Iosephus Broz Tito

Iosephus Broz (Cyrillice Јосип Броз, dictus [jǒsip brôːz], vocis sonus info), vulgo Tito (Тито) appellatus (natus Kumrovec in oppido tunc Austro-Hungarico, nunc in Croatia in regione Crapinensi-Sagoriensi, die 7 Maii 1892; mortuus Aemonae, tunc ad Iugoslaviam pertinenti, nunc capite Sloveniae, die 4 Maii 1980 (hora quindecima post quinque minuta), fuit vir militaris, praesertim tromocrates, inter secundum bellum mundanum, vir publicus, et a die 14 Ianuarii 1953 ad 4 Maii 1980 praeses Iugoslaviae.

Cursus honorum

Miles exercitus Austro-Hungarici primo bello mundano a Russis captus in carcerem missus est. Rebus novis Russicis magnopere motus, communista factus est. Anno 1918 vel stipendia merere pro Bolsevicis incohabatur. Anno 1920 in Croatiam reversus, ad factionem communisticam erigendam operam dabat. Qua autem factione anno 1921 interdicta, ipse pluries sub vincula missus est. In carcere linguam Esperanticam edidicit quam totam vitam colebat.^[1]

Anno 1934 liberatus, Moscuam petivit nomine clandestino Tito, ubi varibus muneribus apud Communisticam Internationalem (Comintern) fungebatur.

Anno 1937 a sodalibus Comintern secretarius generalis sodalium in Iugoslavia degentium nominatus in patriam remissus est labori clandestino faciendo. Semper politicam officalem Comintern fulciebatur hegemoniam Serborum vehementer criticans. Tunc censuit Iugoslaviam unitam esse delendam. Post impetum Germanorum contra Unionem Sovieticam mense Augusto 1941 partum Tito milites in Germanos et Italos insidiantes congregavit. Praesertim in Bosnia insuper greges Serbicos armatos, quibus nomen Četnici, reprimere potuit. Qui monarchiae restaurationem fovebant. Mense Novembri 26 1942 Consilium contra fascismum populare liberatorium (AVNOJ) condidit cui praefuit; anno 1943 turbae istae in moderamen non officiale, Iosepho Broz praeside, mutatae sunt. Inde rem publicam communisticam erigere pergebat, cui interdum et conservatores nonnulli auxilium dabat. Mense Novembri 1945 terra conversa est in Rem publicam foederativam Iugoslavicam Tito duce.

Tito Iugoslaviae praeses

Primo Tito fidelem discipulum dictatoris Stalin sese confessus est. Cum in internis rebus cursum Iugoslaviae proprium facere coepisset gratiam Moscuae statim perdidit. Anno 1948 ruptura officialis facta est inter Albam Graecam et Moscuam; factio Iugoslavica e gremio Comintern quoque pulsa est. Via ad communismum propria ita est; una cum Eduardo Kardelj et Milovan Đilas politicam humaniorem in ideis Caroli Marx positam efficere in animo habuit. Ita operariis licebat ut ipsi administrationem in domibus confectricibus facerent. Ut nationalismus variis in regionibus Iugoslavicis minueretur res politicae generatim magis magisque a capite Belogrado in singularum regionum capita translatae sunt. Constitutiones annis 1953, 1963 et 1974 reformatae hoc bene monstrant. Amicos politicos in terris non communisticis quaerens ducem terrarum neutralium sese fecit.

Politicam Sovieticam saepe criticavit, e.g. anno 1956 quando Hungaria invasa est, anno 1968 quando Bohemoslovacia sub iugum Sovieticum reducta est, anno 1979 quando Russi Afganiam armis ingressi sunt.

Gravitudo

Quoad res exteriores et relationem inter communisticum Orientem et liberum Occidentem, Tito semper tensiones internationales sese aggravantes tranquillare voluit. Numquam autem locus unicus factionis communisticae Iugoslavicae amissus est, quamvis interdum habenae laxarentur. Etiam criticos semper persequendos esse putabat. Tensiones historicas inter hegemoniam Serbicam et alias nationes Iugoslavicas reformationibus administratoriis mitigabat, quae autem post mortem rursus inflammatae ad bellum civile Iugoslavicum annis 1990 ducebant.

Bibliographia

Vladimir Dedijer: Tito. Berolini: Ullstein, 1953. [Vita ab ipso mandata]
Milovan Đilas: Tito. Eine kritische Biographie. Vindobonae: Fritz Molden, 1980. ISBN 3-217-01158-9
Ivan Ivanji: Titos Dolmetscher. Vindobonae: Promedia 2007. ISBN 978-3-85371-272-6.
Filip Radulović: Ljubavi Josipa Broza. Belgradi: Grafos, 1990. ISBN 86-7157-096-7
Richard West, Tito and the Rise and Fall of Yugoslavia. Londinii: Sinclair Stevenson, 1995. ISBN 1-85619-741-7

Notae

↑ Zlatko Tišljar: Nia trezoro: Josip Broz Tito, tractatio apud Undam Esperantici mensium Augusti et Septembris 2013.

Nexus interni

1550 Tito

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Iosephum Broz Tito spectant.

[1] Zlatko Tišljar: Nia trezoro: Josip Broz Tito, tractatio apud Undam Esperantici mensium Augusti et Septembris 2013.

[1]