Радиотолқын
Мына мақаланы не бөлімін Радиотолқындар дегенмен біріктіруге ұсынылған. (Талқылауы) |
Радиотолқындар — радиобайланыста колданылатын, электр-магниттік толқындар.Радиотолқындар көзі ретінде электромагнитгік тербелістер генераторлары пайдаланылады. Адам баласы бүкіл жер жүзінде байланысудың түрлі тәсілдерін ойлап тапты, тіпті ғарыш кеңістігіндегі кемелермен де байланыс бар.
Дегенмен оңайшылықпен іске аспайтын байланыс та болады. Мәселен хабарды мұхит тереңдігіне, сүңгуір қайықтарға жеткізу қиын. Мұхиттағы тұз концентрациясы келіп түсетін толқындардың энергиясын жұтып қояды немесе шағылыстырады. Сол себепті теңіз базалары сүңгуір қайықтарға хабарлама жіберу үшін электромагниттік спектрдегі ең ұзын толқындарды қолданады. Радиотолқындар. Байланыс мақсатында құрлықтағы радиотолқындар әдетте 30 килогерц пен 300 мегагерц аралығындағы диапазонда жұмыс істейді. Алайда бұл төмен жиілікті ұзын толқындар су астымен байланысу үшін тым қысқа. Оның орнына, сүңгуір қайықтармен байланысу үшін өте төмен жиілікті немесе аса төмен жиілікті радиотолқындар қолданылады. ӨТЖ – Өте Төмен Жиілік Өте төмен жиілікті радиотолқындарға жиілігі 3 пен 30 килогерц аралығында болатын толқындар жатады. Өте төмен жиілікті радиотолқындар 20 метр мұхит тереңдігіне ене алады, сол себепті сүңгуір қайықтар су бетіне жақын жүзгенде ғана осы толқындар арқылы хабарламаны жіберіп, қабылдай алады. Сүңгуір қайыққа үлкен тереңдікте аса төмен жиіліктегі радиотолқындарды қолдану керек. АТЖ – Аса Төмен Жиілік Олардың жиілігі 3 пен 3000 герц аралығында болады. Алайда сүңгуір қайықтар 40 пен 80 герц аралығындағы жиіліктерді жиі қолданады. Аса төмен жиіліктегі радиотолқындардың толқын ұзындығы өте үлкен. Ауада жиілігі 50 герц болатын радиотолқынның ұзындығы 6000 километрге тең. Олар тіпті су астында да мыңдаған километрге жетеді. Бірақ толқындар ұзын болған сайын, радиотолқын таратқыш құрылғы да үлкен болу керек. Аса төмен жиіліктегі радиотолқындарды таратқыш құрылғылар жүздеген метрді қамтуы қажет, ал мұндай құрылғыны алып жүру сүңгуір қайықтар үшін өте қиын. Сондықтан аса төмен жиілік байланысы – бір бағытты. Яғни базадан сүңгуір қайыққа ғана бағытталады. Аса төмен жиіліктегі радиотолқындардың жиіліктері өте төмен болғандықтан, олар өте аз ақпарат жібере алады, сондықтан хабарламалар көбінесе қысқа болады. Әдетте толық ақпарат алу үшін су бетіне шық деген сияқты қарапайым бұйрықтар жіберіледі.
Маңызды деректер Тұзды су дыбыс толқындарын сіңіріп, су астындағы байланысты қиындатады. Су асты қайықтары радио сигналдарды байланыс үшін пайдаланады, әрі оларды суға жібере салысымен толқын ұзындығын өзгерту керек. Су асты қайықтары өте төмен жиілікті (өтж) радиотолқындарды және экстремалды төмен жиілікті радиотолқындарды (шаж) пайдаланады. Толқын жиілігінің аз болуы салдарынан хабарлама толық болуы керек. Бірақ толқын ұзындығын арттыру толқынның әрі қарай тасымалданатынын білдіреді.
Пайдаланған деректер: https://www.twig-bilim.kz/film/submarine-communication-5722/ Мұрағатталған 18 ақпанның 2015 жылы.