bewerken

1890-1899

bewerken

20e eeuw

bewerken

1900-1909

bewerken

1910-1919

bewerken
  • 1910
  • 1911
    • 10 juli - Brand in twaalf panden op de Dam te Zaandam, 6 doden.
    • 9 augustus - Explosie in stoomketel op lijndienstboot Gutenberg Rotterdam, 5 doden.
    • 30 september - Septemberstorm van 1911. Veel schepen vergaan, ten minste 51 doden.
  • 1912
  • 1913
  • 1914
  • 1915
    • 19 januari - Op de Hr. Ms. Triton explodeert een mijn tijdens het opruimen van een mijnversperring in de Westerschelde, 5 doden.
    • 2 maart - Een aangespoelde zeemijn ontploft bij de haveningang van Zierikzee, waardoor 5 inwoners van dit stadje worden gedood.
    • 10 april - De sleepboot "Engineering" wordt in de Rotterdamse haven overvaren door het ss Tjisondari, alle vijf opvarenden verdrinken.[114]
    • 4 juni - De vissersvloot van IJmuiden lijdt een zwaar verlies. 4 vissersschepen (IJM 156, IJM 186, IJM 193 en IJM 215) lopen in de Noordzee op mijnen. Alle opvarenden komen hierbij om het leven.
    • 26 juni - De Katwijkse logger KW 147 wordt op de Noordzee in dichte mist overvaren door de Britse kruiser HMS Princess Royal, 10 van de 14 opvarenden komen om.
  • 1916
    • 13 en 14 januari - Stormvloed van 1916 met onder meer Watersnood op Marken, 16 doden, en doorbraak van de Amsteldijk bij Anna Paulownapolder, 2 doden. Bij scheepsrampen op de Noordzee komen nog eens 32 mensen om.
    • 24 juli - Het vrachtschip SS Maas loopt bij het lichtschip Noordhinder op een Duitse mijn. Het schip zinkt binnen twee minuten, waarbij 10 bemanningsleden om het leven komen.
    • 31 juli - De Zeeuwse veerboot Koningin Wilhelmina zinkt, 7 mensen komen om het leven.
    • 23 september - De Stoomtrawler Burgemeester Vening Meinesz (IJM 97) vergaat. De gehele bemanning van 18 man komt om.[115]
    • 14 oktober - De IJM-290 Johanna strandt tijdens een storm op de Vliehors. De 15 koppige bemanning komt om het leven wanneer de eigen sloep om slaat.
  • 1917
  • 1918
     
    Ravage na de treinramp te Weesp op 13 september 1918.
    • 15 januari - Het vrachtschip SS Westpolder loopt op een zeemijn 60 zeemijl ten noordwesten van Hoek van Holland en zinkt hierna, 6 doden.
    • 12 februari - Vissersschip Julia (IJM 63) vergaat, vermoedelijk door een zeemijn, 7 doden.
    • 13 februari - De zeillogger Anna (IJM 253) loopt op een zeemijn, 7 doden.
    • 15 februari - Stoomloodsvaartuig 14 loopt in de Westerschelde op een mijn, waarbij 8 opvarenden omkomen. Gelijktijdig explodeert door dezelfde mijn ook de ARM 16, waarbij 3 vissers omkomen.
    • 2 mei - De Frans Naerebout loopt nabij Terschelling op een mijn en zinkt. 10 van de 19 bemanningsleden komen hierbij om het leven.
    • 22 juni - De KW 108 vergaat op de Noordzee tijdens het vissen als gevolg van een mijnexplosie, 6 doden.
    • 14 juli - SCH 442 Jeanne Engeline loopt op een mijn, 13 doden.
    • 20 augustus - Vertrek vanuit Rotterdam van de Martha met bestemming Helsinki. Sindsdien wordt het schip vermist. Slechts twee reddingssloepen zullen later aanspoelen, 10 doden.
    • 13 september - Treinramp bij Weesp, 41 doden en 42 gewonden. De grootste treinramp in de Nederlandse geschiedenis tot 1962.
    • 24 december - De IJM 416 vergaat tijdens een storm nabij de Terschellingerbank. Hierbij komen de 11 bemanningsleden om het leven.
  • 1918-1919
    • Pandemie van Spaanse griep. In Nederland stierven binnen enkele maanden 27.000 mensen aan de Spaanse griep. De meesten in de maanden oktober (5.506), november (16.960) en december (5.321) van 1918. In de zomer van 1918 ging een eerste golf van Spaanse griep door Nederland, maar het aantal slachtoffers bleef toen beperkt.[117] In totaal zouden circa 48.000 mensen in Nederland bezwijken aan de griep.
  • 1919
    • 15 maart - Het schip IJsselhaven loopt in de Noordzee op een mijn, 9 doden.
    • 18 maart - De IJM-290 Johanna, dat op 14 oktober 1916 al betrokken was bij een scheepsramp, vergaat vermoedelijk doordat het op een zeemijn gelopen is. Van de bemanning is nooit meer iets vernomen.
    • 7 september - SCH 137 Geertruida loopt op een mijn, 18 doden.
    • 9 november - Het SS Zaan zinkt ten noorden van Terschelling na een mijnexplosie, 24 bemanningsleden en 2 passagiers komen om het leven.
    • 29 november - De KW 85 zinkt na een mijnexplosie op de Noordzee, 9 van de 14 bemanningsleden komen om het leven.

1920-1929

bewerken

1930-1939

bewerken

1940-1949

bewerken

1950-1959

bewerken

1960-1969

bewerken

1970-1979

bewerken

1980-1989

bewerken

1990-1999

bewerken

21e eeuw

bewerken

2000-2009

bewerken
 
Crash van het Turkish Airlines-toestel (2009)
    • 30 april - Op 30 april 2009 eindigde Koninginnedag in Apeldoorn in een drama. Een automobilist reed dwars door het publiek en doodde 7 toeschouwers.

2010-2019

bewerken

2020-heden

bewerken
  • 2023
    • 26 juli - Op de Noordzee, dertig kilometer ten noorden van Ameland, woedt een zware brand op het vrachtschip Fremantle Highway met aan boord zo'n 3000 auto's. Eén bemanningslid is verongelukt en de overige 22 hebben ademhalingsproblemen en brandwonden. Sommigen hebben ook botbreuken omdat ze van het 30 meter hoge schip afsprongen om zich te redden.[357]
  • 2024

Rampen buiten Nederland met Nederlandse dodelijke slachtoffers

bewerken
  Zie Lijst van rampen buiten Nederland met Nederlandse dodelijke slachtoffers voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie ook

bewerken
Zie de categorie Rampen in Nederland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.