Johan V van Portugal
Johan Frans Anton Jozef Benedictus Bernard, bijgenaamd de Prachtlievende (Portugees: Dom João V de Portugal) (Lissabon, 22 oktober 1689 – aldaar, 31 juli 1750), hertog van Bragança, was van 1706 tot 1750 koning van Portugal.
| Johan V | ||
|---|---|---|
| ||
| 11e Hertog van Bragança | ||
| Regeerperiode | 1689-1750 | |
| Voorganger | Alfons VI | |
| Opvolger | Jozef I | |
| Koning van Portugal | ||
| Regeerperiode | 1706-1750 | |
| Voorganger | Peter II | |
| Opvolger | Jozef I | |
| Huis | Bragança | |
| Vader | Peter II van Portugal | |
| Moeder | Maria Sophia van Palts-Neuburg | |
| Geboren | 22 oktober 1689 Lissabon | |
| Gestorven | 31 juli 1750 Lissabon | |
| ||
 Wapenschild als koning van Portugal | ||
Biografie
bewerkenJohan werd in 1689 geboren als de oudste, overlevende zoon van koning Peter II van Portugal en Maria Sophia van de Palts, dochter van keurvorst Filips Willem van de Palts.
Johan volgde zijn vader Peter II in december 1706 op 17-jarige leeftijd op en werd op 1 januari 1707 als koning ingehuldigd. Tijdens zijn regering probeerde Johan diverse malen zijn positie in Europa te versterken. Dit begon meteen na zijn troonsbestijging, toen hij de Spaanse streek Castilië en zelfs Madrid binnenviel. Dit liep echter uit op een nederlaag. Twee jaar later, op 27 oktober 1708, trouwde hij met zijn nicht, aartshertogin Maria Anna van Oostenrijk, dochter van keizer Leopold I, om de banden met haar vader te verstevigen. Ook viel hij Frankrijk enkele malen aan, maar dit liep steeds uit op een nederlaag. Uiteindelijk was een vrede met Frankrijk in 1713 en met Spanje in 1715 het resultaat.
(1729), Jean Ranc, Museo Nacional del Prado
Johan had tijdens zijn regering veel inkomsten dankzij de pas ontdekte goud- en diamantmijnen in Brazilië. Ongeveer 20% van alle opbrengsten uit de mijnen ging namelijk naar de koning. Door deze plotse rijkdom vergaarde de koning veel macht in het land en werd uiteindelijk een absoluut heerser. Door deze manier van regeren kreeg hij felle kritiek van de zijde van verschillende adellijke families en invloedrijke geestelijken. Als voorbeeld voor zijn koningschap had hij koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Naar zijn voorbeeld bouwde hij dan ook zijn eigen Versailles, het Nationaal Paleis in Mafra, al kon dat nooit de pracht en praal van Versailles overtreffen. Tevens zou afgunst betreffende het Escorial mee het megalomane karakter hebben bepaald.
Zijn nieuwe rijkdom gebruikte Johan vooral om de zwakke economie van Portugal te verbeteren, kunstenaars en intellectuelen te stimuleren en de macht van Portugal in Europa te versterken. Hij had daarbij twee doelstellingen: zich afzijdig houden van Europese conflicten en onderhandelen met het Vaticaan om erkend te worden als wettig vorst. Portugal was namelijk tot 1640 onderdeel van Spanje geweest en na dat jaar nooit meer door de paus erkend als staat. Het laatste doel werd bereikt in 1748, waarbij Portugal opnieuw als onafhankelijk land werd erkend en Johan zelf als Portugees vorst.
Zes jaar voor deze erkenning van het Vaticaan had Johan een hartaanval gehad en was hij gedeeltelijk verlamd geraakt. Hij was niet meer in staat zelf te regeren, dus trad zijn echtgenote Maria Anna op als regentes. Het land bleek echter niet goed te kunnen functioneren zonder Johans inmenging, waardoor de pas opgebouwde economie instortte en de ontwikkeling van het land stil kwam te liggen. Johan stierf uiteindelijk in 1750 in Lissabon en werd opgevolgd door zijn zoon Jozef.
Huwelijk
bewerkenJohans huwelijk met Maria Anna bracht zes kinderen voort:
- Maria Barbara (1711-1758), gehuwd met koning Ferdinand VI van Spanje.
- Peter (1712-1714)
- Jozef (1714-1777), koning van Portugal na de dood van zijn vader.
- Carlos (1716-1736)
- Peter (1717-1786), koning van Portugal na de dood van zijn oudere broer, Jozef.
- Alexander (1723-1728)
Verder had Johan vier buitenechtelijke kinderen, bij vier verschillende vrouwen:
- Antonio (1714-1800) bij Luísa Inês Antónia Machado Monteiro
- Maria Rita (1731-1808) bij Luisa Clara
- Gaspar (1716-1789) bij Madalena Máxima de Miranda; hij werd aartsbisschop van Braga
- José (1720-1801) bij Paula, was aartsbisschop van Braga
Voorouders
bewerken| Voorouders van Johan V van Portugal | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overgrootouders | Theodosius II van Bragança (1568-1630) ∞ Anna de Fernandez de Velasca (1585-1607) |
Johan Emmanuel Pérez de Guzmán (1579-1636) ∞ Johana Lourença Gómez de Sandoval y la Cerda (1553-1606) |
Wolfgang Willem van Palts-Neuburg (1578-1653) ∞ Magdalena van Beieren (1587–1628) |
Georg II van Hessen-Darmstadt (1605-1661) ∞ Sophia Eleonora van Saksen (1609–1671) | ||||
| Grootouders | Johan IV van Portugal (1604-1656) ∞ Marie Louise de Guzmán (1613-1666) |
Filips Willem van de Palts (1615-1690) ∞ Elisabeth Amalia van Hessen-Darmstadt (1635-1709) | ||||||
| Ouders | Peter II van Portugal (1648-1706) ∞ Maria Sophia van Palts-Neuburg (1666-1699) | |||||||
| Johan V van Portugal (1689-1750) | ||||||||
