Irony

Irony (uut oldgreeksk εἰρωνεία "eirōneía", oaversat as 'veinsde unweatendheid'), is en retorisk middel, literären technik of geböärtenis wårby dat wat up et eyrste ouge likt te weasen as verwacht, radikaal anders is.

Irony kan verdeyld worden in meyrdere soorten, sou as spröäkene irony, dramatiske irony en situationele irony. Disse wordet vake bruked üm de wårheid in et teagendeyl te benådrükken. Ymand kan de bedüding van ne uutspråke ekstra kracht bysetten döär upsettelik wöörde te gebruken dee as et teagenoaverestelde bewäret, et teagendeyl van de wårheid untkennet, of en feitelik verband drastisk en vöärdehandliggend af te swakken.

Definity

Der sint heyl wat definitys van irony, dee as allemåle min of meyr der up dale kummet dat by irony et bedoolde en esegde neet oavereyne kummet en döär den wårneamer 'tüsken de regels döär' eleasen müt worden. In situationele irony is et de teagenstelling tüsken en warkelik geböärde en et verwachte.

Eyne den as segt dat hee der "skik an hevt as teen douden", gebrukt spröäkene irony in et neadersassisk, üm an te geaven dat hee argens heylemål gin pleseer an hevt. Ouk et kommentaar dat et 'heyrlik weader' is terwyl as et dat neet is, is en vöärbeald van irony.

Underskeid med sarkasme

Irony wördt vake döär mekander haald med sarkasme. Et verskil is dat irony vake wördt gebruked üm kommentaar up ne situaty te geaven, wåras sarkasme en (mangs stark oaverdreaven) kommentaar up en unwünskelike handeling of karaktertrek van en persoon is. Sarkasme is bedoold üm et algemeyne denken oaver ymand syn gedrag te beïnvloden, döär et up oaverdreavene wyse te benådrükken. Byvöärbeald as nen unhandigen knecht nen pot med varve ümmestoat, dat de baas segt: "dat hest du weader mooi versierd."