Wikipedia

Kopspijkers

televisieprogramma uit Nederland

Kopspijkers was een Nederlands satirisch televisieprogramma dat van 1995 tot april 2005 door de VARA werd uitgezonden op de zaterdagavond op Nederland 3.

Spijkers (1995-1997)
Kopspijkers (1998-2005)
Genre Praatprogramma
Speelduur per afl. 60 minuten
Presentatie Jack Spijkerman
Land van oorsprong Vlag van Nederland Nederland
Taal Nederlands
Uitzendingen
Start 20 mei 1995
Einde 25 april 2005
Netwerk of omroep VARA
Zender Nederland 3
Prijzen
Gouden Televizier-Ring 2002
(en) IMDb-profiel
(mul) TMDb-profiel
Portaal  Portaalicoon   Televisie

Het programma, voor het eerst uitgezonden op 20 mei 1995 onder de naam Spijkers, was het geesteskind van presentator Jack Spijkerman, die eerder het middelpunt was van het televisieprogramma Spijkertijd (1993-1995, in 1999 werd een seizoen van een nieuw programma met dezelfde titel uitgezonden). De titel van het programma veranderde van Spijkers in Kopspijkers in 1998 toen het naar primetime op zaterdagavond verhuisde. Daarna groeide het programma uit tot een van de meest succesvolle programma's op de Nederlandse televisie, met op de zaterdagavond meer dan 3,5 miljoen kijkers. In 2002 kreeg het programma de Gouden Televizier-Ring toegekend. In 2003 won het programma de Zilveren Nipkowschijf.

In 2004 werden ook in Duitsland en België versies van Kopspijkers gemaakt. Beide versies strandden echter al na een paar afleveringen.

Opzet

bewerken

In de loop der jaren is de opzet van het programma regelmatig veranderd. Satire en leedvermaak vormden al die tijd de pijlers van het succes.

Leader

bewerken

Kopspijkers begon steevast met de woorden: "Het is zaterdagavond. U kunt geen kant meer op. Zappen is zinloos. Dit is Kopspijkers. Hier is de enige echte Jack Spijkerman". In de loop der jaren werden ze uitgesproken door achtereenvolgens VARA-stem Ad le Comte, cabaretier Paul Groot en vanaf 2004 door Erik van Muiswinkel.

'Wat u en ons opviel in de media' en Kopspijkeren

bewerken

In Kopspijkers werd veel plaats ingeruimd voor televisiefragmenten waarin grappige versprekingen of andere dommigheden te zien waren. Ook voorgekookte interviews met UFO-deskundigen, helderzienden en andere makkelijke mikpunten van spot behoorden lange tijd tot het standaardrepertoire, evenals vreemde bezuinigingen bij series (bijvoorbeeld een cake die opeens kleiner wordt bij het wisselen van camerahoek). Onder namen als Vergulde Nachtspiegel, Gouden Ezel, Gouden Zwatelaar, Gouden knuppel en Gouden Papegaai werd elk seizoen een prijs uitgereikt aan iemand die een of andere stommiteit had begaan.

De fragmenten met televisieblunders speelden ook een hoofdrol in het programma-onderdeel Kopspijkeren: een spel waarin bekende Nederlanders het beantwoorden van vragen over deze fragmenten moesten combineren met timmervaardigheid. Het spel werd een dermate populair onderdeel dat men in 1999 het spelprogramma 'Spijkertijd' hieruit ontwikkelde en andere programma's (Waaronder Herberg De Leeuw en Sesamstraat) hier een eigen, eenmalige variant op maakten.

Satire

bewerken

Kopspijkers dankte zijn succes voornamelijk aan de medewerking van een aantal cabaretiers die een satirische blik op actuele kwesties wierpen.

Het eerste cabaretteam van het programma (destijds nog Spijkers) bestond uit Erik van Muiswinkel, Diederik van Vleuten en Rob Kamphues, die in Deze week ("En deze week in deze week, de week die is geweest") een satirische kijk op de afgelopen week gaven.

Hierna namen Viggo Waas en Peter Heerschop van NUHR en Hans Sibbel het stokje over. Ook Paul Haenen was regelmatig te gast in zijn rol van dominee Gremdaat. Als afsluiting van het seizoen 2000/2001 werd het nummer One Day Fly opgenomen met onder andere Waas, Heerschop en Sibbel, een parodie op het succes van het televisieprogramma Starmaker, waarmee zij de eerste plaats van de Nederlandse Top 40 wisten te halen. In 2001 stopten Waas, Heerschop en Sibbel met het cabaret bij Kopspijkers.

In de zomer van 2001 werd besloten het cabaret de vorm van persiflage door typetjes te geven. Owen Schumacher, die al actief was in de redactie van het vorige cabaretteam en Paul Groot namen hierbij een prominente rol in, aangevuld door diverse andere cabaretiers, waaronder ook Van Muiswinkel, Waas en Heerschop, uit de vorige cabaretteams. Later zouden ook Thomas van Luyn en Mike Boddé belangrijke gezichten van dit team worden, terwijl Sander van Opzeeland achter de schermen een belangrijke rol op zich nam.

Vanaf 2004 nam satire binnen het programma een nog prominentere plaats in. Het nieuws werd nu besproken achter de bar, in plaats van op een formele manier aan een tafel. De gebruikelijke muzikale nummers werden, onder leiding van Boddé, vervangen door muzikale parodieën. In het voorjaar van 2004 werd het onderdeel de TV-hoek toegevoegd, waar Jack met een bekende Nederlander, meestal gespeeld door Erik van Muiswinkel, nieuwe televisieprogramma's behandelde. In het najaar van datzelfde jaar werd dit onderdeel vervangen door het "eigen hoekje" van de co-presentatoren, afwisselend Peter Heerschop en Bert Visscher, die een bepaald nieuwtje bespraken. Heerschop deed dit vaak met een typetje of filmpje, Visscher besprak alles alleen. In het voorjaar van 2005 werd dit weer vervangen door de TV-week, waarin een opvallend televisiefragment uit het nieuws werd besproken met een gast.

Cabaretiers

bewerken

Diverse acteurs en cabaretiers hebben korte of langere tijd aan Kopspijkers meegewerkt, zowel voor als achter de schermen. Zij schreven teksten, waren medepresentator of imiteerden bekende personen.

Cabaretiers die mee hebben gewerkt aan het programma zijn onder anderen: Najib Amhali, Mike Boddé, Joep van Deudekom, Genio de Groot, Paul Groot, Peter Heerschop, Onno Innemee, Rob Kamphues, Alex Klaasen, Thomas van Luyn, Jochem Myjer, Erik van Muiswinkel, Sander van Opzeeland, Ellen Pieters, Martine Sandifort, Owen Schumacher, Hans Sibbel, Patrick Stoof, Bert Visscher, Diederik van Vleuten, Viggo Waas, Sanne Wallis de Vries, Jack Wouterse en Ray van Zuylen.

Zie voor een lijst van geïmiteerde personen: lijst van imitaties in Kopspijkers.

Paul Groot, Owen Schumacher, Plien en Bianca, Sander van Opzeeland, Joep van Deudekom en Erik van Muiswinkel, stapten in 2004 over naar de AVRO en maakten daar tot 2016 het programma Koefnoen, dat vergelijkingen vertoonde met het satirische gedeelte van Kopspijkers en waarin imitaties uit Kopspijkers terugkeerden.

Controverses

bewerken

Ype Schaaf

bewerken

Midden jaren negentig kwam Ype Schaaf in opspraak, doordat Kopspijkers een fragment van een interview met hem liet zien, waarbij hij een passant, een klein jongetje dat achter hem in beeld verscheen, een klap in het gezicht verkocht. Het fragment werd genomineerd voor de eerste editie van de Vergulde Nachtspiegel (en won deze ook), maar het uitzenden van opnames van de uitreiking hiervan werd door juridische stappen van Ype Schaaf voorkomen.[1]

Piet Vroon

bewerken

Op 25 oktober 1997 raakte Spijkers in opspraak door een aflevering waarin de wetenschapper Piet Vroon, kort voor zijn dood, in verwarde toestand de confrontatie aanging met Emile Ratelband. Spijkerman zei over deze kwestie: "Als ik wist dat het zo zou zijn gegaan, dan had ik Piet Vroon niet uitgenodigd. Ik kende hem, maar zelfs zijn beste vriend wist niet dat hij er zo erg aan toe was."

Hell's Angels

bewerken

In 2000 drongen leden van de motorclub Hells Angels de studio binnen, om een excuus af te dwingen voor grappen die gemaakt werden over hun overleden clublid. Hierbij werd panellid Peter Heerschop in het gezicht geslagen. Deze indringingsactie gebeurde enigszins op eenzelfde wijze als toen leden van de club rond diezelfde tijd de studio van Barend & Van Dorp binnendrongen.

Pim Fortuyn

bewerken

In het weekeinde na de moord op Pim Fortuyn in 2002 ging de geplande uitzending van Kopspijkers niet door. Spijkerman gaf in de eerstvolgende uitzending aan dat er een ernstige bedreiging aan zijn adres gericht was, en kreeg een tijdlang persoonlijke bewaking.

Koningin Beatrix

bewerken

In november 2003 uitten de CDA-kabinetsleden Jan Peter Balkenende en Piet Hein Donner hun bezorgdheid over de 'smakeloze' satire op het koningshuis waaraan programma's als Kopspijkers zich bezondigen. Het onderwerp was hierdoor enige dagen in het nieuws. In januari 2004 liet koningin Beatrix tijdens een staatsbezoek aan Thailand aan journalisten weten dat zij geen last had van satire.

Talpa

bewerken

Op 27 april 2005 werd in het televisieprogramma RTL Boulevard het gerucht bevestigd dat Jack Spijkerman wilde overstappen naar de televisiezender Talpa. Diezelfde avond werd in het programma NOVA ingegaan op de door Spijkerman naar voren gebrachte motivering, waarin hij verwees naar eerdere uitspraken van staatssecretaris Medy van der Laan, die amusement niet als kerntaak van de publieke omroep zei te beschouwen en waarin Spijkerman een bedreiging voor zijn baan zag.

De beslissing van Spijkerman betekende een contractbreuk jegens de VARA, die Spijkerman aan zijn nog twee jaar doorlopende contract wilde houden. Daarnaast maakte VARA-voorzitter Vera Keur daags na de RTL-Boulevarduitzending bekend dat Kopspijkers per direct van de buis zou worden gehaald. De VARA wilde de programmamakers niet in een ongeloofwaardige positie brengen nu een programma dat op satirische wijze het nieuws behandelde, zelf onderdeel van dat nieuws was geworden.

Henk Schiffmacher

bewerken

In mei 2005 spande kunstenaar Henk Schiffmacher een kort geding aan tegen de VARA. Hij meende auteursrechten te kunnen laten gelden op afbeeldingen die in het decor van Kopspijkers waren verwerkt. Hij eiste 80.000 euro, teruggave van de decorstukken en het uit de handel nemen van de Kopspijkers-dvd's waarop deze te zien zijn. De rechter wees de vordering af omdat Schiffmacher niet had aangetoond dat hij auteursrechten op de betreffende afbeeldingen had.[2]

Vlaamse Kopspijkers

bewerken

In 2004 werden er acht Vlaamse afleveringen van Kopspijkers uitgezonden op de Vlaamse commerciële omroep VTM. De presentatie was in handen van Jo De Poorter en voor de imitaties zorgden stand-upcomedian Wim Coenen (als Steve Stevaert, Willy Claes, Helmut Lotti en Yves Leterme), actrice Jaela Cole (als Marlène de Wouters, Koningin Fabiola en Patricia Ceysens), cabaretier Han Coucke (als Abou Jahjah, Johan Museeuw, Bart Somers en Sergio), cabaretier Dirk Denoyelle (als Guy Verhofstadt, Annemie Neyts en Filip Dewinter) en stemmenimitator Alain Huber (als Bert Anciaux, Koning Albert II en Louis Tobback).

Duitse Kopspijkers

bewerken

In 2004 maakte RTL een Duitse versie van Kopspijkers, onder de titel GoXX, onder productie van Eyeworks van Reinout Oerlemans. Het programma werd gepresenteerd door Oliver Welke. Spijkerman was zelf nauw betrokken bij de pilotaflevering, die hij als geslaagd bestempelde. Hierna begon de RTL-directie het programma te veranderen, door bijvoorbeeld zich te bemoeien met de cabaretteksten. Het programma werd al na drie afleveringen stopgezet.[3]

Naderhand

bewerken

Op 21 november 2015 was Spijkerman bij De Kwis van Paul de Leeuw te gast in het kader van 90 jaar VARA, waarbij hij nog eenmaal aan tafel met gasten van 15 jaar geleden de actualiteit besprak.[4] Veertien jaar na de laatste uitzending, op 7 december 2019, was er een eenmalige terugkeer van het gehele programma.[5]

Zie ook

bewerken
bewerken
Voorganger:
Spoorloos (KRO) 		Winnaar Gouden Televizier-Ring
2002 		Opvolger:
Hart in aktie (SBS)
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kopspijkers&oldid=67846832"