Sóp

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Sóp is vloeibaar voeding die oontsjtèèt dör 't kaoëke va versjillende ingredäente in water. In bekaans alle sóp zit soppegreun, sjpecerieje, kruuje en zaot. Väöl sóp haat 'ne vlèèsj- of visjbouillon es basis. Sóp is 'n hieël aod gerech; 't waoërt in de prehistorie al aeëte.

Sóp wert aeëte väör de noon es väörgerech of in de plaatsj va noon, de maaltiedsóp. Ooch bie 'ne broeëd-lunch wert sóp geserveerd. Vreuger waoërt sóp ooch dör de boere in d'r Euregio Maas-Rien 't sjmörges aeëte.

Indeling op zich

Sóp kan me indele op wie ze oetziet. Bouillons zeunt helder en zeunt dèk get gevöld mèt klèng greunte-en vleesjsjtökskes of mèt dèègwaar. Geboonde sóp is mat mae egaal en 'n dieke sóp bevat dieker sjtökke greunte en vleesj. Huutsedaag kan me sóp in blik, of gedruuëgd in zekskes, gaele. De versjillende maerke paase d'r inhoud aa an d'r sjmaak va versjèllende leng. Zoe is de tomattesóp in blik va Knorr aandersj va sjmaak in Duutsjlaand en wer aandersj op 't Belsj. Supermarkte in grensregios beje de versjèllende saoërte aa.

Bouillon of helder sóp

'n Bouillon wert gemakt va vèsj of vleesj dat me langere tied, taege 't kaoëkpeunt aan, in water mèt get zaot en 'ne bouquet garni, löt trèkke. Es d'r bouillon vaeërdèg is, zaeft me dem. Me kènt 't klènggesjnaoje vleesj d'r bie doeë. Me kènt ooch greunte klèng of in julienne sjnieje of allèng vermicellie of aander deegwaar in d'r bouillon doeë.

Geboonde sóp

D'r basis väör 'n geboonde sóp is 'ne bouillon. Me kan de sop beende däör 't purere van de ingrediaente mèt 'ne sjtaafmixer, däör de sóp däör de passe-vite te drieje of däör erpelmael of 'ne roux va bótter en blóm d'r bie te doeë.

Dieke sóp of Maaltiedsóp

Sjnert, bonnesop of d'r italiaanse ministrone zeunt dieke greuntesóppe. Bouillabaisse is 'n dieke vèsjsóp, zjuus wie d'r Vlamsje Waterzooi. D'r Pot aux feu is 'n variatie op 'n dieke sóp.

Indeling op ingrediaente

Greuntesóp: witlofsóp, kervelsóp, sjpinaatsóp, tomattesóp, champignonsóp, unnesóp, bónnesóp, aspergesóp, Borshch de Russische roej krotesóp, sjpaoërsóp, blómkoeëlsóp, broccoliesóp, aertesóp, knoflooksóp, courgèttesóp
Kaof- of rundervleesjsóp: bouillon of es basis
Hoondersóp: bouillon of es basis
Beersóp: va trapist of pils
Freutsóp: Kaeërsjesóp va Sintruje
Vèsjsóp: bouillabaisse, Bisque, crevèttesóp, mósjelesóp
Sjpeceriejesóp: kerriesóp

Kow sóp

D'r Sjpaanse Gazpacho is de bekaandste kow sóp. In Slowakije kènt me 'n kow aardbeiesóp, de Bulgare haant 'n kow komkommersóp en de Roemene 'n kow kroesjelesóp. De kaeërsjesóp va Sintruje kan me ooch kaod aeëte.

Toevoeginge

Op 't Hollendsj dèèd me dèk an taofel nog maggie in de sóp. Op 't Belsj veugt me bie keender mèlk d'r bie. Volwassene vervange de mèlk dör room.
Besjute, gemakd va oongesoekerde sjnaeje broeëd, kan me in 'ne bouillon doeë en gebroekd me ooch bie 't make van 'n gegratineerde unnesop. Da dèèt me de unnesop in 'ne vuurvaste bol of sopkoomp. Dao-op laet me dan 'n besjuut die me bedèkt mèt geraspte owwe kieës. 'n Vief minute in d'r aoëve d'r kieës laote sjmeelte.
Croutons kan me make van wit broeëd van 'n paar daag aod, dat me in blökskes van 1 op 1 cm sniejt. Get oliefaoëlie in de pan, eventueel get knoflook d'r bie en dan de broedsjtökskes get broen bakke. Croutons zeunt lekker in tomatte- of kerriesop. Sopsjtengels zeunt 'ne Italiaanse variaant va croutons.

Aziatische sóp

Saer ènnige decenia zeunt de sópvariaante enorm oetgebreid dör de kènnismaking mèt de oosterse kaoëke. De bekaandste sóppe zeunt Pekingsóp, haaivinnesóp en de pittige variaante op hoonder- of tomattesóp. Ooch makt me dao sóp van 't judasoeër.