Zum Inhalt springen

Benny Golson

Vun Wikipedia

Benny Golson (* 25. Januar 1929 in Philadelphia, Pennsylvania; † 21. September 2024 in New York City[1]) weer en US-amerikaansch Tenorsaxophonist, Komponist un Arrangeur vun den Hardbop.

Benny Golson; 2006

Inleitung

[ännern | Bornkood ännern]

Benny Golson hörrt to de stilbildenden Vertreder vun den Hardbop un betont de sien lyrisch Siet. Bekannt wurr he dör sien Speel bi Art Blakeys Jazz Messengers un sien langjohrig Mitwarken in dat Art Farmer/Benny Golson-Jazztet. Sien Kompositschonen as Blues March, Whisper Not oder I Remember Clifford hört to de an meesten speelt Titel vun dat Hardbop-Repertoire.

Leven un Wark

[ännern | Bornkood ännern]

De fröh Johren

[ännern | Bornkood ännern]

Golson speel all mit negen Johr Klaveer un mit veerteihn Johr Tenorsaxophon. All in de High School-Tiet in Philadelphia speel he mit Musikers ut sien Generation as John Coltrane, Red Garland, Jimmy Heath, Percy Heath, Philly Joe Jones un Red Rodney.

Nah de Universitätsafsluss an de Howard University tour Golson mit verscheeden Rock And Roll Bands, denn funn he in’ Sömmer 1953 en Job bi Bull Moose Jacksons Rhythm and Blues Band. Pianist vun disse Band weer Tadd Dameron. De wurr en groot Vörbild för Golson, wat de Kompositionstechnik bedraap un hett hüm Moot makt, dat he eegen Stücke to schrieven. 1953 speel he in Damerons Band un gung mit hüm nah New York. Dor speel he bi Lionel Hampton 1953, Earl Bostic 1954-55 un denn in Dizzy Gillespies Band van 1956 bit 1958. De Instieg in disse Band verhulp Golson to’n eersten Spood: Titel as I Remember Clifford[2] oder Whisper Not wurrn later to populären Jazzstandards, Stablemates wurr vun Miles Davis 1955 upnommen[3]; ok James Moody nehm all bald Musik vun Benny Golson up.

Hardbop – De Jazz Messengers

[ännern | Bornkood ännern]

Sien Debüt as Baas vun en eegen Formatschoon harr Golson in’ Oktober 1957 (Benny Golson´s New York Scene) mit Art Farmer an de Trompet. He wurr 1958 för een Johr Liddmaat un musikaalsch Direkter bi de Jazz Messengers vun de Slagtüüchspeler Art Blakey[4]

Vun Golson stark präägt entstunn een vun de maatgeblich Platten vun den Hardbop: Moanin’ (Oktober 1958) mit Golson, Blakey, Lee Morgan, Bobby Timmons un Jymie Merritt. Benny Golson weer woll blots en körten Tiet bi Blakey, stüer aber bedüüdend Deelen vun dat langjohrig Band-Repertoire bi, as Blues March, Along Came Betty oder Whisper Not un hett en nee Klangbild vun de Band schaffen. Mit de Jazz Messengers gung Golson noch up en Frankriek-Tournee (in Paris wurr en Live-Album (Paris 1958) mitsneeden.[5]) Golson hett mit de Messengers de Filmmusik to Édouard Molinaros Film Des Femmes Disparaissant schaffen.

Hardbop – Dat Art Farmer/Benny Golson Jazztet

[ännern | Bornkood ännern]

Golsons persöönlich Beziehung to Art Farmer gung up dat Johr 1953 torüch, as se gemeensam in Lionel Hamptons Band speelt hebbt. Se hebbt sück den weer in New York bi Plattenupnahmen för George Russell (New York, N.Y.) drapen. Enn’ vun dat Johr 1958 entstunnen doruphenn Upnahmen vun de beid för dat United Artists-Label; Golson weer up Farmers Platten Modern Art und Brass Shout (1958) to hören.

In’ Mai 1959 speel Benny Golson in dat Quintett vun den Basuunisten Curtis Fuller. So entstunnen för Savoy Records de Platten Blues-ette, in’ August 1959 The Curtis Fuller Jazztet with Benny Golson, in’ Dezember Imagination.[6] Bennie Golson wull 1959 en Sextett bilden (mit en tosätzlich Basuunstimm statt de damals üblich Quintetten) un hett Art Farmer fragt, de just Gerry Mulligans Band verlaaten wull. Art nehm sien Bröer, den Bassisten Addison Farmer un den Slagtüüchspeler Dave Bailey (ut de Mulligan-Band) dorto; Golson wull Curtis Fuller un en 19johrigen Pianisten, de he ut Philadelphia kennen dee, McCoy Tyner. Dat offiziell Debüt vun disse Formation weer en Upträe in de New Yorker Jazzclub Five Spot in’ November 1959, in de just dat Ornette Colemans Quartett Furore makt harr. Dat fehl blots noch de Naam für de nee Band. Golsion un Farmer Curtis Fuller fraagt, of se de Beteknung Jazztet övernehmen drüffen, de de för de Savoy-Sessions bruukt harr. In’ Februar 1960 wurr denn de eerste Jazztet-Plaeat Meet The Jazztet, in’ September Big City Sounds upnommen.

De dree Johren in date erste Art Farmer/Benny Golson Jazztet weern de Beginn vun en Tosammenarbeit, de sück över veer Johrteinten (bit to de Dood vun Farmer an’ 4. Oktober 1999) erstrecken sull, harr aber hör Spitz in de Sessions för dat Argo- un Mercury-Label van Februar 1960 bit to’n Juni 1962. Nah de eerst beid Alben entstunnen de Jazztet-LPs The Jazztet – Big City Sounds, The Jazztet & John Lewis, The Jazztet At Birdhouse, Here And Now, Another Git Together mit de (wesselnd) Musikers Grachan Moncur III, Cedar Walton, Tommy Flanagan, Albert Heath, Tom McIntosh un Tommy Williams. För dat Jazztet schreev Golson u.a de Kompositschonen Killer Joe, Along Came Betty, Five Spot After Dark, Blues On Down.

In’ März 1962 hebbt Farmer un Golson en nee Plattenverdrag mit dat Mercury-Label ünnerschreven, de hör mehr Ruum för Soloprojekte leet.[7] To de Band keemen dorto de Pianist Harold Mabern, de Basuunist Grachan Monchur III, de Bassist Herbie Lewis un de Slagtüüchspeler Roy McCurdy. De Stücke Tonk, Space Station un Sonny´s Back weern so hitverdächtig, dat se ok in en körtere Version to Single-Utkopplung upnommen wurrn. Wiel dat Jazztett so völ Spood harr, wurrn Miles Davis un Art Blakey ok dorto inpireert, dat Sextett-Format to övernehmen.

De latere Johren

[ännern | Bornkood ännern]

In de folgend Johren nah de vörövergahnd Uplösung vun dat Jazztett hett Golson kört en Big Band leit, konzentreer sück denn up Studio- un Orchesterarbeit un leet sück as Film- un TV-Komponist in Hollywood daal, nehm aber Enn’ vun de 1960er Johren weer Platten up. Siet Anfang vun de 1980er Johren is Golson mit dat wedderbeleevt Jazztet weer uptreden, to dat weer de Mitbegrünner Art Farmer un Curtis Fuller hörrn deen. Se gungen tgemeensam up Tourneen un hebbt up Festivals speelt. Dorto entstunnen de Alben Moment To Moment (1983), Real Time, Back To The City (1986). In de 1990er Johren speel Golson mit eegen Band – to de de Pianist Mulgrew Miller, de Bassist Ray Drummond un de Slagtüüchspeler Tony Reedus hörrn – en Reeg vun Platten in. 1997 entstunn en Plaat mit den Tenorsaxophonisten Ron Blake (Remembering Clifford), 1999 mit Nat Adderley un Monty Alexander (That´s funky), up de se Jazzstandards as The Sidewinder, Work Song[8], Moritat, Blues March un Moanin´ nee interpreteert hebbt. In disse Tiet hett sück Golson ok mit klassisch Kompositschonen beschäftig: 1994 schreev he sien eerst Symphonie Two Faces, de an dat Lincoln Center New York oorupföhrt wurr. Buterdem schreev Golson en Violinstück för Itzhak Perlman. 2005 wurr sien klassisch Pianowark upführt. 2006 wurr vun Juilliard Jazz Orchestra mit Golson as Baas sien nee Kompositschoon Above And Beyond upführt.

De Musikstil vun Benny Golson

[ännern | Bornkood ännern]

Benny Golson hett as Solist, Komponist un Arrangeur bi de Jazz Messengers as bi dat Jazztet dat romantisch Potential vun den Hardbop utloot. Sien Stil is bestimmt dör en warmen, zarten Toon, ähnlich as de vun Ben Webster, melodisch un harmonisch Ideen as ok en beherrschend Lyrismus.[9] So folgt he den Ideen vun sien Lehrer Tadd Dameron vun en sanften Goldgrund-Klangbild, ertüügt dör geschickt Stimmentuuschverfahren vun de dree Melodie-Instrumente Saxophon (Golson), Trompet (Farmer) un Basuun (Fuller). Joachim Ernst Berendt beschrifft de Stilistik vun Golson en beten prosaisch an dat Bispeel vun sien Improvisationskunst, de en Stück Vergangenheit vull Melancholie vun all lang vergangen Zauber weer as ok sien Arrangements.[10] Golsons Vörbiller sünd de Tenorsaxophon-Solisten vun den laaten Swing un van den Bebop, as Coleman Hawkins, Lucky Thompson, Don Byas un Paul Gonsalves, integriert auch den Rhythm And Blues-Klang eines Eddie Lockjaw Davis. Latere Anregungen geev dat för sien Personalstil ok dör tiettgenössisch Tenoristen as John Coltrane. Sien Vibrato mit sien summend dunkeln Klang hett en ganz eegen Klang in den Jazz schaffen.[11]

Utteknungen

[ännern | Bornkood ännern]

1995 kreeg Benny Golson den Jazz Masters Award. He hett de Ehrendokterwürde vun dat William Paterson College, Wayne, New Jersey un vun de Berklee School of Music, Boston, MA, kreegen. 2009 wurr he in de International Academy of Jazz Hall of Fame upnommen.

Die Kompositschonen

[ännern | Bornkood ännern]

To sien bekanntst Kompositschonen hörrn:

Golson hett in de Loop vun sien musikalisch Karriere nah eegen Angaven[12] över 300 Stücke schreeven oder arrangeert, as för Count Basie, John Coltrane, Miles Davis, Ella Fitzgerald, Dizzy Gillespie, Benny Goodman, Lionel Hampton, Shirley Horn, Quincy Jones, Peggy Lee, Carmen McRae, Anita O’Day, Oscar Peterson, Mel Torme, George Shearing un völ Popkünstler, as ok för TV-Serien un Filme as M*A*S*H, Mannix, Mission Impossible un Werbespots för Firmen as Chevrolet, Gilette, Heinz, Mattel, Texaco.

Diskographie (Utwahl)

[ännern | Bornkood ännern]

As Leader

[ännern | Bornkood ännern]

1957: Walkin´(Fresh Sound Records) mit Freddie Hubbard, Curtis Fuller, Eric Dolphy, Wayne Shorter, Bill Evans 1957: Benny Golson´s New York Scene (OJC) mit Art Farmer, Julius Watkins, Gigi Gryce, Sahib Shihab

  • 1957: The Modern Touch (OJC) mit Kenny Dorham, J.J. Johnson, Wynton Kelly
  • 1958: Benny Golson And the Philadephians (United Artists/Blue Note) mit Lee Morgan, Ray Bryant, Bobby Timmons, Percy Heath
  • 1958: The Other Side Of Benny Golson (OJC) mit Curtis Fuller, Barry Harris, Jimie Merritt
  • 1959: Gone With Golson (OJC) mit Curtis Fuller, Ray Bryant
  • 1959: Groovin´ With Golson (OJC) mit Curtis Fuller, Ray Bryant
  • 1959: Getting´ With It (New Jazz/OJC) mit Fuller, Tommy Flanagan, Doug Watkins
  • 1960: Take A Number From 1 To 10 (Argo)
  • 1962: Turning Point (Mercury), Free (Argo)
  • 1965: Three Little Words (Jazz House) mit Stan Tracey, Rick Laird, Billy Hart
  • 1967: Tune In, Turn On (Verve) mit Art Farmer, Eric Gale
  • 1979: Blues on Down
  • 1983: California Message (Timeless) mit Curtis Fuller
  • 1983: This Is For You, John (Timeless) mit Pharoah Sanders, Cedar Walton, Ron Carter, Jack DeJohnette
  • 1985: Time Speaks (Timeless) mit Freddie Hubbard, Woody Shaw, Ben Riley, Kenny Barron, Cecil McBee
  • 1986: Up Jumped Benny! (Arkadia) mit Kevin Hays
  • 1989: Live (Dreyfus) mit Mulgrew Miller, Peter Washington, Tony Reedus
  • 1990: Stardust (Denon) mit Freddie Hubbard, Ron Carter, Marvin Smith, Mulgrew Miller
  • 1990: Benny Golson Quartet (LRC) mit Mulgrew Miller, Rufus Reid, Tony Reedus
  • 1991: Domingo (Dreyfus) mit Curtis Fuller
  • 1992: I Remember Miles (Evidence) Eddie Henderson, Curtis Fuller, Mulgrew Miller, Ray Drummond
  • 1996: Tenor Legacy (Arkadia) mit Branford Marsalis, James Carter, Harold Ashby
  • 1997: Remembering Clifford (Milestone) mit Ron Blake
  • 1999: That´s Funky (Arkadia) mit Nat Adderley, Monty Alexander, Ray Drummond, Marvin Smitty Smith
  • 2009: new time, new `tet (Concord Music Group)

The Art Farmer/Benny Golson Jazztet

[ännern | Bornkood ännern]
  • The Complete Argo/Mercury Art Farmer/Benny Golson Sessions[13] mit de Jazztet-Platten
  • Meet The Jazztet ([14]
  • The Jazztet – Big City Sounds (Argo)[15]
  • The Jazztet The Jazztet and John Lewis (Argo)[16]
  • The Jazztet At Birdhouse (Argo)[17]
  • Here And Now (Mercury)[18]
  • Another Git Together (Mercury)[19]
  • Moment To Moment (Soul Note, 1983)Farmer, Golson, Fuller, Mickey Tzucker (p), Ray Drummond (b), Albert Heath (dr)
  • Real Time (Contemporary, 1986) Farmer, Golson, Fuller, Mickey Tzucker (p), Ray Drummond (b), Marvin Smitty Smith(dr)
  • Back To The City (Contemporary, 1986) Farmer, Golson, Fuller, Mickey Tzucker (p), Ray Drummond (b), Marvin Smitty Smith (dr)

As Sideman

[ännern | Bornkood ännern]

Benny Golson nehm as Sideman Platten up mit Ahmed Abdul-Malik, Conte Candoli, Eric Dolphy, Dizzy Gillespie, Ernie Henry, Philly Joe Jones, Roland Kirk, John Lewis, Abbey Lincoln, Bill Henderson, Dinah Washington un Lem Winchester. To sien bedüüdenst[20] Inspeelen as Sideman hörrn de Platten

  • Art Blakey and the Jazz Messengers: Moanin´ (Blue Note, 1958)
  • Art Blakey and the Jazz Messengers: Paris 1958' (RCA Bluebird) –
  • Art Farmer: Modern Art (Blue Note, 1958)
  • Curtis Fuller: Blues-ette (Savoy Records, 1959), The Curtis Fuller Jazztet with Benny Golson (Savoy, 1959)
  • Wynton Kelly: Kelly Blue (OJC, 1959)
  • Kevin Mahogany: You Got What It Takes (Enja, 1995)
  • Junior Mance: Floating Festival Trio (Chiaroscuro, 1995)
  • Charles Mingus: Mingus Dynasty (Columbia, 1959)
  • Blue Mitchell: Out Of The Blue (OJC, 1959), Blues On my mind (OJC, 1959)
  • James Moody: Moody´s Mood For Love (Chess, 1956/7)
  • George Russell: New York, N.Y. (Impulse!, 1958-59)
  • Lem Winchester: Winchester Special (New Jazz Records/OJC, 1959)

Literatur

[ännern | Bornkood ännern]
  • Siegfried Schmidt-Joos: Jazz - Gesicht einer Musik, 1960
  • Joachim Ernst Berendt: Das Jazzbuch. Krüger, Frankfurt/Main 1976, ISBN 3-59-6105153
  • Bob Blumenthal: Liner notes von 2004 zu der CD-Edition The Complete Argo/Mercury Art Farmer/Benny Golson/ Jazztet Sessions (Mosaic)
  • Stanley Crouch, liner notes zu The Art Farmer/Benny Golson Jazztet/Back To The City (Contemporary, 1986)
  • Martin Kunzler: Jazz-Lexikon Band 1 und 2. Rowohlt, Reinbek 1993 ISBN 3-49-9165120 ISBN 3-49-9165139
  • Richard Cook & Brian Morton: The Penguin Guide to Jazz Recordings. Penguin, London 1996 ISBN 0-14-1023279

Trivia

[ännern | Bornkood ännern]

Benny Golson hett in de Film Terminal as Nebendorsteller in de Schlussszene mit. He speel sück sülvst.

Weblenken

[ännern | Bornkood ännern]

Anmarkungen

[ännern | Bornkood ännern]
  1. ↑ Matt Schudel: Nachruf. 22. September 2024, afropen an’n 23. September 2024 (engelsch).
  2. ↑ Ünner de Indruck vun de harten Verlust vun de damals just to Dood kommend Trompeter Clifford Brown komponeer Golson ditt Stück 1956: Dat entstunn spontan bi en Uptreden mit de Gillespie Band, as de Musiker von de Unfall erfohren harrn un Golson över sien Stück Whisper Not improviseer
  3. ↑ Golsons Früend ut Philadelphia, John Coltrane hett dat Stück an Davis vermiddelt, zit. nach Bert Noglik, Jazzzeitung 2006/2
  4. ↑ Sien damalig Vörgänger in de Band, Jackie McLean harr wegen en Drogendelikt sien Upträegenehmigung, de cabaret card, verloren. Golson sull oorsprünglich blots för en körtfristig bevörstahnd Upträe in dat New Yorker Cafe Bohemia inspringen, wurr aber dornah fast Liddmaat vun de Jazz Messengers: Blakey hett gau sien musikaalsch un organisatorisch Talent erkannt. Golson regel de Finanzen vun de Band, hett dat Repertoire fastleggt, stüer eegen Stücke bi un hett nee Musikers anhüert. Golson is woll ahn Striet vun Art Blakey weggahn, aber up Düer kunn dat bi de Jazz Messengers ok nich twee Leader-Figuren geven; zit. nah Bert Noglik, to’n 75. Geburtsdag vun Benny Golson, Jazzzeitung 2004/2
  5. ↑ RCA Bluebird – upnommen in’ Jazzclub St. Germain, Paris, 21. Dezember 1958
  6. ↑ De Fuller-Band nehm disse Plaat as The Curtis Fuller Sextette up
  7. ↑ Parallel hebbt Famer un Golson an Solo-Projekten arbeit - Benny Golson: Take A Number From 1 To 10 (Argo, 13. Dezember 1960); The Benny Golson Quartet: Turning Point (Mercury Records 1962), Free (Argo, 1962) – Art Farmer: Perception (Argo, 1961), Listen To Art Farmer & The Orchestra (Mercury 1962)
  8. ↑ Nat Adderley´s letzt Inspelen vun sien Kompositschoon
  9. ↑ zit. nah Kunzler, S.420
  10. ↑ zit. nah Berendt Das Jazzbuch, S. 213
  11. ↑ zit. nah Stanley Crouch, liner notes zu Jazztet/Back To The City
  12. ↑ Benny Golson Official Webside
  13. ↑ (De 7 CDs enthollen de Sessions vun dat Jazztet van 1960-62 as ok de Soloprojekte vun de beid Musikers bi Argo/Mercury bit 1962)
  14. ↑ Farmer, Fuller, Golson, McCoy Tyner (p), Addison Farmer (b), Lex Humphries (dr) 6,9, & 10. 2. 1960)
  15. ↑ (Farmer, Golson, Tom McIntosh (tb), Cedar Walton (p), Tommy Williams(b), Albert Heath (dr), 16, 19. & 20. 9. 1960)
  16. ↑ ((Farmer, Golson, Tom McIntosh (tb), Cedar Walton (p), Tommy Williams(b), Albert Heath (dr), John Lewis (arr), 20.- 21. 12. 1960, 9. 1. 1961)
  17. ↑ (Farmer, Golson, Tom McIntosh (tb), Cedar Walton (p), Tommy Williams(b), Albert Heath (dr), Live Chicago, Birdhouse ,15. 5. 1961)
  18. ↑ ((Farmer, Golson, Grachan Monchur III (tb), Harold Mabern (p), Herbie Lewis(b), Roy McCurdy (dr), New York, 28. 2. 1962), as Single-Utkopplungen keemen de Titel Sonný Back un Tonk rut
  19. ↑ (Farmer, Golson, Grachan Monchur III (tb), Harold Mabern (p), Herbie Lewis(b), Roy McCurdy (dr), New York, 28. 5. 1962), as Single-Utskopplungen keemen de Titel Another Git Together un Space Station rut
  20. ↑ Utwahl nah Morton & Cook, Penguin Guide to Jazz on CD
Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Benny_Golson&oldid=1029621“