Höfuðborgarsvæðið
64°06′N 21°53′V / 64.100°N 21.883°V
Höfuðborgarsvæðið er sá hluti Íslands sem samanstendur af Reykjavíkurborg og næsta nágrenni hennar. Algengasta afmörkun svæðisins er sú að það nái yfir Reykjavík og 6 nágrannasveitarfélög hennar. Svæðið nær frá botni Hvalfjarðar í norðri og suður fyrir Straumsvík sunnan Hafnarfjarðar, jarðfræðilega er það hluti Reykjanesskaga. Svæðið er afar þéttbýlt á íslenskan mælikvarða og óx mjög hratt á síðari hluta 20. aldar, nú búa þar um 64% Íslendinga; um 255.656 manns (apríl 2024. Þjóðskrá).
Sveitarfélögin á svæðinu eiga með sér víðtækt samstarf á ýmsum sviðum. Til dæmis í sorpmálum og almenningssamgöngum auk þess að þau reka sameiginlegt slökkvilið. Árið 2007 var svo stofnað sameiginlegt lögregluembætti fyrir allt svæðið.
Svæðinu er skipt niður í þrjú kjördæmi vegna alþingiskosninga: Reykjavík skiptist í norður og suðurkjördæmi en hin sveitarfélögin á svæðinu tilheyra Suðvesturkjördæmi (kraganum). Það land sem sveitarfélögin ná yfir var hluti af Gullbringu- og Kjósarsýslu. Til forna var þetta land hluti Kjalarnesþings.
Hvað dómsvald í héraði snertir þá tilheyra Reykjavík, Seltjarnarnes, Mosfellsbær og Kjósarhreppur umdæmi héraðsdóms Reykjavíkur en Garðabær, Hafnarfjörður og Kópavogur umdæmi héraðsdóms Reykjaness.
Sveitarfélög
[breyta | breyta frumkóða]Sjö sveitarfélög eiga aðild að Samtökum sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu:
| Sveitarfélög | Mannfjöldi[1] | Flatarmál (km2)[2] | Þéttleiki (Íbúar/km2) |
|---|---|---|---|
| Reykjavík | 143.558 | 277,1 | 440 |
| Kópavogur | 40.620 | 83,7 | 397 |
| Hafnarfjörður | 31.568 | 143,3 | 187 |
| Garðabær | 19.521 | 74,4 | 195 |
| Mosfellsbær | 13.792 | 193,7 | 48 |
| Seltjarnarnes | 4.712 | 2,3 | 1.918 |
| Kjósarhreppur | 281 | 287,7 | 0,8 |
| Alls | 254.052 | 1.062,2 | 199 |
| Ár | Mannfjöldi | Hlutfall af heildarfjölda |
|---|---|---|
| 1920 | 21.441 | 22,70% |
| 1930 | 33.854 | 31,16% |
| 1940 | 43.841 | 36,06% |
| 1950 | 65.080 | 45,10% |
| 1960 | 89.493 | 49,93% |
| 1970 | 109.238 | 53,40% |
| 1980 | 121.698 | 52,65% |
| 1990 | 145.980 | 56,65% |
| 2000 | 175.000 | 61,44% |
| 2010 | 196.916 | 63,25% |
| 2020 | 228.418 | 63,66% |
| 2024 | 254.052 [3] | 63,6% |