Seismogramm
En Seismogramm is en graafsche Opteken vun dat Wackeln un Schuckern vun den Eerdbodden in Afhangigkeit vun de Tiet, as se in de eerdwetenschopplichen Rebeden Seismologie un Seismik bruukt un ünnersöcht warrt. Wunnen warrt Seismogrammen mit Seismometers oder Geophonen, de in de Laag sünd, ok bannig swacke seismische Bülgen wohrtonehmen. Ut de optekente Tietreeg laat sik natürliche Begeevnissen as Eerdbeven, vulkaansche Aktivität oder Bargslääg nawiesen, jüst so as künstliche Vörgäng as to’n Bispeel, Explosionen, Industrielarm oder Stratenverkehr. Wenn een teemlich lange Bülgenlängen ankieken deit, kann en in en Seismogramm sogor bannig langsome Swing-Vörgäng, as de Egenswingen vun de hele Eer.[1]
Histoorsch weern Seismogrammen mit Lienenschrievers optekent, de den Verloop vun de Meetweerten ahn Ünnerbreken as Funkschoon vun de Tiet (Tietreeg) op en Papeerrull schreven hebbt. Dorbi weer oorsprünglich Feddern bruukt, mit de de seismischen Bülgen direkt op Papeer överdragen weern, annere Reedschoppen hebbt mit Lichtstrahlen un fotosensitiv Papeer arbeit. Mit Entwickeln vun de Technik sünd de Seismometers jümmer beter un fienföliger worrn. Vundaag warrt seismische Bülgen meist blots noch digital optekent un direkt an’n Reekner utweert. Dat gifft verschedene Techniken, woans een de seismischen Bülgen in en Seismogramm fasthollen kann. De ollen Reedschoppen hebbt direkt de Boddenbewegen opnahmen, wiel de digitalen Instrumenten tomeist de Boddensnelligkeit opnehmen doot. Eenige Instrumenten nehmt ok de Boddenversnellen op un warrt denn meist as Accelerometers betekent.[2]
In de aktiven Seismik warrt mit lange Keden vun Geophonen arbeit, de in en Lien oder över en Flach verdeelt opstellt warrt un denn en künstlich Signal, dat egens för’t Meten anregt warrt, optekent.[3] Dat Signal kann dör Sprengexplosionen, Fallgewichten oder annere Borns tüügt warrn[3] un deent tomeist to’n Ünnersöken vun Strukturen binnen de Eer, de man blots en poor Meter deep sünd. Mit grote Utlagen kann en aver ok mehrere Kilometers deep in de Eer rinkieken. De Seismometers in de Seismologie dorgegen staht faken ok an enkelte Steden un tekent de Swingen op, de in de Eer al so anregt sünd. Disse Reedschoppen sünd noch fienföhliger un künnt Signalen opteken, de dör de hele Eer lopen sünd. Disse Opteken sünd en wichtige Grundlaag för’t Utforschen vun dat Binnere vun de Eer. Se warrt in de Seismologie wieter ok dorto bruukt, de Laag un Tiet vun Eerdbevens to bestimmen.[1],[2]
Borns
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ a b T. Lay & T.V. Wallace: Modern Global Seismology, Academic Press, San Diego, 1995, ISBN 0-12-732870-X
- ↑ a b P.M. Shearer: Introduction to Seismology, Cambridge University Press, 1999, ISBN 0-521-66953-7
- ↑ a b W.M. Telford, L.P. Geldart & R.E. Sheriff: Applied Geophysics, Cambridge University Press, 1990, ISBN 0-521-33938-3
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- REV, the Rapid Earthquake Viewer Seismogrammen vun weltwiete aktuelle Eerdbeven un gröttere histoorsche Eerdbeven.