Papers by Prof.Dr.Olcay Özkaya
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2024
The women's movement, known as Suffragettes in the Western literature, has focused on women's rig... more The women's movement, known as Suffragettes in the Western literature, has focused on women's rights, prioritizing women's right to vote and be elected in the United States, England and some other European countries. The women activists who took action in line with this main goal were known as the Suffragettes, as a newspaper (Daily Mail) gave them. The movement that started for this purpose is Suffragism. The main point of departure in this women's initiative is the issue of women's right to choose and be elected, and in this context, the striking thing is the advocacy of adopting the Turkish trousers, salwar, which symbolizes freedom, instead of the crinoline, narrow and tight-fitting clothing, based on the liberation of women in this sense. By drawing attention to this, on the one hand, to understand the issue of the liberation of women, which is designed within the framework of a style through clothing and fashion, and on the other hand, to examine what kşnd of meaning is attributed to this radical change with the adoption of the Turkish trousers or shalwar in this change and development. The other main purpose of this study is to emphasize that men and women are created with equal rights, and that these rights are determined as freedom, right to life, consent and administrative rights, and to reveal the need for women to have the right to choose and be elected like men. Therefore, the study deals with the debates on the symbolic expression of the struggle that started in the USA and later spread to other countries relatively simultaneously depending on the historical conditions, "Turkish Pants". In addition, the Declaration of Sentiments and Resolutions, which Elizabeth Cady Stanton read openly to the press, will be evaluated and the fashion aspect of the process created as an image at that time will be tried to be revealed.
Türk Parlamenterizminde Kadın Temsiliyeti (1935-1960)*, 2023
“Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerinde Hatay Meselesinin Cenevre’ye Taşınması ve Çözümlenmesi (1936-1939)”, 2023
BU SAYININ HAKEMLERİ / REFEREES OF THIS ISSUE Dergiye gönderilen yazı ve fotoğraflar iade edilmez... more BU SAYININ HAKEMLERİ / REFEREES OF THIS ISSUE Dergiye gönderilen yazı ve fotoğraflar iade edilmez. Bu dergide yayınlanan yazılardaki fikirler yazarlarına aittir The articles and photos that has been sent to the journal for publication may not be returned even if they are not published. The responsibility of all the ideas in the articles published in this journal belogns to their authors.
Şark/Garp, Alaturka/Alafranga Tartışmaları Çerçevesinde Hâkimiyeti Milliye Sütunlarından Siyasal Yaşamdaki Kadın Hakları İnkılabı (1930-1934), 2023
Cumhuriyet dönemi, temellerini Osmanlı'nın özellikle son dönemlerinden alan ilksel girişimlerin g... more Cumhuriyet dönemi, temellerini Osmanlı'nın özellikle son dönemlerinden alan ilksel girişimlerin geliştirilmesi ve somut olduğu kadar aynı zamanda köktenci bir formda yaşam bulmasını amaç edinen inkılapları içermektedir. Esasında bu bağlam belirgin bir biçimde Meşrutiyet yıllarında adımları atılmış birçok girişime dair ayak izlerini bünyesinde barındırmaktadır. Bununla beraber etkin olduğu gibi direngen bir talep ve çabanın izleri ancak Cumhuriyet döneminde ortaya çıkmaktadır. Bu mücadelede uygarlaşma, modernleşme, ilerleme, batılılaşma, gelişme mottoları ile başlamış ancak tam olarak genel çerçevede bunların hiç birinde uzlaşılamamış ve açıkça hiç birinin tam olarak anlaşılamamış olduğu görülmüştür. Nihayetinde bu durumun yarattığı karmaşa, sürecin ikircikli yaklaşımlarla yürütülecek reform ya da ıslahatlarına ortam hazırlamıştır. Burada doğu ya da batı, alaturka ya da alafranga başta olmak üzere kimi yönelimler çerçevesinde tarafların oluştuğu ya da yaklaşımların geliştiği anlaşılmaktadır. Söz konusu çerçevede birçok konuda olduğu gibi kadın hakları konusunda da geleneksel ile modern söylem, taraflar arasında bir kutup yaratmıştır. Yukarıda bahsi geçen kavramlara göre esasında tarihsel ortamın oluşturduğu çeşitli talepleri karşılamak üzere geliştirilen inkılaplara karşı belli ölçülerde bunları destekler ya da eleştiren eğilimler, görüşler olagelmiştir. Çalışma dönemin siyasal, sosyal ve entelektüel atmosferini anlamamıza olanak sağlayacak bu tartışmaları kadın hakları kapsamında ele almaya odaklanmıştır. Yanı sıra konu literatüre ve arşiv belgelerine dayalı bir yöntemden çok dönemin toplum hafızasını ve siyasal konjonktürünü ortaya koyabilecek, söz konusu sürecin tanığı Hâkimiyeti Milliye gazetesinin sütunlarından irdelenecektir.
Türk Matbuatından Münevver Bir Kalem: Hakkı Tarık Us ve Milli Mücadele Yazıları, 2023
Siyasi Sınır ve Teritoryal Yönleriyle Lozan, 2023
Bütün hakları sınırlıdır. Yasal sınırlar içinde ve kaynak gösterilmek sureti ile yapılabilecek al... more Bütün hakları sınırlıdır. Yasal sınırlar içinde ve kaynak gösterilmek sureti ile yapılabilecek alıntılar dışında her türlü kullanım ve yararlanma, eser/hak sahiplerinin ve yayıncının önceden yazılı iznine tabidir. | All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electrical, mechanical or otherwise, without seeking the written permission of the copyright holders and of the publishers.
Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşiv Belgelerinde Hatay Sorunu: Türk-Fransız Diplomatik Mücadelesi (1936-1938), 2022
Bu kitabın Türkiye'deki her türlü yayın hakkı Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti'ne aittir, tüm hakları ... more Bu kitabın Türkiye'deki her türlü yayın hakkı Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti'ne aittir, tüm hakları saklıdır. Kitabın tamamı veya bir kısmı 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre, kitabı yayınlayan firmanın ve yazarlarının önceden izni olmadan elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılamaz, yayınlanamaz, depolanamaz.
TARİHÇİ KİMLİĞİ VE TARİH ÇALIŞMALARI İLE AYŞE AFET İNAN, 2022
Tarihte İz Bırakan Kadınlarımız © Bu kitabın her hakkı saklıdır. Tamamen veya herhangi bir bölümü... more Tarihte İz Bırakan Kadınlarımız © Bu kitabın her hakkı saklıdır. Tamamen veya herhangi bir bölümü, yayınevinin yazılı izni alınmadan basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz veya kopya anlamı taşıyabilecek hiçbir işlem yapılamaz. Esere ait kütüphane katalog kartına karekodu okutarak ulaşabilirsiniz.
ETNOGRAFİK BELGELER ÜZERİNDEN TARİHTE BİR KENT VE DÖNEMİN İZİNİ SÜRMEK (20. Asrın İlk Yarısında Antakya), 2022
Afife Jale (1902-1941), 2022
Afife Jale (Taha Toros Arşivi. TT590067.) Afife Jale 1902 yılında İstanbul Kadıköy'de dünyaya gel... more Afife Jale (Taha Toros Arşivi. TT590067.) Afife Jale 1902 yılında İstanbul Kadıköy'de dünyaya gelmiştir. Farkı bir kaynakta Şehzadebaşı, Direklerarası doğumlu olduğu da belirtilmiştir. Annesi Methiye Hanım
A VAGUE ISSUE OF EXISTENCE: THE CASE OF TURKEY ON WOMEN’S RIGHT TO VOTE AND BE ELECTED (1930-1960), 2021
The issue of women's right to vote and be elected has historical developments which differ from s... more The issue of women's right to vote and be elected has historical developments which differ from society to society. These differences can be attributed to many reasons. This right, which was given at different periods in some socities and at the same time in others, was put into force within the framework of particular restrictions or costs. While the progress about this issue was rather indistinct in some socities it was visible enough in others. The struggle of women to exist in political life was sometimes carried out through their own voices and writings and sometimes covertly without a particular voice and identity. The fact that women have the right to vote and be elected expresses the existence and visibility of women in political life. Considering this issue within the framework of freedom of women and human rights means understanding the nature of the process. In the historical process it can be seen that this issue has ben prioritized in socities that experienced the colonial process. Moreover, the fact that in such societies the right to vote and be elected was given at the same time instead of gradually, is also noteworthy. This study focuses on the relation between this situation and the experience of colonization and process of nation-stateization. Thereafter, it is seen that the activity of women regarding the right to vote and be elected increased during the colonial and postcolonial period. In fact, the fact the associability of the right to vote and be elected, which was granted to women in many countries at the same time, with decolonialism is another argument of the study in question.
Ayşe Afet İNAN, 2021
Kaynak: Taha Toros Arşivi, TT 516988 Afet İnan 30 Ekim 1908 tarihinde dünyaya gelmiştir. Afet İna... more Kaynak: Taha Toros Arşivi, TT 516988 Afet İnan 30 Ekim 1908 tarihinde dünyaya gelmiştir. Afet İnan'ın babası İsmail Hakkı Bey'dir. İsmail Hakkı Bey, İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi'nden mezun olmuş ve Osmanlı Devleti'nin sınırları içerisinde Pomakların yaşadığı Ropcoz adı verilen küçük kasabaya fen memuru olarak atanmıştır. İnan'ın büyük dedesi Kunduracı Mustafa Ağa, büyükannesi Zülfü Molla'dır. Zülfü Molla, büyük çocuğu Sadık'ı Doyran Müderrisi Emrullah Efendi'nin kızı Ayşe ile evlendirmiş ve bu evlilikten Şehzane adında bir çocuk dünyaya gelmişse de Sadık, genç yaşta bağırsak hastalığından ölmüştü. Bu durum üzerine Ayşe surre eminliğinde bulunmuş ve posta müdürlüğü yapmış olan Kesendireli Hüsamettin Efendi ile evlendirilmiştir. Hüsamettin Efendi'nin hem Ayşe hem de Şehzane'nin hayat tarzı üzerinde büyük bir etkisi olmuştur. İnan'ın annesi olan Şehzane, Makedonya sınırları içinde yer alan Doyran'dan farklı olarak kıyı kenti Kesendire'de okula gitmiş, farklı kültürlerle tanışma fırsatı yakalamıştır. Şehzane, 1905 yılında Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi'ni bitirmiş, ardından Kesendire'ye orman fen memuru olarak atanan İsmail Hakkı Bey ile evlenmiştir. Afet'ten sonra 1912 yılında da Vodina'da erkek kardeşi Ahmet Reşat doğmuştur. Aynı sene Balkan Savaşı'nın patlak vermesiyle birlikte ailesi Anadolu'ya göç ederek İstanbul'da bir akrabalarının evinde ikamet etmişlerdir. İnan, ilkokula 4 Mart 1913'te Adapazarı'nda başlamıştır. Daha sonra babasının tayini nedeniyle önce Ankara, ardından Eskişehir'in Mihalıççık kasabasına yerleşerek burada birinci ve ikinci sınıfı okumuştur. Cami avlusu içinde yer alan mahalle okuluna erkek kardeşi Ahmet Reşat ile giden Afet, bu okuldan fazla bir şey öğrenememişti. 15 Mayıs 1915'te annesi veremden ölünce iki kardeş öksüz kalmış, sürgünler ve savaşa tanıklıklar da ruh hallerinde derin izler bırakmıştı. Babası, anneannesi ve tanıdıkları ona bu acıyı unutturmak için çok çaba göstermiş ve Afet'i kır gezilerine çıkararak avutmaya çalışmışlardı. Afet İnan daha sonra "Mihalıççık sanki bizim ailenin ikinci doğum yeri olmuştu. Bütün yerlilerle dost olan aile büyüklerimiz, burada muhacirliklerini unutmuş gibi idiler" diyerek yıllar sonra, ölen anneannesi anısına buraya bir kütüphane yaptırmıştır. Babasının 1916 yılında orman müfettişi olarak Ankara'ya atanmasıyla tekrar Ankara'ya dönmüşler, Efi mahallesinde belediyenin yanında bir çıkmaz sokakta oturmuşlardı. Ravza-i Nisvan adını taşıyan bir okula gitmeye başlayan İnan, daha çocukluk yıllarında ikinci bir savaşa, yani I. Cihan Harbi'ne tanık olmuş ve 1917'de işgal sırasında Biga'ya yerleşip 1920 yılında altı yıllık ilkokul öğrenimini tamamlamıştı. İlkokuldan verilen belgede "Birinci olarak terfi etmiştir" yazmaktaydı. Öğrenim yaşantısında babası ve büyükannesinin büyük etkisi olmuştu. İnan'ın tarihe olan merakı çocukluk dönemine kadar gitmekteydi. Biga'dan önce Alanya'ya, kısa süre sonra da Elmalı'ya geçmişlerdi. Savaş yıllarında bulabildiği kitapları okumuş ve aile dostları Arif Hoca'dan özel dersler almıştı. Babasının kendisine getirdiği Fransızca bir atlas üzerinden Latin harflerini öğrenmeye ve okumaya başlamıştı. Elmalı'da öğretmenlik sınavına girmiş ve sınavı kazanmıştı. Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından Söke'ye gitmişler, burada fazla kalmayarak Bursa'ya geçmişlerdi. İnan, burada okula devam etmek için girmiş olduğu sınavı kazanarak Kız İlk Öğretmen Okulu'nun üçüncü sınıfına kaydolmuştu. İnan, dördüncü sınıfa geçince babasının tayini
Kurtuluş Savaşı Yılları Güney Cephesinde İstiklal Kahramanı Bir Kadın: Tayyar Rahime Hatun , 2021
Anılar, Tefrikalar ve Arşiv Belgeleri Işığında Fransız İşgal Yıllarından Bağımsızlığa Hatay (Gündelik Hayat-Siyasi Olaylar), 2020
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN YÜZÜNCÜ YILINDA TEK VE ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE KADIN TEMSİLİYETİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ (1935-1960) , 2020
ÖZ Türk siyasal yaşamında demokrasinin gelişimi açısından parlamentoda kadın temsiliyetinin varlı... more ÖZ Türk siyasal yaşamında demokrasinin gelişimi açısından parlamentoda kadın temsiliyetinin varlığı ve etkisi önemlidir. Bu varlık ve etki, meşrutiyet döneminin ilk tohumlarını attığı ancak Cumhuriyet döneminin adını koyduğu ve geliştirdiği önemli bir kazanımdır. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e geçiş süreci pek çok alanda anayasal sistemin temellerini atmış, özellikle demokratik ve ulusal egemenliğe dayalı bir yönetim anlayışı tesis etmiştir. Bu dönemde yapılan köklü değişiklikler, bir taraftan halkın iktidara katılımını aşamalı olarak sağlamış diğer taraftan da anayasal ve parlamenter yapının uygulanmasına olanak tanıyan bir düzenlemeye ortam hazırlamıştır. Bu noktada Batı demokrasilerinden önde ve farklı olarak 1934 yılı ve sonrasında alınan bazı kararların bir ulusal temsiliyetin oluşmasına olanak sağlamış olduğu anlaşılmaktadır. Zira bu kararlar kadına seçme ve seçilme hakkının tanınması yönünde kendini göstermiştir. Bu bağlamda söz konusu çalışma, Türk siyasal yaşamında kadının parlamento yaşamındaki yeri, konumu, sahip olduğu hakları ve siyasal yaşamdaki temsiliyet durumunu, kısaca belirlenen tarih aralığında mercek altına almayı hedeflemektedir. Bu amaç çalışmanın ana hedefidir. Çalışmanın esas aldığı tarih aralığı ise Türkiye Cumhuriyeti'nin parlamento tarihinde tek partili dönem olarak bilinen ve kadına ilk siyasal hakların verildiği CHF ile çok partili yani DP sürecidir. Dolayısıyla bu sayede bahsi geçen iki dönemde milletvekili olarak faaliyet göstermiş kadın milletvekillerinin daha önce kendileri ile ilgili yapılmış olan biyografi ya da meclis Doç. Dr., Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Tarih Bölümü, [email protected], (ORCID: 0000-0002-8907-6997).
Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 2020
Atıf: Duman, O. Ö. (2020). Adnan Menderes dönemi Rus-Amerikan merkezli stratejik güç mücadelesi ç... more Atıf: Duman, O. Ö. (2020). Adnan Menderes dönemi Rus-Amerikan merkezli stratejik güç mücadelesi çerçevesinde 1957 Suriye olayları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(46), 521-544. Öz Dünya, 20.yüzyılın ikinci yarısına geçerken, iki kutuplu bir siyasal yapının çekim gücüne maruz kalmış ve büyük bir türbülansın içine doğru sürüklenmiştir. Siyasal çekişmeler, iktisadi, politik, ideolojik ve benzeri beklentilerin etrafında, anlık değişen politikalar ülkelerin tarafını veya müttefikini değiştirebilmiştir. Döneme damgasını vuran "müttefikim olmayan düşmanımdır" yaklaşımı ittifaklar sisteminin gücünü arttırmış ancak küresel güvensizliği tırmandırmıştır. Bu güç mücadelesinin yarattığı ortam ve Soğuk Savaş kutuplaşmasındaki yumuşama Türkiye'nin Adnan Menderes dönemindeki siyasal ve politik yörüngesinin seyrinde etkili olmuştur. İki kutuplu uluslararası bir siyasal ortamda Amerikan eksenli ve bu anlamda tek kutuplu bir yaklaşıma doğru yönelen Türkiye'nin tek kutuplu politik tutumunun ve diplomatik sınırlarının, özellikle Amerika'nın 1957 sonrası oluşan Ortadoğu siyaseti sonucunda farklılaştığı anlaşılmaktadır. Menderes, 1958'den sonra dış politikada SSCB eksenli yeni bir yaklaşımı programına almıştır. Türkiye için bu tutumun aslında tek yanlı bir dış politikadan çok yanlı bir dış politikaya doğru siyasal bir yönelimi ifade etmekte olduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu çalışmada, dönemin süper güçleri olarak dünya siyasetinde terazinin ibresi olma mücadelesi veren ve bu anlamda yeni politikalar üreten, yöneten iki gücün (Rus-Amerika) kıskacında Ortadoğu'da yaşanan dış politik çekişmelerin yönü, Menderes Döneminin söz konusu değişmeler karşısında geliştirdiği tutum analiz edilmeye çalışılacaktır.
TÜRK KÜLTÜRÜNE HİZMET, 2020
MAKU IIBFD), Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 kez Mehmet Akif Ersoy Ünivers... more MAKU IIBFD), Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 kez Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi tarafından yayımlanan hakemli bir bilimsel dergidir.
Uploads
Papers by Prof.Dr.Olcay Özkaya
The relevant study aims to put forward the contribution of memoirs to the history studies and analyze the methodological usage and writing process of the memoirs which are regarded as the main references of academic researches on history. In this way an opportunity will be provided to evaluate the events and facts from different perspectives by revealing the invisible parts of the events which can’t be found in the documents, the other side that can’t be seen in the mirror, the details which reveal humanity and daily life. This situation should be interpreted as the contribution of memoir source type to history studies.
Keywords: History, Memoirs, Social Sciences, Events and Facts.