Papers by Katarzyna Liber
Prace Językoznawcze, Dec 19, 2023
Opowiedzieć okrucieństwo-analiza zachowań niewerbalnych świadków zbrodni wojennych Telling the cr... more Opowiedzieć okrucieństwo-analiza zachowań niewerbalnych świadków zbrodni wojennych Telling the cruelty-an analysis of nonverbal behaviours of war crimes witnesses Abstrakt Przedmiotem zainteresowania autorki badania były zachowania niewerbalne świadków zbrodni wojennych towarzyszące werbalizacji traumatycznych wspomnień. Analizie poddano 55 zeznań złożonych przez świadków w sprawach dotyczących zbrodni popełnionych w Bośni i Hercegowinie w latach 1991-1995 oraz relacje zawarte w filmach dokumentalnych dotyczących wojny domowej w byłej Jugosławii. Celem badania było ustalenie, w których fragmentach zeznania gestykulacja świadków jest najintensywniejsza oraz wyodrębnienie głównych kategorii zachowań gestualnych, które przejawiają ofiary zbrodni wojennych, aby unaocznić odbiorcom swoje przeżycia i doprecyzować przekaz werbalny. Mając na uwadze ustalenia z zakresu psychologii traumy, autorka badania przyjęła, że w przypadku relacji dotyczących zbrodni wojennych gestykulacja może stanowić bezpośrednie przełożenie zakodowanych obrazów i wrażeń pozbawionych linearnej narracji oraz aktywnie wspomagać werbalizację urazowych doświadczeń, które ofiarom trudno ubrać w słowa. W artykule omówiono wyodrębnione w toku analizy kategorie gestów, które opatrzono materiałem fotograficznym z wybranych zeznań.
Socjolingwistyka, Dec 31, 2022
Celem przedstawionego w artykule badania było wykazanie schematów stosowanych w antyukraińskich w... more Celem przedstawionego w artykule badania było wykazanie schematów stosowanych w antyukraińskich wpisach w mediach społecznościowych, których powtarzalność może świadczyć o tym, że są częścią propagandy politycznej. Analizie poddano 553 komentarze zaczerpnięte z serwisów, takich jak Facebook, Instagram i Twitter, opublikowane po wybuchu wojny w Ukrainie w 2022 roku. Na podstawie dotychczasowej wiedzy dotyczącej zasad prowadzenia akcji dezinformacyjnych w mediach społecznościowych i tzw. trollowania, zidentyfikowano osiem strategii, jakie stosowane są w antyukraińskich komentarzach skierowanych przeciwko obywatelom Ukrainy uciekającym do Polski jako uchodźcy wojenni. Obserwację prowadzono od końca lutego do końca czerwca 2022 roku w grupach branżowych, tematycznych, pomocowych (przede wszystkim grupach stworzonych do udzielania pomocy uchodźcom z Ukrainy) i na fanpage'ach firm, instytucji, osób publicznych oraz mediów informacyjnych. Badanie przebiegało w czterech etapach. W pierwszym etapie stworzono korpusu obejmujący 1220 komentarzy o treści antyukraińskiej. Następnie odrzucono komentarze nadmiernie osadzone w kontekście konkretnej dyskusji. W analizie przeprowadzonej na etapie trzecim badania uwzględniono 553 komentarze, które zostały podzielone na kategorie tematyczne i strategie trollowania. W ostatnim etapie zostały wyszczególnione najczęściej używane środki językowe oraz emocje, jakie mają one wywołać u odbiorców. W każdym punkcie scharakteryzowano jedną strategię ze wskazaniem stosowanych elementów dyskursu, wartości i emocji wykorzystywanych do kształtowania pożądanej postawy oraz przykładowych komentarzy.
Bohemica Olomucensia, 2011
Rocznik Przekładoznawczy
W artykule omówiono najważniejsze serbskie i polskie terminy z zakresu ochrony zdrowia psychiczne... more W artykule omówiono najważniejsze serbskie i polskie terminy z zakresu ochrony zdrowia psychicznego oraz przepisów karnych mających zastosowanie w sytuacji, w której konieczne jest powołanie biegłego psychiatry lub psychologa w celu zbadania stanu psychicznego sprawcy w momencie popełnienia czynu lub jego rozwoju umysłowego, jak również dokonania oceny stanu psychicznego świadka, jego zdolności umysłowych, zdolności postrzegania czy odtwarzania postrzeżeń. Analizie poddano fragmenty tłumaczeń z języka serbskiego na język polski opinii biegłych sporządzonych w sprawach karnych oraz wyroków sądów, ze wskazaniem błędów popełnionych przez tłumaczy, które mogły rzutować na znaczenie treści oryginału i tym samym decyzje podjęte przez organ procesowy. Na podstawie przeprowadzonej analizy wyodrębniono trzy zasadnicze błędy krytyczne w tłumaczeniach opinii biegłych, które mogą wypaczać sens tekstu źródłowego i wywołać określone skutki prawne.
W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzenia na pytanie, czy zasadne jest włączenie perspekt... more W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzenia na pytanie, czy zasadne jest włączenie perspektywy językoznawczej do analizy treściowej zeznań świadków, która na ten moment rozwija się przede wszystkim w obszarze psychologii sądowej. Biorąc pod uwagę, że część z dziewiętnastu kryteriów CBCA stanowiących składową techniki Statement Validity Assessment wydaje się mało trafna i użyteczna, technika ta nie może być traktowana jako miarodajne i zobiektywizowane narzędzie, które można by wykorzystać w polskiej praktyce sądowej. W artykule zaprezentowano dotychczasowe osiągnięcia językoznawców w tworzeniu kryteriów analizy treściowej zeznań oraz autorskie propozycje ich definicji, dzięki którym kryteria te można by wykorzystać w praktyce. Przedstawiono także wyniki przeprowadzonego badania trafności diagnostycznej już istniejących kryteriów lingwistycznych i nowe propozycje autorki.This article attempts to investigate the legitimacy of including the linguistic perspective to the content a...
Psychoterapię można rozumieć jako interdyscyplinarną dziedzinę nauki, czerpiącą z medycyny i psyc... more Psychoterapię można rozumieć jako interdyscyplinarną dziedzinę nauki, czerpiącą z medycyny i psychologii, ale także jako czynność-lecznicze oddziaływanie za pomocą środków psychologicznych na psychikę, a przez to na cały organizm pacjenta, u którego stwierdzono zaburzenia, anomalie lub chorobę psychiczną (Kratochvil 2003:17). Leczenie to odbywa się za pomocą rozmowy, odczytywania zachowań niewerbalnych, budowania pozytywnych relacji z terapeutą oraz budzenia konkretnych, pożądanych emocji. Celem psychoterapii jest rozpoznanie i usunięcie autodestrukcyjnych zachowań, zmiana sposobu postrzegania i przeżywania świata, nauczenie pacjenta, jak radzić sobie z problemami i konfl iktami, zarówno zewnętrznymi (społecznymi), jak i wewnętrznymi. Psychoterapia ma także prowadzić do budowania własnej wartości i wytyczać kierunki samorealizacji. Efektem psychoterapii ma być zmiana w zachowaniu i przeżywaniu. Jak zaznacza Stanisław Kratochvil, psychoterapię muszą prowadzić wykwalifi kowane osoby-poziom kompetencji zależy od stopnia czynności oraz rodzaju terapii (Kratochvil 2003: 22). Etyczne podstawy psychoterapii nakazują przestrzegać trzech zasad wywiadu z pacjentem:-brak autorytaryzmu: psychoterapeuta nie ma prawa zakładać, że wie, co pacjent chce mu powiedzieć, gdyż nie jest pacjentem i nie jest na jego miejscu,-zasada konfi dencjonalności: absolutny nakaz dochowania tajemnicy,-zasada bezstronności: terapeuta nie ma prawa osądzać pacjenta i oceniać go według swoich przekonań, a wypowiedzi leczonego nie podlegają karnej ani prawnej jurysdykcji (Piret 2008B). Wyróżniamy kilka rodzajów psychoterapii w zależności od sposobu jej przeprowadzania oraz celu, jaki terapeuta stawia przed sobą i pacjentem. Psychoterapia dyrektywna oparta jest na bezpośrednim oddziaływaniu te-■ Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione. Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione. Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych
Między Oryginałem a Przekładem, 2021
Interpreter in Criminal Proceeding This article presents the role of an interpreter in criminal p... more Interpreter in Criminal Proceeding This article presents the role of an interpreter in criminal proceedings, Polish and international regulations governing the obligation to appoint an interpreter for criminal procedural activities, the problems of interpreters’ cooperation with justice authorities, and the results of a survey on the experiences of sworn interpreters who provide interpreting services to the Police, the prosecutor’s office, and the courts in criminal proceedings in the following aspects: ensuring safety in the course of the activities, expectations of foreigners and authorities’ representatives towards the interpreter, preparing the interpreter’s work station and ensuring appropriate working conditions, as well as agreeing upon an appropriate remuneration for interpreters. A total of fifty-five sworn interpreters who regularly provide interpreting services to justice authorities took part in the survey. Their task was to complete a questionnaire consisting of fourtee...
Tertium, 2017
W niniejszym artykule przedstawiono psychologiczne i prawnicze kryteria oceny wiarygodności zezna... more W niniejszym artykule przedstawiono psychologiczne i prawnicze kryteria oceny wiarygodności zeznań świadków w kontekście pracy tłumacza w środowisku sądowym, w szczególności w odniesieniu do wierności tłumaczenia i ewentualnego wpływu transformacji na ocenę dowodu osobowego przez sąd. Pomimo znaczącego postępu technologii wykorzystywanych w kryminalistyce zeznania nadal są istotną wskazówką dowodowo-wykrywczą i mają bezpośredni wpływ na orzeczenia sądów. Przesłuchanie jako czynność procesowa przeprowadzana zarówno w postępowaniach karnych, jak i cywilnych, jest złożonym aktem komunikacji interpersonalnej, w trakcie którego kształtowane jest subiektywne przekonanie sądu co do szczerości i prawdziwości zeznań, zaś obecność tłumacza jako pośrednika pomiędzy przesłuchującym a przesłuchiwanym dodatkowo czynność tę komplikuje. Określenie wartości zeznania zależy od wielu czynników, których tłumacz powinien być świadomy, podobnie jak doniosłości swej roli, jaką odgrywa, uczestnicząc w postępowaniu sądowym. W oparciu o dotychczasową wiedzę i przeprowadzone wywiady z polskimi tłumaczami przysięgłymi, sformułowano przesłanki do przeprowadzenia pogłębionych badań na temat wpływu strategii tłumacza na ocenę świadka i złożonych przez niego zeznań.
Między Oryginałem a Przekładem, 2019
Equivalence of Written Translation in the Context of the Assessment of the Credibility of Witness... more Equivalence of Written Translation in the Context of the Assessment of the Credibility of Witness TestimonyThis article presents a study on the equivalence of written translation in the context of the assessment of the credibility of witness testimony. Part one examines psychological criteria for assessing the credibility of testimony and linguistic indicators of deception that formed the theoretical basis of the study. Translations gathered during the study were analyzed linguistically and compared with original in order to categorize the errors and mistakes made by translators before and after learning the criteria of statements credibility assessment in training. The article also presents a comparative analysis of the assessments made by expert judges with regard to both the original testimonies and the translations thereof. The results of the statistical analysis showed that there are certain differences in the assessment of an original and its translation, and knowledge of the ...
Testy psychologiczne to narzedzia sluzące do pomiaru natezenia danej cechy psychicznej u osoby ba... more Testy psychologiczne to narzedzia sluzące do pomiaru natezenia danej cechy psychicznej u osoby badanej. Pomiar ten w wielu przypadkach odbywa sie za pośrednictwem pytan lub stwierdzen, do ktorych ustosunkowują sie badani. Choc narzedzia psychologiczne podlegają wysokiej standaryzacji i przyklada sie duzą wage do ich parametryzacji, sfery jezykowa testow zdaje sie byc uznawana za drugoplanową. Sposob sfomulowania pytan testowych, w zalezności od tego, czy oparte bedą na hiponimach lub hiperonimach, moze w znacznym stopniu wplynąc na udzieloną przez badanego odpowiedź, a przez to obnizyc trafnośc teoretyczną narzedzia. Autorki artkulu przeprowadzily badanie, w ktorym 637 osob wypelnialo test psychologiczny FCZ-KT (Strelau, Zawadzki 1995), a nastepnie opisywalo sytuacje, ktore przywolali w pamieci ustosunkowując sie do 20 ze 120 pytan z tegoz testu (pytania zostaly wylonione wcześniej podczas badania pilotazowego). Odpowiedzi otwarte udzielone przez badanych zostaly skategoryzowane prz...
Kryterium wiarygodności stalo sie czesto uzywanym lub wrecz naduzywanym czynnikiem wartościującym... more Kryterium wiarygodności stalo sie czesto uzywanym lub wrecz naduzywanym czynnikiem wartościującym nadawce we wszelkiego rodzaju interakcjach interpersonalnych: poczynając od wystąpien publicznych i medialnych, po zwykle codzienne rozmowy. Obroslo ono wieloma mitami i blednymi przekonaniami o jego wyznacznikach. Popularnonaukowa prasa, a nierzadko tez kolorowe czasopisma pelne są wskazowek, jak sprawdzic, czy rozmowca jest osobą wiarygodną, jak byc uwazanym za osobe wiarygodną, jak wykryc klamstwo i jak je ukryc. Nalezaloby jednak postawic na wstepie pytanie: czym jest w ogole wiarygodnośc. Czy potrafimy doprecyzowac swoje oczekiwania wobec „osoby wiarygodnej”? Przedmiotem mojego zainteresowania w niniejszym artykule jest problem wiarygodności tlumacza ustnego, ktory jako pośrednik jezykowy, komunikacyjny i kulturowy ma znaczący wplyw na zrozumienie i odbior tlumaczonego komunikatu. Cześciowo na nim spoczywa odpowiedzialnośc za ocene treści oryginalu ze strony odbiorcow, zatem kwesti...
Prace Językoznawcze
W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzenia na pytanie, czy zasadne jest włączenie perspekt... more W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzenia na pytanie, czy zasadne jest włączenie perspektywy językoznawczej do analizy treściowej zeznań świadków, która na ten moment rozwija się przede wszystkim w obszarze psychologii sądowej. Biorąc pod uwagę, że część z dziewiętnastu kryteriów CBCA stanowiących składową techniki Statement ValidityAssessment wydaje się mało trafna i użyteczna, technika ta nie może być traktowana jako miarodajne i zobiektywizowane narzędzie, które można by wykorzystać w polskiej praktyce sądowej. W artykule zaprezentowano dotychczasowe osiągnięcia językoznawców w tworzeniu kryteriów analizy treściowej zeznań oraz autorskie propozycje ich definicji dzięki którym kryteria te można by wykorzystać w praktyce. Przedstawiono także wyniki przeprowadzonego badania trafności diagnostycznej już istniejących kryteriów lingwistycznych i nowe propozycje autorki.
Obecność tłumacza w trakcie postępowania przygotowawczego i sądowego stanowi realizację założenia... more Obecność tłumacza w trakcie postępowania przygotowawczego i sądowego stanowi realizację założenia o równym dostępie do wymiaru sprawiedliwości. Pomoc specjalisty w tłumaczeniu zeznań i wyjaśnień odgrywa niebagatelną rolę nie tylko w polskim, ale i europejskim wymiarze sprawiedliwości, jako że dowody osobowe, czyli relacje świadka, oskarżonego, powoda czy pozwanego, mają w praktyce ogromny wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy, tym samym równie istotne dla wyniku postępowania będzie ich tłumaczenie. Mimo to dotychczas niewielu badaczy podjęło temat wpływu tłumaczenia na ocenę wiarygodności zeznań i możliwych różnic między oceną wiarygodności oryginału a oceną wiarygodności tłumaczenia, dlatego brakuje rzetelnych wytycznych do oceny i analizy tego typu przekładu.
This paper constitutes a comparative analysis of speeches delivered at political rallies by three... more This paper constitutes a comparative analysis of speeches delivered at political rallies by three different speakers. Its purpose is to present verbal measures and related non-verbal behaviours used by the authors, as well as to describe the differences and similarities between them. At a verbal level, the paper principally tackles symbols and historical references that build a message constituting a call to arms and rebellion against a current political situation. Also, it describes how speakers make contact and build relationships with addressees as well as what means of persuasion they employ. The analysis of non-verbal communication focuses mainly on the reliability of the speakers and their ability to build their esteem as political leaders.
Kryterium wiarygodności stało się często używanym lub wręcz nadużywanym czynnikiem wartościującym... more Kryterium wiarygodności stało się często używanym lub wręcz nadużywanym czynnikiem wartościującym nadawcę we wszelkiego rodzaju interakcjach interpersonalnych: poczynając od wystąpień publicznych i medialnych, po zwykłe codzienne rozmowy. Obrosło ono wieloma mitami i błędnymi przekonaniami o jego wyznacznikach. Popularnonaukowa prasa, a nierzadko też kolorowe czasopisma pełne są wskazówek, jak sprawdzić, czy rozmówca jest osobą wiarygodną, jak być uważanym za osobę wiarygodną, jak wykryć kłamstwo i jak je ukryć. Należałoby jednak postawić na wstępie pytanie: czym jest w ogóle wiarygodność. Czy potrafimy doprecyzować swoje oczekiwania wobec "osoby wiarygodnej"?
Streszczenie W niniejszym artykule przedstawiono psychologiczne i prawnicze kryteria oceny wiaryg... more Streszczenie W niniejszym artykule przedstawiono psychologiczne i prawnicze kryteria oceny wiarygodności zeznań świadków w kontekście pracy tłumacza w środowisku sądowym, w szczególności w odniesieniu do wierności tłumaczenia i ewentualnego wpływu transformacji na ocenę dowodu osobowego przez sąd. Pomimo znaczącego postępu technologii wykorzystywanych w kryminalistyce zeznania nadal są istotną wskazówką dowodowo-wykrywczą i mają bezpośredni wpływ na orzeczenia sądów. Przesłuchanie jako czynność procesowa przeprowadzana zarówno w postępowaniach karnych, jak i cywilnych, jest złożonym aktem komunikacji interpersonalnej, w trakcie którego kształtowane jest subiektywne przekonanie sądu co do szczerości i prawdziwości zeznań, zaś obecność tłumacza jako pośrednika pomiędzy przesłuchującym a przesłuchiwanym dodatkowo czynność tę komplikuje. Określenie wartości zeznania zależy od wielu czynników, których tłumacz powinien być świadomy, podobnie jak doniosłości swej roli, jaką odgrywa, uczestnicząc w postępowaniu sądowym. W oparciu o dotychczasową wiedzę i przeprowadzone wywiady z polskimi tłumaczami przysięgłymi, sformułowano przesłanki do przeprowadzenia pogłębionych badań na temat wpływu strategii tłumacza na ocenę świadka i złożonych przez niego zeznań. Słowa kluczowe: tłumaczenie środowiskowe, tłumaczenie sądowe, kryteria oceny wiarygodności zeznań, analiza treściowa zeznań, CBCA, SVA, kryterialna analiza danych Abstract Court interpreting and the assessment of witness veracity The present article presents the psychological and legal criteria for the assessment of the reliability of witness testimony in the context of the work of an interpreter in a court environment, specifically in relation to the accuracy of the interpretation and the possible impact of the transformation on the assessment of the personal evidence by the court. Despite the considerable technological progress in criminology, testimony is still a significant
Uploads
Papers by Katarzyna Liber