Otto Neurath

Otto Neurath (1882-1945)was een Oostenrijks filosoof, econoom en socioloog. Hij was lid van de Wiener Kreis, een groep wetenschappers die zich rond Moritz Schlick schaarden.

Neurath hielt zich met name bezig met wetenschapsfilosofie en de grondslagen van kennis (epistemologie). Hij ontwikkelde een visie op kennis die coherentisme genoemd kan worden. Deze visie werd door hem in een inmiddels befaamde analogie verwoord:

We zijn als zeelieden die in een schip op de zee varen. Het is voor hen onmogelijk om de boot naar een dok te slepen en het daar te herbouwen. De zeelieden moeten al varende, zonder de boot te verlaten en plank voor plank de boot van binnen uit herbouwen en kunnen het schip nooit volledig opnieuw opbouwen. Zij moeten altijd iets op de plek houden en dat gebruiken als basis om verdere veranderingen door te voeren. Wanneer teveel tegelijkertijd wordt bewerkt, zinkt de boot.

Het schip is als het ware ons kennissysteem; de verzameling overtuigingen hoe de wereld in elkaar zit. We kunnen niet alles laten vallen, en overtuiging voor overtuiging controleren. We kunnen elke keer slechts één overtuiging onderzoeken, maar om dit te doen, moeten we andere overtuigingen op hun plaats laten. Met andere woorden: je kunt theorieën onderzoeken, maar dat doe je met behulp van theorieën. Neurath gaf met de analogie aan dat onze overtuigingen niet volledig kunnen worden gerechtvaardigd (of bewezen). Een kennissysteem is daarmee noodzakelijkerwijs onvolledig. De oplossing kan geboden worden wanneer wij in staat zouden zijn om buiten het systeem te treden, om deze objectief te kunnen beoordelen. Dit blijkt echter onmogelijk te zijn.

Neurath heeft zich tevens bezig gehouden met ethiek en het marxisme (waar hij sterk door aangetrokken werd).